Πάμε Θέατρο: Αφιέρωμα στο θέατρο για παιδιά | Εκπρόσωποί του μιλούν για τις εμπειρίες τους!

Με αυτή την αφορμή, αποφασίσαμε ως θεατρική στήλη να ετοιμάσουμε ένα λεύκωμα με τις εμπειρίες καλλιτεχνών που ασχολούνται με το θέατρο για παιδιά με σοβαρότητα και με μια στοχευμένη εκπαιδευτική λογική που φαίνεται από τα έργα που επιλέγουν (ή γράφουν) για να ανεβάσουν, την σκηνοθεσία και την προσπάθεια των ηθοποιών να μην γελάσουν το παιδί, αλλά να του προσφέρουν ουσιαστική ψυχαγωγία. Οι θεατρολόγοι προτιμούν το όρο «θέατρο για παιδιά (ή για ανήλικο κοινό)» αντί του όρου «παιδικού θεάτρου» γιατί αυτός ο όρος δείχνει πως το θέατρο έχει μια ενιαία μορφή, που απλώς προσαρμόζεται στο κοινό του. Δυστυχώς, συνήθως όταν χρησιμοποιούμε την λέξη «παιδικό θέατρο» το θεωρούμε ως υποτιμητικό ή λιγότερο ελκυστικό από τις λοιπές παραστάσεις. Στην Ελλάδα αν μη τι άλλο, έχουμε τις δύο μεγάλες δημιουργούς του είδους, την Ξένια Καλογεροπούλου με τις αγαπημένες μας παραμυθοσαλάτες και το ιστορικό Θέατρο Πόρτα (μακάρι να ξανανοίξει σύντομα) και την Κάρμεν Ρουγγέρη που καταπιάνεται με γνωστούς αρχαίους μύθους ενώ γράφει και νέα όμορφα παραμύθια, με το όνομά της να αποτελεί το συνώνυμο του θεάτρου για παιδιά στην Ελλάδα. Οι δύο σπουδαίες καλλιτέχνιδες, εδώ και πολλά, πολλά χρόνια παράλληλα με τις παραστάσεις που έδιναν, έδιναν και συνεχίζουν να δίνουν ένα συνεχή αγώνα για το παιδί. Προσωπικά, δυστυχώς σαν παιδί, δεν γνώρισα το θέατρο, αλλά λόγω παιδαγωγικών σπουδών ήρθα σε επαφή με τους θρύλους του θεάτρου. Πρόπερσι, γνώρισα τον μύθο του Οδυσσεβάχ σε μια ευφάνταστη σκηνοθεσία του Κώστα Γάκη και φέτος είδα με δέος την παράσταση «Περσέας κι Ανδρομέδα» της Κάρμεν Ρουγγέρη.

Τα τελευταία χρόνια, είναι πολύ ενθαρρυντικό ότι όλο και περισσότερα θέατρα φιλοξενούν στο ρεπερτόριο τους παραστάσεις που προορίζονται για παιδιά (κι όχι μόνο) κι από παραστάσεις που έχω δει, βλέπω μια σοβαρότητα και μια ηθική που δεν είχαμε συνηθίσει σε τόσο μεγάλο βαθμό. Ο Βασίλης Μαυρογεωργίου κι ο Κώστας Γάκης (μαζί ή μεμονωμένα) είναι δύο καλλιτέχνες που έχουν προσφέρει πολλά ανεβάζοντας κλασικά έργα όπως το «Ρωμαίος & Ιουλιέτα», «Το όνειρο καλοκαιρινής νύχτας» και «Οδυσσεβάχ». Ενώ πολλοί άλλοι καλλιτέχνες έχουν αρχίσει να διαμορφώνουν θεατρικά «στέκια» για όλη την οικογένεια. Με την αφορμή της Παγκόσμιας Ημέρας του Παιδιού είχαμε την τιμή να συνομιλήσουμε με την Κάρμεν Ρουγγέρη, τον Βασίλη Κουκαλάνι, τον Χρήστο Γεροντίδη και τον Σάκη Καραθανάση(μέλη της ομάδας Σπείρα-Σπείρα του Σταμάτη Κραουνάκη), τον Γιώργο Μπανταδάκη και την Έλενα Μιχαλάκη.

(Από την Σίσσυ Ζαπάντη)

Κάρμεν Ρουγγέρη

Φέτος σκηνοθετεί το «Περσέας κι Ανδρομέδα» στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης και το «Μαγικό Κλειδί» στο Θέατρο Κιβωτός.

Πολλοί ισχυρίζονται πως το παιδί είναι ίσως ο πιο δύσκολος θεατής. Τι είναι αυτό που κάνει το παιδί έναν τόσο ιδιαίτερο θεατή;

Και βέβαια το παιδί είναι ο πιο δύσκολος θεατής. Φαντάζεστε ένα παιδί να καθίσει φρόνημα στη θέση του για να παρακολουθήσει κάτι που δεν του αρέσει, επειδή η μαμά ή ο μπαμπάς του πλήρωσε ένα εισιτήριο; Μονό αν περνάει καλά θα ακινητοποιηθεί. Αλλιώς, θα τραβήξει το φόρεμα της μαμάς και θα απαιτήσει -με τον τρόπο που ξέρει πολύ καλά- να φύγει από το θέατρο.

Βλέπουμε πως τα παιδιά γνωρίζουν πολλά κομμάτια της μυθολογίας και της ιστορίας μέσα από θεατρικές παραστάσεις, που τα εντυπωσιάζουν. Ποια θα ήταν τα οφέλη για μαθητές και δασκάλους αν αξιοποιούσαν περισσότερο τη θεατρική πράξη- δραματοποίηση στη διδασκαλία?

Θα ήταν υπέροχο να δραματοποιείται η διδασκαλία όλων των μαθημάτων. Μακάρι να είχα τον χρόνο να πιάσω το μάθημα της ιστορίας –ας πούμε- και να το κάνω θέατρο. Σίγουρα η διδασκαλία θα ήταν πολύ πιο εύκολη, αλλά βέβαια και πολύ ευχάριστη.

Τι είναι αυτό που κερδίζει ένα παιδί μέσα από το θεατρικό παιχνίδι;

Και τι δεν κερδίζει ένα παιδί από το θεατρικό παιχνίδι… Γνωρίζει τον εαυτό του, αποκτά σιγουριά, αυτοπεποίθηση, πειθαρχία, μαθαίνει να δουλεύει συλλογικά, κοινωνικοποιείται, βάζει το μυαλό και το σώμα του να δουλέψουν, και πάνω απ’όλα μαθαίνει στο ΕΜΕΙΣ και όχι στο ΕΓΩ.

Από ποια ηλικία πιστεύετε ότι τα παιδιά πρέπει να έρχονται σε επαφή με το θέατρο αλλά και σε τι είδους έργα μπορούν να “εκτεθούν”;

Από την ηλικία που θα μπορούν να συνεννοηθούν, να επικοινωνήσουν γενικά. Αλλά βέβαια εξαρτάται από το παιδί.

(Από τον Βασίλη Κουκαλάνι)

«Τζέλα, Λέλα, Κόρνας και ο Κλεομένης»

Θέατρο: Πορεία

Ο δημόσιος ελεύθερος χώρος στις πόλεις μας δεν υπάρχει, ή «προσφέρεται» στους πολίτες με προκαθορισμούς, με σιντριβάνια, με παράξενες άχρηστες κατασκευές, με χώρους “ειδικά διαμορφωμένους” για δραστηριότητες που μόνο σε κλειστά μυαλά χωράνε. Χώροι άδειοι, για ελεύθερη δημιουργική εκμετάλλευση από τους πολίτες, πάρκα χωρίς κάγκελα και παρτέρια, κομμάτια φύσης ή κομμάτια κενού μέσα στις πολυκατοικίες δεν υπάρχουν. Τις πλατείες, λες και τις σχεδιάζουν άνθρωποι που ζουν αλλού, τα ευθυγραμμισμένα πάρκα δεν ενθαρρύνουν την επαφή με τη φύση. Κι έτσι, κατά κανόνα, ακόμη και τα παιδιά συνηθίζουν στο ότι οι χώροι στην πόλη δεν τους ανήκουν. Είναι αλλουνού, είναι βρώμικοι, είναι στενοί, περιοριστικοί, είναι «μη» και «όχι». Δεν έχουν μόνο σκουπίδια και σκατά, έχουν και φόβο. Καλύτερα σπίτι. Και γρήγορα.

4 φιλαράκια δημιουργούν χώρο εκεί που δεν υπάρχει. Μεταμορφώνουν το αφιλόξενο και εχθρικό για παιδιά αστικό τοπίο σε ένα απέραντο φανταστικό παιχνιδότοπο. Ταξιδεύουν ανάμεσα σε κάδους αυτοκίνητα κολώνες πολυκατοικίες και φωνές γειτόνων με οδηγό και καύσιμο την φαντασία και την φιλία τους.

Κατά την εμπειρία μου, το παιδικό κοινό είναι το πιο έντιμο και αυθόρμητο ακροατήριο που έχω συναντήσει. Αν δεν προσπαθήσεις «σκηνικά» να τα κοροϊδέψεις, αν δεν έχεις να τους μιλήσεις με σαφήνεια για κάτι, αν τα «παραμυθιάζεις», μπορεί να σε αγνοήσουν με τον πιο βάναυσο τρόπο και να ξεμπροστιάσουν το σκηνικό σου δρώμενο σαν κάτι αδιάφορο. Αν όμως τους δώσεις λίγη απ’ την αλήθεια σου, γνήσια επικοινωνία και τα λογαριάσεις σαν ίσους, έρχονται μαζί σου σε οποιαδήποτε διάσταση. Στα παιδιά έχω συναντήσει πραγματική συγκίνηση, που δεν εκφράζεται απαραίτητα στο καμαρίνι ή κατ’ ιδίαν, αλλά συλλογικά μέσα απ’ την συμμετοχή τους στην παράσταση. Εμψυχώνονται από το θέαμα και τους ήρωες της σκηνής και εμψυχώνουν με τη σειρά τους τα πρόσωπα με τα οποία ταυτίζονται. Επίσης το γέλιο τους είναι ένα υπέροχο φαινόμενο όταν εκφράζεται τόσο γνήσια, αυθόρμητα και οργανικά, μοιάζει μη ελεγχόμενο και εγκεφαλικό, περιέχει και συγκίνηση και ταύτιση και ενθουσιασμό, και πόσο τους αρέσει να περιγελάνε τους μεγάλους, τον ισχυρότερο, την εξουσία.

(Από την Κατερίνα Μαθιουδάκη)

«Ο Ψαράς και η Ψυχή του» του Oscar Wilde

Θέατρο Αργώ

Γιώργος Μπανταδάκης (Ηθοποιός)

«Παγκόσμια Ημέρα του Παιδιού» η 11η Δεκεμβρίου. Τι σημαίνει για σένα αυτή η ημέρα; O ρόλος του θεάτρου πόσο σημαντικός είναι στη διαμόρφωση της προσωπικότητας ενός παιδιού;

Αν και δεν πιστεύω στις “μέρες” αλλά στην συνολική και καθημερινή ευαισθητοποίηση πάνω σε συγκεκριμένα θέματα, η ημέρα του Παιδιού έχει έναν ισχυρό συμβολισμό. Είναι μια μέρα που έρχεται να μας υπενθυμίσει πως το αύριο αυτού του κόσμου είναι τα παιδιά… Η ανάσα της επόμενης μέρας είναι τα παιδιά! Γι’αυτό οφείλουμε να τα προστατεύουμε, να τα εφοδιάζουμε και να τους δίνουμε αυτό που έχουν περισσότερο ανάγκη! Αγάπη! Το θέατρο αποτελεί έναν σημαντικό πυλώνα, που συμβάλλει πολύ στη διαμόρφωση του χαρακτήρα ενός παιδιού. Ωθεί και μαθαίνει στους μικρούς μας φίλους σημαντικά πράγματα: τα φέρνει σε επαφή με την Τέχνη, την λογοτεχνία, τα κοινωνικοποιεί, τα βοηθά να εκφράζουν σκέψεις και συναισθήματα, διδάσκει την ομαδικότητα και συντελεί στην ανάπτυξη δεξιοτήτων!

Καθώς περνούν τα χρόνια και με τις δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίζει ο καθένας από μας, πόσο εύκολο είναι να παραμείνει μέσα του παιδί;

Όσα και να είναι τα προβλήματα, οι δυσκολίες και τα καθημερινά άγχη, εγώ μέσα μου παραμένω παιδί και χαίρομαι πολύ γι’αυτό! Είναι σημαντικό πράγμα στη ζωή κάθε ανθρώπου, να υπάρχει και να σε συντροφεύει πάντα ένα “παιδικό” κομμάτι στη ψυχή σου… Είναι ένα “καταφύγιο”, που σε βοηθά να αντιπαλέψεις κάθε εμπόδιο!

Έλενα Μιχαλάκη (Ηθοποιός)

Υπάρχει πληθώρα παιδικών παραστάσεων στην φετινή θεατρική Αθήνα. «Ο ψαράς και η ψυχή του» σε τι διαφέρει από τις υπόλοιπες;

«Ο Ψαράς και η Ψυχή του» είναι μια μουσική παράσταση που έχει ως στόχο της να αγγίξει τις ψυχές τόσο των μικρών αθώων παιδιών όσο και τις δικές μας …των λίγο μεγαλύτερων παιδιών! Μέσα απο το κλασσικό έργο του Όσκαρ Ουάιλντ γινόμαστε καλύτεροι μαθαίνοντας την αξία της φιλίας και την δύναμη της αγάπης, σ’ έναν κόσμο που το έχει τόσο πολύ ανάγκη! Ο σκηνοθέτης μας Μιχάλης Κουκουλομάτης, ο χορογράφος μας Αλέξανδρος Κούζιτσκιν, ο μουσικός μας Δαμιανός Πάντας και τα ευφάνταστα σκηνικά – κοστούμια της Δέσποινας Βολίδη συνιστούν μια παράσταση musical με πολύ κέφι, χορό και τραγούδι που περιμένει να αγκαλιάσει όλους εσάς κάθε Κυριακή στο θέατρο Αργώ …με πολύ Αγάπη!

Ποια είναι η πιο όμορφη παιδική σου ανάμνηση;

Κάθε Χριστούγεννα ήθελα να συναντήσω τον Άγιο Βασίλη και περίμενα στο κρεβάτι μου ξύπνια να τον ακούσω και να τρέξω να τον αγκαλιάσω! Κάθε χρόνο όμως τα μάτια μου έκλειναν για λίγο και μόλις ξυπνούσα, τα δώρα ήταν κάτω από το δέντρο και για μια ακόμα χρονιά στενοχωριόμουν που δεν τα είχα καταφέρει να τον δω… Η παιδική φαντασία όμως μ’ έκανε να βλέπω ομίχλη στο σαλόνι σε συνδυασμό με τα πολύχρωμα λαμπιόνια… Μια εικόνα που δεν θα ξεχάσω ποτέ… Και φυσικά η αγωνία μου για το αν ο Άγιος Βασίλης έφαγε τα γλυκά που του άφηνα και αν έπινε το κονιάκ που του έβαζα για να ζεσταθεί… Ποτέ δεν τα έτρωγε όλα! Φαίνεται άλλωστε ότι είναι λιτοδίαιτος! (γέλια) Μακάρι να μπορούσα και τώρα να πιστέψω πώς ένας μόνο άνθρωπος θα μπορούσε να προσφέρει τόση χαρά σε όλα τα παιδάκια του κόσμου…Μακάρι!

«Σπείρα Σπείρα με σπιρούνια» των Στ. Κραουνάκη – Λ. Νικολακοπούλου

Θέατρο: Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης

Χρήστος Γεροντίδης (Ηθοποιός)

Ζούμε σε μια εποχή που ένα παιδί είναι εξοικειωμένο από νωρίς με την τεχνολογία και γενικώς δέχεται διάφορα ερεθίσματα από παντού. Πόσο εύκολο λοιπόν είναι να κεντρίσεις το ενδιαφέρον και να καθηλώσεις έναν μικρό θεατή σε μια καρέκλα;

Δεν ειναι καθόλου εύκολο να το πετύχεις! Νομίζω οτι ο μικρός θεατής είναι και ο πιο δύσκολος θεατής! Άλλα αν πετύχεις να γίνεις φίλος του ή κολλητός του, τον έχεις κερδίσει!

Ποιό είναι το πιο όμορφο πράγμα που σου χαρίζει η θεατρική σου επαφή με τα παιδιά;

Μεγάλωσα σε μια γειτονιά που είμαι πολύ περήφανος γι’ αυτή! Στο Νέο Ικόνιο Περάματος, γειτονιά γεμάτη παιδιά και πολύ παιχνίδι! Χωματόδρομοι και βουνό που βάζαμε στοιχήματα ποιός θα ανέβει πιο γρήγορα στην κορυφή! Η θεατρική μου επαφή με τα παιδιά, από τα οποία με εντυπωσιάζει πάντα η εξυπνάδα και η αλήθεια τους, αναπολεί αυτά τα όμορφα χρόνια!

Σάκης Καραθανάσης (Ηθοποιός)

Tο παιδικό κοινό είναι ιδιαίτερα απαιτητικό! Πού πρέπει να εστιάσει ο ηθοποιός για να προσεγγίσει μια παιδική ψυχή; Από την άλλη πλευρά, στο κόσμο των ενηλίκων τι πολύτιμο κρατάς από την παιδική σου ηλικία;

Χρώματα, μυρωδιές, ακούσματα, οι πιο παλιές αναμνήσεις, που νομίζεις ότι έχουν θαφτεί με τα χρονιά της ενηλικίωσης, επιστρατεύονται για να καταφέρεις να κεντρίσεις το ενδιαφέρον και να πλησιάσεις, όσο αυτό είναι δυνατόν, την απερίσκεπτη αθωότητα και ξεγνοιασιά των μικρών φίλων. Στο παιδικό θέατρο ο ηθοποιός επιδιώκει να ταυτιστεί με το κοινό, αναζητώντας την αλήθεια του μέσα από τις αντιδράσεις και τα μάτια των παιδιών!

Με αφορμή αυτή την σπουδαία μέρα, ας θυμηθούμε πως το κάθε παιδί είναι μοναδικό κι αυτό πρέπει να το εφαρμόζουμε στην καθημερινή μας ζωή είτε πρόκειται για συγγενή μας, είτε για φίλο μας, είτε για ένα τελείως άγνωστο παιδί που συναντούμε στο δρόμο. Η ζωή δεν είναι καθόλου εύκολη για όλα τα παιδιά, ακόμη κι αν εθελοτυφλούμε. Είναι πολύ μικρό και νοσηρό να «γινόμαστε άνθρωποι» μόνο μέρες που προστάζουν την αγάπη μας όπως η σημερινή, τα Χριστούγεννα, οι λοιπές γιορτές και τα γενέθλια. Τα παιδιά πρέπει να γιορτάζουν την κάθε μέρα και να μεγαλώνουν με αγάπη.

Συγχαρητήρια σε όλους τους κοινωφελείς οργανισμούς που μεριμνούν για όσους το έχουν ανάγκη και η κοινωνία τους γυρίζει την πλάτη, αλλά και σε όλους τους ανθρώπους που νοιάζονται έμπρακτα για τους συνανθρώπους τους!!!