Πάμε Θέατρο: «Πνιγμονή» |Είδαμε την παράσταση!

Μέσα από τη δική του εκδοχή, ο σκηνοθέτης επιχειρεί να φωτίσει αχαρτογράφητες πτυχές της ηρωίδας του κλασσικού κειμένου, και ταυτόχρονα μεταφέρει ένα βαθιά ανθρωπιστικό μήνυμα ενάντια στη βία και την καταπάτηση της ελευθερίας.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, η ιστορία του Φρεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, που αποτελεί και το κύκνειο άσμα του, θρηνεί τον βάναυσο εγκλεισμό πέντε νεαρών γυναικών, που μετά από τον θάνατο του πατέρα τους, υποχρεώνονται να πενθήσουν για οκτώ ολόκληρα χρόνια. Με το πρόσχημα της τιμής και της «καθαρότητας» θα καταπιέσουν κάθε ψυχική ορμή, κάθε επιθυμία, κάθε λαχτάρα της σάρκας. Η καταπίεση της αυταρχικής μητέρας τους θα έχει ολέθρια και τραγική κατάληξη για τις νεαρές γυναίκες που δε θα προλάβουν καν να γευτούν τις επίγειες χαρές της νεότητάς τους.

Η «Πνιγμονή» βασίζεται στο κλασικό αριστούργημα και αντλώντας ενέργεια από τη δύναμή του ο Δημήτρης Καρατζιάς τολμά να μεταφέρει το έργο γεωγραφικά στην Ανατολική Τουρκία, υψώνοντας μια διαμαρτυρία για την καταπάτηση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τη βαναυσότητα του θρησκευτικού φανατισμού. Η επιλογή λοιπόν δεν είναι τυχαία. Σύμφωνα με στοιχεία από το δελτίο τύπου του θεάτρου, τα στοιχεία είναι ανατριχιαστικά. «Το 40% και πλέον του γυναικείου πληθυσμού της Τουρκίας είναι θύμα τουλάχιστον μια φορά στη ζωή του «σκληρής βίας», συνήθως άγριο ξύλο, πλήγματα με μαχαίρι, πυρωμένο σίδερο κλπ.  από μέρους στενών συγγενών. Οι δολοφονίες, όπου τα θύματα είναι γυναίκες αυξήθηκαν στην Τουρκία κατά 1.400% μεταξύ 2002 και 2009 ». Ο εγκλεισμός για λόγους τιμής και πένθους στην «Πνιγμονή» παίρνει διττή σημασία και προβάλλει δυναμικά τη βεβήλωση της γυναικείας ύπαρξης στο όνομα της παρανοϊκής διαφύλαξης της τιμής τους, εισβάρος της ελευθερίας τους.

Αν και το έργο αποτελεί διασκευή, δεν παύεις να έχεις μπροστά σου ατόφιο το κείμενο σε συνύπαρξη με τις προσθήκες και τις αλλαγές, χωρίς να χάνεται η πρωτογενής πηγή. Το μίγμα είναι αριστοτεχνικά ζυγισμένο και το αποτέλεσμα που προκύπτει είναι εξαιρετικό. Εξάλλου ένα τόσο αριστουργηματικό κείμενο όπως αυτό είναι τόσο διαχρονικό και εύπλαστο, που ένας σύγχρονος καλλιτέχνης με απόλυτο σεβασμό μπορεί να το διασκευάσει και να απογειώσει κάποιες ανεξερεύνητες πτυχές του. Σε αυτήν την περίπτωση ο Δημήτρης Καρατζιάς κατορθώνει να μείνει ευλαβικά στο κείμενο και μεταφέροντάς το γεωγραφικά και πολιτισμικά, μεταφέρει και τα μηνύματα ηθικού και ψυχολογικού  στραγγαλισμού των γυναικών. Πνιγμονή εξάλλου σημαίνει την ασφυξία που προκαλείται από απόφραξη των αναπνευστικών οδών λόγω στραγγαλισμού ή άλλης αιτίας και έτσι ο τίτλος αποκτά συμβολισμό.

Σε αυτήν τη διαφορετική εκδοχή φωτίζεται η ανθρώπινη πλευρά της αυταρχικής μάνας, κάτι που δεν εισπράττεις κατά την ανάγνωση του πρωτοτύπου. Η άκαμπτη αυστηρότητα της Χαντισέ  Άλντα, έτσι ονομάζεται η ανατολίτισσα Μπερνάρντα, λυγίζει όταν θυμάται τις αδερφές της που λιθοβολήθηκαν βάναυσα στο όνομα της ηθικής. Λυγίζει και ξεδιπλώνει μια ευάλωτη πτυχή απέναντι στην μητέρα της που μετά το χαμό των κοριτσιών της ζει παραδομένη σε μια μακάρια άνοια. Η απόπειρα να φωτίσει ο συγγραφέας μια άλλη οπτική της σκληρής γυναίκας, ομολογώ ότι μου θύμισε την Κλυταιμνήστρα του Ιάκωβου Καμπανέλη στο «Γράμμα στον Ορέστη», που απολογούμενη για τον φόνο του άνδρα της σου συστήνει μια αδικημένη γυναικεία πλευρά που η ανθρωπότητα και η ιστορία δεν της είχε ποτέ αναγνωρίσει. Κάπως έτσι και ο Δημήτρης Καρατζιάς δικαιώνει την Μπερνάρντα ξεδιπλώνοντας μια αχαρτογράφητη ανθρώπινη πλευρά. Κάπως έτσι δικαιώνει μια μάνα που μπροστά στο θάνατο της ίδιας της της κόρης, προλαβαίνει να διατάξει ότι πρέπει να ακουστεί ότι η κόρη της πέθανε παρθένα. Δικαιώνει ,εν μέρει, μια μάνα που απροστάτευτη απέναντι στην ηθική βαρβαρότητα με τσακισμένη και βιασμένη ψυχή, διαλέγει να θάψει ζωντανές στο πένθος τις κόρες της για να τις προστατέψει από το δικό τους προπατορικό αμάρτημα, ότι γεννήθηκαν γυναίκες.

Οι ερμηνείες των ηθοποιών είναι εξαιρετικές και σπαρακτικές χωρίς υπερβολές. Βλέποντάς τις ανατριχιάζεις, συμπάσχεις, πονάς. Η φωνή της Αθηνάς Τσιλύρα ως Χαντισέ σκίζει τους τοίχους. Ακούς τις προσταγές της και νιώθεις να μαζεύεσαι και συ στο κάθισμά σου.

Τα σκηνικά είναι απλά και ρεαλιστικά, όπως περιμένεις να δεις ένα φτωχικό αλλά καθαρό σπίτι της Ανατολής. Χαλιά, χαμηλό τραπεζάκι, χαμηλός καναπές, χρώματα μουντά και πένθιμα.

Στα κουστούμια επικρατεί το μαύρο και η μαντίλα, που όμως δε φοράνε συνέχεια επί σκηνής αφού διαδραματίζεται όλο στο εσωτερικό του σπιτιού.

Ο ήχος της παράστασης έχει κάτι ατμοσφαιρικό. Επικρατεί φυσικά η σιωπή, η απόλυτη σιωπή που επιβάλλει το πένθος. Η νεκρική σιγή όμως σπάει τονίζοντας και την αντίθεση, όταν ακούγονται οι φωνές των αντρών θεριστών που κεφάτα και με ζωντάνια τραγουδάνε στο δρόμο. Η μελωδία σε συνδυασμό με τις φωνές τους θυμίζει χαρούμενη ψαλμωδία ενισχύοντας την αντίφαση του πένθους. Αξιοσημείωτο είναι ότι η μουσική είναι του Μάνου Αντωνιάδη και  γράφτηκε ειδικά για την παράσταση.

Μια πολύ συγκινητική παράσταση για την πρόωρη ταφή των νεανικών ονείρων, για την όρεξη για έρωτα που πνίγεται στο «ήθος», για τη ζωντάνια που συνθλίβεται στην υποταγή. Υποταγή ,όπως πολλές φορές ακούγεται στο κείμενο, στη «μοίρα». Άραγε «αυτός ο κόσμος θα αλλάξει ποτέ»;

Συντελεστές:

Κειμένο / σκηνοθεσία: Δημήτρης Καρατζιάς

Βοηθός σκηνοθέτη:  Δήμητρα Κολλά

Πρωτότυπη Μουσική σύνθεση: Μάνος Αντωνιάδης

Σκηνικά/ Επιμέλεια κοστουμιών: Σίμος Παπαναστασόπουλος

Φωτισμοί: Βαγγέλης Μούντριχας

Επιμέλεια κίνησης: Βιβή Ρωμανά

Φωτογραφίες / teaser παράστασης: Βασίλης Μεντόγιαννης (UFRteam)

Παραγωγή: Καλλιτεχνικές Επιχειρήσεις “BackUp”

Πρωταγωνιστούν: Αθηνά Τσιλύρα ,Γιάννα Σταυράκη ,Θεοδώρα Σιάρκου, Κική Μαυρίδου ,Αλεξάνδρα Ούστα ,Νίκη Αναστασίου ,Ειρήνη Σταματίου, Μελισάνθη Μαχούτ

Ημέρες και ώρες παραστάσεων:

Παρασκευή                       21:00

Σάββατο                           21:00

Κυριακή                           18:00

Τιμές εισιτηρίων:

Γενική είσοδος: 15 ευρώ Μειωμένο: 10  ευρώ

Info:

Πολυχώρος VAULT

Μελενίκου 26, Γκάζι, Βοτανικός

Πλησιέστερος σταθμός μετρό: Κεραμεικός (8’ περίπου με τα πόδια)

Τηλέφωνα: 213 0356472 / 6945 993870