Πάμε Θέατρο: «Τίμων ο Αθηναίος» στο Σύγχρονο Θέατρο | Είδαμε την παράσταση!

Αν και γραμμένο στις αρχές του 17ου αιώνα, ο «Τίμων ο Αθηναίος» είναι ένα προκλητικά επίκαιρο έργο και κατ’ επέκταση βαθιά διαχρονικό, κάνοντας την επιλογή του Αλεξάνδρου Κοέν και του Σύγχρονου Θεάτρου εύστοχη κι ενδιαφέρουσα. Διαβάζοντας το καλοκαίρι το έργο με αφορμή το φετινό ανέβασμα, αισθάνθηκα αμέσως πως δεν αφορούσε μόνο μια Αρχαία Αθήνα, αλλά την Αθήνα του 2014 κι αυτό είναι το γοητευτικό στοιχείο ενός κλασικού έργου.

Η υπόθεση του έργου έχει ως κεντρικό ήρωα τον Τίμωνα, ένα Αθηναίο που δε λογαριάζει το χρήμα και ξοδεύει ασυναίσθητα για να ευχαριστήσει τους φίλους και τους αυλοκόλακες του κάνοντας τη μια σπατάλη μετά την άλλη. Χρηματοδοτεί απένταρους καλλιτέχνες, αγοράζει έργα τέχνης αμφιβόλου ποιότητας κι αξίας, δανείζει μεγάλα χρηματικά ποσά και διοργανώνει λουκούλλεια γεύματα. Σύντομα όμως θα βρεθεί αντιμέτωπος με τοκογλύφους και τις οφειλές του σε δανειοδότες και τότε θα αναδυθούν τρομαχτικές αλήθειες για τον κοινωνικό του περίγυρο, καθώς οι άλλοτε κοντινοί του φίλοι θα του γυρίσουν την πλάτη και θα αρνηθούν να τον στηρίξουν οικονομικά σε αυτή τη δύσκολη περίοδο. Ο Τίμων απογοητευμένος από τους Αθηναίους θα κλειστεί σε μια σπηλιά και θα απομονωθεί από κάθε είδους κοινωνική συναναστροφή. Σε εκείνη την σπηλιά θα διαμείνει μέχρι τον τραγικό του θάνατο.

Αρχικά, αξίζουν συγχαρητήρια στον Αλέξανδρο Κοέν για την μετάφραση του πάνω στο έργο του Σαίξπηρ και στη συνέχεια για την τόλμη του να διατηρήσει αναλλοίωτο το κείμενο –πέραν από κάποιες δικαιολογημένες περικοπές και συμπτύξεις χαρακτήρων- και ταυτόχρονα να δημιουργήσει ένα τελείως σύγχρονο εικαστικό σκηνικό με κυρίαρχη την αίσθηση μιας πασαρέλας με avant-garde δημιουργίες από τους Celebrity Skin. Το ιδιαιτέρως τολμηρό concept που επέλεξε συνάδει με την αισθητική του σκηνοθέτη αλλά αναγνωρίζει και την αρχετυπική υπόσταση του Τίμωνα και των γύρω του φέρνοντας το στη ματαιοδοξία των τελευταίων δεκαετιών. Για έναν μέσο θεατή, τα κοστούμια και η πλαστική κινησιολογία ίσως φανούν άτοπα ή υπερβολικά, για έναν απαιτητικό θεατή ίσως φανούν «μικρά», αλλά νομίζω πως είναι ευφυείς επιλογές και πως συνάδουν απολύτως με το έργο και τη διάθεση του. Δε σας κρύβω πως στα πρώτα λεπτά της παράστασης, αισθάνθηκα πως κάτι δε μου κολλούσε ή πως ήταν αρκετά φουτουριστικό για τα γούστα μου, αλλά δίνοντας χρόνο στο εν λόγω ανέβασμα, κατάλαβα και τελικά συμφώνησα με τις σκηνοθετικές επιλογές σε σημείο να θαυμάσω την μετάφραση και την γραμμή που δόθηκε.

Όταν επιλέγεις ένα concept, όποιο κι αν είναι αυτό και για όποιον λόγο και να έχεις, πρέπει να είσαι σε θέση να το φτάσεις στα άκρα για να ξεδιπλώσεις τον τρόπο σκέψης σου και να προσφέρεις με τον μεγαλύτερο δυνατόν τρόπο το έργο στο κοινό. Πέραν από κάποιες ερμηνευτικές αδυναμίες και κάποια συγκεκριμένα τεχνικά σημεία που με ενόχλησαν, νομίζω πως η παράσταση του Κοέν πετυχαίνει τους στόχους που έχει θέσει και διαβάζει σε πολύ μεγάλο βαθμό όλα όσα ήθελε να φωτίσει ο Σαίξπηρ για την ανθρώπινη ματαιοδοξία, τις εν γενεί αδυναμίες της ανθρώπινης σκέψης, τα πάθη, τις εξαργυρώσιμες φιλίες, την σαθρότητα και την ρηχότητα των ανθρώπων μπροστά στο χρήμα και μπροστά στο συνάνθρωπο.

Η σκηνοθετική οπτική του Αλεξάνδρου Κοέν λοιπόν, φέρνει το σαιξπηρικό έργο στο σήμερα δίνοντας μια σκηνοθετική γραμμή που μεταφέρει τους Αθηναίους της κλασικής Ελλάδας σε μια πασαρέλα με τα υπέροχα κοστούμια των Celebrity Skin, μουσική που παραπέμπει σε κάποιο σύγχρονο club και με μια κινησιολογία που θυμίζει τα κοσμικά πάρτι της ελίτ του σήμερα. Τώρα ή ο Σαίξπηρ ήταν μπροστά από την εποχή του ή ο Κοέν; Γιατί μας ξενίζει όταν κάποιος μεταφράζει σκηνοθετικά ένα κλασικό έργο με τους λογικούς συνδέσμους του με την εποχή μας; Το σίγουρο είναι πως όσο avant-garde και να είναι μια καλλιτεχνική άποψη, αν δικαιολογείται σε μεγάλο βαθμό από το παρουσιαζόμενο έργο, δεν μπορούμε παρά να την σεβαστούμε και να την χειροκροτήσουμε. Τα σκηνικά της Χριστίνας Κωστέα είναι λιτά και λειτουργικά, οι φωτισμοί της Κατερίνας Μαραγκουδάκη ατμοσφαιρικοί και η κινησιολογία της Φρόσως Κορρού συνομιλεί επιτυχώς με το concept που έχει δημιουργηθεί.

Τον κεντρικό ρόλο κρατά ο αγαπημένος ηθοποιός Μάξιμος Μουμούρης – ο οποίος φέτος παίζει Σαίξπηρ σε διπλό ταμπλό (παράλληλα εμφανίζεται στον Έμπορο της Βενετίας σε σκηνοθεσία Σπύρου Ευαγγελάτου). Ο Μουμούρης υπηρετεί επιτυχώς τον Τίμωνα και το concept που του έχει δοθεί, δίνοντας μια καλή ερμηνεία με ενδιαφέρουσα κορύφωση ανάλογη των απαιτήσεων που θα έχουν θέσει όσοι έχουν έρθει σε επαφή με το έργο. Δίπλα, του η Ελένη Κρίτα ξεχωρίζει για την δραματική της ερμηνεία που προβλέπει ο ρόλος της Φλαβίας (στην ουσία ο ρόλος αυτό συγκεντρώνει σε ένα πρόσωπο τους ρόλους των Φλάβιου, Λουκίλλιου, Φλαμίνιου και Σερβίλλιου). Τον θίασο συμπληρώνουν οι Πατρίκιος Κωστής, Άλεξ Κάβδας, Τζούλη Σούμα, Γιώργος Γεροντιδάκης, Αλίκη Βουτζουράκη, Εύη Νταλούκα, Γιάννης Αθανασόπουλος και Κώστας Πιπερίδης ακολουθώντας άλλοτε περισσότερο επιτυχημένα άλλοτε λιγότερο την κυρίαρχη σκηνοθετική γραμμή του concept που τους έχει ανατεθεί. Κατά την ταπεινή μου εκτίμηση, η παράσταση βασίζεται περισσότερο στο concept και λιγότερο στις ερμηνείες του καθενός ξεχωριστά κι αυτό οδηγεί αναπόφευκτα στην ανάγκη να υπηρετηθεί όσο το δυνατόν πιο ευλαβικά και συλλογικά γίνεται από τον θίασο.

Συνολικά, η πρόταση του Αλεξάνδρου Κοέν, των Celebrity Skin και του θιάσου είναι όσο ενδιαφέρουσα είναι και το ίδιο το έργο, επανασυστήνοντας τον Τίμων τον Αθηναίο στο θεατρόφιλο κοινό. Αν μη τι άλλο, αν δεν μπορεί να ικανοποιήσει τα κριτήρια που θέτει ο μέσος θεατής που επιλέγει να δει μια παράσταση, έχει κάτι να πει και καταφέρνει να το πει σε μεγάλο βαθμό. Ίσως είναι από τις παραστάσεις που όσο ενοχλούν τόσο αρέσουν, πάντως προσωπικά μου αρέσει περισσότερο από όσο με «ενοχλεί». Εν κατακλείδι, ο Τίμων ο Αθηναίος είναι μια από τις πιο ενδιαφέρουσες επιλογές έργου για το φετινό χειμώνα κι αξίζει να το γνωρίσουν όσοι δεν το γνωρίζουν, ή να το ξανασυστηθούν μαζί του όσοι νομίζουν πως το έχουν γνωρίσει.

Συντελεστές της παράστασης:

μετάφραση-σκηνοθεσία Αλέξανδρος Κοέν

σκηνικά Χριστίνα Κωστέα

κοστούμια Celebrity Skin

κινησιολογία Φρόσω Κορρού

φωτισμοί Κατερίνα Μαραγκουδάκη

βοηθός σκηνοθέτη Ρωμανός Μαρούδης

φωτογραφίες Φένια Λαμπροπούλου

διεύθυνση παραγωγής Μαρία Καβαλλάρη

Info:

Η παράσταση «Τίμων ο Αθηναίος» παίζεται κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:15 στο Σύγχρονο Θέατρο.