Planet Music Tour | # 27, Βραζιλία- Brazil

Η Βραζιλία ήταν πορτογαλική αποικία για περίπου τρεις αιώνες, συνεπώς ο πολιτισμός της είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με αυτόν της Πορτογαλίας. Άλλωστε η γλώσσα που μιλούν και τραγουδούν, είναι τα πορτογαλικά. Όμως, ο πολιτισμός αυτής της χώρας έχει επηρεαστεί και από αλλού, όπως για παράδειγμα από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την υπόλοιπη Λατινική Αμερική (που είναι ισπανόφωνη), αλλά και την Αφρική. Και αν αναρωτιέστε πώς γίνεται η Βραζιλία να επηρεάστηκε από την Αφρική, πρέπει να σας πούμε ότι όταν οι Πορτογάλοι αποίκησαν την Βραζιλία, έφεραν μαζί τους μαύρους δούλους, οι οποίοι με την σειρά τους έβαλαν ένα μικρό λιθαράκι στον βραζιλιάνικο πολιτισμό.

Καρναβάλι

Το βραζιλιάνικο καρναβάλι είναι αναμφισβήτητα το πιο διάσημο σε όλο τον κόσμο! Λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο και όπως είναι αναμενόμενο, προσελκύει χιλιάδες τουρίστες. Οι εορταστικές δραστηριότητες διεξάγονται για μία εβδομάδα και φυσικά το θέαμα είναι φαντασμαγορικό! Εκατοντάδες πανέμορφες βραζιλιάνες χορεύουν ημίγυμνες στους δρόμους, ενώ τα άρματα που τις συνοδεύουν είναι τεράστια και πρωτότυπα.

Samba

Η samba είναι ένας παραδοσιακός χορός της Βραζιλίας, που χάρη στο ρυθμό του, κατάφερε να γίνει διάσημος σε όλο τον πλανήτη! Είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με το δημοφιλές καρναβάλι του Ρίου.

Σύμφωνα με κάποιους μελετητές, ο όρος samba γεννή¬θηκε στην Αγκόλα, όπου για πολλά χρόνια οι αυτόχθονες φυλές χόρευαν στους ρυθμούς του «σέμπα» για να τιμήσουν τους θεούς του έρωτα και της γονιμό¬τητας. Η σάμπα, όπως τη γνωρίζουμε σήμερα, είναι το είδος χορού που προέκυψε το 1917, από τη σάμπα- καριόκα, μια παραλλαγή της σάμπα που χόρευαν στην περιοχή Καριόκα (είναι η περιοχή γύρω από τον ομώνυμο ποταμό που διέσχιζε το Ρίο ντε Τζανέιρο). Η σάμπα άρχισε να γίνεται δημοφιλής όταν την ανακάλυψαν οι Βορειοαμερικανοί, και την διέδωσαν σε όλο τον κόσμο. Επίσης, η δημοτικότητα της σάμπα αναπτύχθηκε κατά τον 20ο αιώνα, παράλληλα με την παγκόσμια δημοτικότητα του καρναβαλιού του Ρίο ντε Τζανέιρο.

Bossa Nova

Η bossa nova είναι ένα είδος της βραζιλιάνικης μουσικής που αναπτύχθηκε στο Ρίο ντε Τζανέιρο και διαδόθηκε παγκοσμίως στη δεκαετία του 1930 και του 1940. Η φράση «μπόσα νόβα» σημαίνει κυριολεκτικά «νέα τάση» στα πορτογαλικά και είναι μια συγχώνευση της σάμπα και της τζαζ. Από τη γέννησή της, έχει παραμείνει ένα σημαντικό μέρος του ρεπερτορίου της τζαζ.

Στην πραγματικότητα η μπόσα νόβα ήταν ένας καινούργιος τρόπος να τραγουδάει κανείς την παραδοσιακή σάμπα. Απάλυνε το πάθος και την έντασή της απομακρύνοντας την κυριαρχία των κρουστών από τις ορχήστρες, απέδιδε στην κιθάρα και στο πιάνο τον πρωταγωνιστικό ρόλο και επέλεγε σαν χώρους ακρόασης μικρότερες αίθουσες όπου μπορούσε κανείς να παρακολουθήσει μέσα σε συνθήκες απόλυτης ηρεμίας.

Capoeira

Η Capoeira είναι Βραζιλιάνικη πολεμική τέχνη. Αναπτύχθηκε αρχικά από Αφρικανούς σκλάβους στη Βραζιλία, ξεκινώντας από την αποικιοκρατική περίοδο. Συμμετέχοντες από ένα roda (κύκλο) εναλλάσσονται παίζοντας όργανα, τραγουδώντας και χωρίζονται σε ζευγάρια στο κέντρο του κύκλου. Το παιχνίδι χαρακτηρίζεται από συνεχή ακροβατικά, προσποιήσεις, προφάσεις και εκτεταμένη χρήση του εδάφους, καθώς και σαρωτικών κινήσεων, κλωτσιών και κεφαλιών. Η τεχνική και η στρατηγική είναι τα στοιχεία-κλειδιά για ένα καλό παιχνίδι. Η capoeira έχει δύο κύρια είδη, γνωστά ως «τοπικό» και «Ανγκόλα».

 Διάσημοι καλλιτέχνες

 Michel Teló

Γεννήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 1981 στην Βραζιλία. Πριν ξεκινήσει την επιτυχημένη σόλο καριέρα του, συμμετείχε σε αρκετές μπάντες, από τις οποίες η σημαντικότερη ήταν η Grupo Tradicao. Η μεγαλύτερη επιτυχία του, που ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο είναι το “Ai se eu te pego”. Έχει κυκλοφορήσει ένα στούντιο άλμπουμ και τρία live άλμπουμς.

Γκουστάβο Λίμα

Γεννήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 1989. Από γονείς μουσικούς από την Γκοιάνα (κρατίδιο στην ζούγκλα του Αμαζονίου), ξεκίνησε την μουσική στα πέντε του χρόνια και από τα εννιά τραγουδάει επαγγελματικά. Προσπαθεί να κρατήσει την παραδοσιακή μουσική της περιοχής του, αλλά παράλληλα βάζει και νεανικά, δυτικά, ποπ στοιχεία στα κομμάτια του. Τραγουδάει, γράφει στίχους και συνθέτει. Η μεγαλύτερη επιτυχία του είναι το “Balada Boa”. Το 2009 κυκλοφόρησε τον πρώτο του δίσκο, με τίτλο «Revelacao», ενώ το 2010 ακολούθησε το «Inventor dos Amores» που πούλησε πάνω από 15.000 αντίτυπα και γνώρισε μεγάλη επιτυχία στα charts της Βραζιλίας.

Chico Buarque

O πολυτάλαντος Francisco “Chico” Buarque de Hollanda, όπως είναι ολόκληρο το όνομα του, γεννήθηκε στις 19 Ιουνίου 1944 στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Είναι τραγουδιστής, κιθαρίστας, συνθέτης , στιχουργός , συγγραφέας και ποιητής. Τα τραγούδια του περιέχουν πολιτικοποιημένους στίχους, που σχολιάζουν την κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική κατάσταση που επικρατεί στην χώρα του. Από το 1966 κι έπειτα, έχει κυκλοφορήσει περισσότερους από 40 δίσκους, ενώ έχει γράψει και 8 βιβλία.

Εlis Regina

H Elis Regina Carvalho Costa, όπως είναι ολόκληρο το όνομα της, γεννήθηκε στο Porto Alegre, στις 17 Μαρτίου 1945 και πέθανε στο Σάο Πάολο στις 19 Ιανουαρίου 1982. Ήταν μία από τις μεγαλύτερες εκπροσώπους της βραζιλιάνικης ποπ μουσικής. Έγινε ευρέως γνωστή το 1965, μετά την ερμηνεία της στο τραγούδι «Arrastao», σε έναν τηλεοπτικό διαγωνισμό τραγουδιού. Ο θάνατος της μόλις στα 36 της, συγκλόνισε όλον τον κόσμο, αφού θεωρείται μία από τις μεγαλύτερες τραγουδίστριες της Βραζιλίας.

Μarisa Monte

H Marisa de Azevedo Monte γεννήθηκε την 1η Ιουλίου 1967 στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Αποτελεί μία από τις σημαντικότερες τραγουδίστριες της Βραζιλίας, αφού έχει πουλήσει συνολικά περισσότερα από 10 εκατομμύρια δίσκους παγκοσμίως. Εκπροσωπεί κυρίως την ποπ και baroque ποπ μουσική, ενώ πέρα από το τραγούδι, παίζει και πολλά μουσικά όργανα. Συνολικά έχει κυκλοφορήσει εννιά δίσκους.

Καετάνο Βελόζο

Ο Caetano Emanuel Viana Teles Veloso καθόρισε όσο κανείς άλλος την πορεία της σύγχρονης βραζιλιάνικης μουσικής. Γεννήθηκε το 1942 στο Santo Amaro da Purificação στη Μπαΐα της Βραζιλίας. Είναι επιτυχημένος συνθέτης, τραγουδιστής και διανοούμενος. Στα τραγούδια του μιλάει για την κοινωνία, την πολιτική, τις φυλετικές σχέσεις και τη σεξουαλικότητα. Επίσης, έχει δεχτεί μεγάλη επιρροή από την Αφρικανική και Πορτογαλική κουλτούρα. Έχοντας συμμετάσχει στην αντίσταση ενάντια στη στρατιωτική δικτατορία και στο κίνημα του τροπικαλισμού (Tropicália) κατά τη δεκαετία του ’60, η μουσική του είναι ταυτισμένη με μια ολόκληρη εποχή κοινωνικής και πολιτικής αμφισβήτησης.

Renato Russo

O Renato Manfredini (Russo) γεννήθηκε στις 27 Μαρτίου 1960 και πέθανε στις 11 Οκτωβρίου 1996. Ήταν τραγουδιστής και συνθέτης, κυρίως ροκ μουσικής. Η πρώτη του μπάντα ήταν punk και λεγόταν “Aborto Eletrico”. Αργότερα η μπάντα διαλύθηκε και χωρίστηκε στα δύο. Πέθανε πολύ νωρίς, μόλις στα 36 του χρόνια, χτυπημένος από το AIDS.

Gilberto Gil

O Gilberto Passos Gil Moreira γεννήθηκε στις 26 Ιουνίου 1942, στο Salvador της Bahia.Είναι τραγουδιστής, κιθαρίστας και συνθέτης. Είναι γνωστός όχι μόνο για την μουσική του, αλλά και για την ενασχόληση του με τα πολιτικά. Από το 2003 ως το 2008, υπηρέτησε ως Υπουργός Πολιτισμού της χώρας του. Η μουσική που παίζει είναι κυρίως ροκ, αλλά και σάμπα και ρέγγε.

Πισινγκίνια

Ο Alfredo da Rocha Viana, Jr., γνωστός και σαν Πισινγκίνια (Pixinguinha), γεννήθηκε στις 23 Απριλίου 1897 και απεβίωσε στις 7 Φεβρουαρίου 1973. Ήταν μουσικοσυνθέτης, ενορχηστρωτής, φλαουτίστας και σαξοφωνίστας από το Ρίο ντε Τζανέιρο. Ο Πισινγκίνια θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους Βραζιλιάνους συνθέτες λαϊκής μουσικής, με ιδιαίτερη προσφορά στο είδος μουσικής σόρο (choro). Αναμιγνύοντας τη μουσική των παλιότερων συνθετών σόρο του 19ου αιώνα με αρμονίες τζαζ της εποχής, αφρο-βραζιλιάνικους ρυθμούς, και ιδιαίτερες ενορχηστρώσεις, εισήγαγε το σόρο σε ένα νέο ακροατήριο και το έκανε πιο δημοφιλές σαν ξεχωριστό Βραζιλιάνικο μουσικό είδος. Ήταν από τους πρώτους Βραζιλιάνους μουσικούς και συνθέτες που εκμεταλλεύτηκαν επαγγελματικά τις νέες δυνατότητες των τότε νέων τεχνολογιών, της ραδιοφωνικής μετάδοσης και της ηχογράφησης σε στούντιο. Ο Πισινγκίνια συνέθεσε δεκάδες κομμάτια σόρο, που περιλαμβάνουν κάποια από τα γνωστότερα του είδους (“Carinhoso”, “Glória”, “Lamento” και “Um a Zero”).

 Moυσικά όργανα

Berimbau

Το berimbau είναι βραζιλιάνικο όργανο με αφρικανικές ρίζες, που αργότερα ενσωματώθηκε με επιτυχία στο Capoeira. Το berimbau είναι κρουστό όργανο της οικογένειας των χορδόφωνων. Έφτασε στην Βραζιλία, μέσω των Αφρικανών σκλάβων και έγινε ιδιαίτερα γνωστό μέσα από τις λαϊκές εκδηλώσεις όπως η samba de roda, το καντομπλέ και η Καποέιρα μεταξύ άλλων.

Atabaque

Είναι Αραβικής προέλευσης και έφτασε στην Αφρική μέσω εμπόρων που βρίσκονταν σε βόρειες χώρες της ηπείρου, όπως την Αίγυπτο. Πιθανόν το atabaque να έφτασε στην Βραζιλία μέσω των Πορτογάλων, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί σε γιορτές και θρησκευτικές πομπές. Γενικά, φτιάχνεται από δυνατό και ευλύγιστο ξύλο όπως ζακαραντά, κέδρο, μόγκνο, κομμένο σε λεπτές φαρδιές σανίδες οι οποίες δένονται η μία δίπλα στην άλλη με σιδερένια τόξα. Στο επάνω μέρος τοποθετείται ένα μεγάλο ατσάλινο δαχτυλίδι στο οποίο στερεώνεται ένα καλά κατεργασμένο και τεντωμένο κομμάτι δέρματος.

Agogo

Είναι ένα σιδερένιο κρουστό μουσικό όργανο, που μετέφεραν στην Βραζιλία οι Αφρικανοί. Ο όρος προέρχεται από μία αφρικάνικη διάλεκτο και σημαίνει καμπάνα.

Pandeiro

Μεταφέρθηκε στην Βραζιλία από τους Πορτογάλους, που το χρησιμοποιούσαν στις θρησκευτικές πομπές που έκαναν. Τα pandeiro μπορεί να έχουν δερμάτινο ή πλαστικό κάλλυμα. Τα δερμάτινα pandeiro παράγουν ήχο καλύτερης ποιότητας, αλλά παρουσιάζουν προβλήματα κουρδίσματος που προκαλούνται από τις εναλλαγές του κλίματος, οπότε τα πλαστικά pandeirο συναντιούνται συχνότερα.