Οι εφημερίδες και τα περιοδικά κατέστρεψαν τη δισκογραφία και την πίστη των ακροατών.
Μαζί με αγαπημένους φίλους σας φέτος στην καλοκαιρινή περιοδεία, σε κάποιες από αυτές βέβαια! Σκέψεις και συναισθήματα που κυριαρχούν; Πώς ήταν αυτό το «ταξίδι»;
Ξεκίνησα το καλοκαίρι με μία πολύ μεγάλη συναυλία στο Λυκαβηττό, η οποία αποτέλεσε ουσιαστικά την πρώτη μου μεγάλη παρουσίαση στην Αθήνα όλα αυτά τα χρόνια. Μαζί μου ήταν άνθρωποι με τους οποίους έχω συνεργαστεί, έχουμε και κάποια σχέση και τους έχω εκτιμήσει. Γι’αυτό και τους αποκαλώ και φίλους. Όπως η Δήμητρα Γαλάνη, η Τάνια Τσανακλίδου και ο Γιώργος Ανδρέου, ο οποίος όλα αυτά τα χρόνια ήταν και είναι στο πλάι μου, ως παραγωγός αλλά και ως συνθέτης. Ο Κώστας Λειβαδάς και ο Νίκος Πορτοκάλογλου, που είναι άνθρωποι με τους οποίους όλα αυτά τα χρόνια είχαμε διάλογο και μπορέσαμε να έχουμε και πολύ ωραία τραγούδια. Επίσης ήταν και ο Vassilikos, ο εξαίρετος αυτός τραγουδιστής, από τους Raining Pleasure. Και ο Αλκίνοος Ιωαννίδης, με τον οποίο η σχέση μας πάει πίσω περίπου είκοσι χρόνια.
Όλη αυτή η ανάγκη του αυτοσχεδιασμού, να πειράζω κάποια τραγούδια, πάντα με έκανε να σκέφτομαι: «Τι ωραίο που είναι να γράφει κάποιος μουσική»!
Στη Θεσσαλονίκη ήταν μαζί μου η Μελίνα Κανά, οι Mikro – με τους οποίους κάναμε μία αναπάντεχη συνεργασία πριν από κάποια χρόνια – και η Ανδριάνα Μπάμπαλη, που είναι από τα πρόσωπα που συνδιαλέγομαι, είναι φίλη μου. Οπότε έκανα την εκκίνηση του φετινού καλοκαιριού με πολύ καλή παρέα. Και όλα αυτά, γιατί μετά από όλα αυτά τα χρόνια στη δουλειά έχοντας το ρόλο της τραγουδίστριας, αποφάσισα να κάνω ένα όνειρό μου πραγματικότητα…. να γράψω μουσικές.
Αυτή είναι και η επόμενη ερώτηση ουσιαστικά… Νέος δίσκος και πρώτη φορά η Ελένη Τσαλιγοπούλου σε ρόλο συνθέτριας. Γράφατε, αλλά δεν τα είχατε βγάλει προς τα έξω;
Όχι, απλά το ταλέντο μου από τη στιγμή που ξεκίνησα να τραγουδάω, ήταν στον αυτοσχεδιασμό. Είμαι καλή «αυτοσχεδιάστρια». Επειδή είχα τη χαρά, αν θέλετε, της δικής μου εποχής, που μπορούσα να είμαι χαλαρή επάνω στη σκηνή πάρα πολλά χρόνια, από την αρχή. Είχα την χαρά να μπορώ να τραγουδάω στη Θεσσαλονίκη, πριν εκδώσω κάποιο δίσκο, οπότε τα πράγματα πήγαιναν πολύ πιο νορμάλ στη δεκαετία του ’80. Όλη αυτή η ανάγκη του αυτοσχεδιασμού, να πειράζω κάποια τραγούδια, πάντα με έκανε να σκέφτομαι: «Τι ωραίο που είναι να γράφει κάποιος μουσική»!
Όλα τα τραγούδια που έγραφα επειδή δεν είχαν λόγια, τα τραγουδούσα τα-ρα-ρι-ρά. Όταν το άκουσε ο Vassilikos, γύρισε και μου είπε «αυτός θα είναι ο τίτλος του δίσκου».
Και πάντα είχα μία ζήλεια, με την καλή έννοια, απέναντι σε ανθρώπους που γράφουνε. Κατάφερα λοιπόν, μετά από όλα αυτά τα χρόνια, να κάνω πραγματικότητα αυτό το όνειρο και μάλιστα να δημιουργήσω τραγούδια και όχι μεγάλες φόρμες όπως ήξερα και έκανα. Χωρίς να τα ηχογραφώ. Πάντα ήταν σε soundcheck ή σε τραγούδια που έβαζα το δικό μου μουσικό κόσμο. Τώρα αυτό, μαζί με το γεγονός ότι το καλύτερο μου στοιχείο είναι ότι είμαι καλός ακροατής, δημιούργησαν την ανάγκη μου να μπορώ να μεταφράσω όλες αυτές τις μουσικές αγάπες, να μπορέσω να τις εντάξω στο δικό μου κόσμο και στο δικό μας γεωγραφικό πλάτος και μήκος.
Ένα συνοθύλευμα από ακούσματα που εκφράστηκαν πλέον στο δικό σας δίσκο…
Ναι, ένα μέρος. Είναι η πρώτη μου προσέγγιση. Νιώθω πάρα πολύ περήφανη και πάρα πολύ χαρούμενη που για πρώτη φορά μέσω του ίντερνετ εισπράττω άμεσα το πώς το εκλαμβάνει ο κόσμος. Αυτό ειλικρινά μου δίνει κουράγιο, για να μπορέσω να επιχειρήσω και ένα επόμενο βήμα.
Είναι κρίμα να αισθανόμαστε εμείς οι καλλιτέχνες επικινδυνότητα σε σχέση με τη διασκέδαση, και από την άλλη να νιώθει ο κόσμος ότι ο καλλιτέχνης μπορεί να τους κοροϊδέψει.
Άρα θα έχει συνέχεια αυτό το επιχείρημα…
Ναι, η αλήθεια είναι ότι βρισκόμαστε σε μία πάρα πολύ αμήχανη εποχή. Μέσα σε όλα αυτά που γίνονται και τον ρόλο που παίζει το τραγούδι για τους Έλληνες, είναι κάτι που τελικά αφορά τον καθένα μας πολύ προσωπικά. Χαίρομαι που μπορώ να επέμβω άλλη μια φορά, να είμαι 100% σίγουρη ότι αυτό που κάνω έχει τον δικό μου λόγο, αλλά και ότι μετά από εικοσιπέντε χρόνια στο τραγούδι, είναι εξέλιξη να μπορώ να ελίσσομαι και με αυτόν τον τρόπο. Το τραγούδι είναι όλη μου η ζωή! Αυτό όπως και να’χει, είναι και πάρα πολύ καλό αλλά μερικές φορές και όχι, οπότε το τίμημα έχει πληρωθεί. Εγώ όμως δεν αλλάζω γνώμη.
Να φανταστώ λοιπόν ότι ο δίσκος αυτός έχει και διαφορετική βαρύτητα. Είναι νομίζω ίσως και η πρώτη φορά που ερμηνεύετε τραγούδια που έχετε γράψει η ίδια. Άρα πρέπει να είναι και η ψυχολογία διαφορετική, το συναίσθημα μάλλον αυτό.
Βέβαια, είναι πολύ σημαντικό. Με έκανε να αισθανθώ όπως πριν πολλά χρόνια, όταν άκουσα στο ραδιόφωνο το πρώτο δισκογραφημένο τραγούδι, το «Σώπα κι άκουσε». Μου δίνει μεγάλη χαρά, αλλά και ευθύνη, το γεγονός ότι μπαίνω σε νέες περιπέτειες. Σαφώς δε θα πω ότι δεν θα ξανατραγουδήσω τραγούδια άλλων συνθετών. Θέλω να «ξεφοβηθώ» καταρχήν, και να έχει όλο αυτό μία μικρή συνέχεια για να μην θεωρήσω ούτε εγώ, ούτε ο κόσμος, ότι έγινε τυχαία. Αλλά ας μην ξεχνάμε, ότι χωρίς τους υπέροχους στιχουργούς-τραγουδοποιούς που διάλεξα, δεν θα μπορούσε να γίνει. Δυσκολεύτηκα πάρα πολύ. Όλοι αυτοί που γράψανε, ο Αλκίνοος, ο Παύλος, ο Πορτοκάλογλου, ο Φοίβος και οι στιχουργοί αλλά κυρίως οι τραγουδοποιοί, γράψανε πρώτη φορά λόγια πάνω σε έτοιμες μουσικές. Οι τραγουδοποιοί δεν λειτουργούν έτσι. Κυρίως βγαίνει πρώτα ο λόγος και μετά η μουσική ή συγχρόνως.
Άρα αυτό δείχνει και την αγάπη και την εμπιστοσύνη τους απέναντι στην Ελένη Τσαλιγοπούλου!
Βεβαίως, και τους ευχαριστώ απ’την καρδιά μου γι’αυτό. Άφησαν το χρόνο τους και ασχολήθηκαν με τον κόσμο ενός άλλου ανθρώπου. Είναι πολύ σημαντικό αυτό.
http://www.youtube.com/watch?v=5wKgPPqcEso
Τα-ρι-ρα! Τι ήθελε να πει ο ποιητής?
Τα-ρί-ρα… ναι! Όλα τα τραγούδια που έγραφα επειδή δεν είχαν λόγια, τα τραγουδούσα τα-ρα-ρι-ρά. Όταν το άκουσε ο Vassilikos, στον οποίο απευθύνθηκα για να γράψει το συγκεκριμένο τραγούδι, γύρισε και μου είπε «αυτός θα είναι ο τίτλος του δίσκου». Είναι η πρώτη φορά που γράφω και το βλέπω ως παιχνίδι. Γιατί αν το πάρω πιο σοβαρά, μπορεί να πάθω πάλι κατάθλιψη…. (γέλια)
Όχι δεν θέλουμε άλλο. Είμαστε και σε δύσκολες εποχές.
Ναι, γι’ αυτό ακριβώς χάρηκα πάρα πολύ που άρεσε στον κόσμο. Ήταν ουσιαστικά τα λόγια που έβαζα εγώ, πριν μπουν οι στίχοι από τους τραγουδοποιούς.
Διανύουμε μια περίοδο με λιγότερες συναυλίες, μια δισκογραφία που για πολλούς παραπαίει, ένα ραδιόφωνο που είναι υπό αμφισβήτηση. Πώς αντιμετωπίζονται όλα αυτά από μία καλλιτέχνιδα με τη δική σας πορεία και συνεισφορά στο χώρο; Υπάρχει φόβος, αγωνία; Είστε αισιόδοξη;
Αισιόδοξη είμαι. Μέσα από όλο αυτό το κακό που συμβαίνει σε όλους τους Έλληνες υπάρχει ένα καλό. Ένα ξεσκαρτάρισμα που μπορεί να γίνει στην τέχνη. Αυτοί που θα αντέξουν, θα είναι αυτοί που αξίζει τον κόπο να αντέξουν! Σε αυτόν τον χώρο, όπου όλα είναι πιο εύκολα, και η φήμη και τα χρήματα, πολύς κόσμος προσέγγισε αυτό που λέμε τραγούδι. Είμαστε, όπως λένε και στην Ευρώπη, είκοσι χρόνια πίσω. Δεν έχουμε μεγάλη αγορά, όπως είναι οι χώρες της υπόλοιπης Ευρώπης, οπότε αν κάνεις μία δύσκολη παράσταση, είτε αυτό είναι δισκογραφία, είτε ένα live, ο κόσμος χωρίς να έχει συνηθίσει πια να ψάχνει κάτι ενδιαφέρον, δεν θα το υποστηρίξει. Αυτό λοιπόν μας πάει πίσω. Τους νεότερους, δεν τους αφήνει εύκολα ούτε η δισκογραφία, αλλά ούτε και η κατάσταση να μπορέσουν να προχωρήσουν. Οι παλαιότεροι έχουμε κάνει τον κύκλο μας. Από δω και πέρα έχει να κάνει με τη θέληση και το πάθος που έχει ο καθένας να μπορέσει να εξελίξει τη δουλειά του.
Θα ήθελα πολύ να μείνω δύο χρόνια στην Ισπανία. Να μάθω τη γλώσσα, να γνωρίσω τους ανθρώπους, να τραγουδήσω! Δυστυχώς όμως δεν είναι εύκολο να γίνει.
Μιλάτε για νέους. Παρακολουθείτε τις νέες τάσεις της μουσικής που εμφανίστηκαν; Έχουμε πολλά νέα συγκροτήματα, με νέους ήχους. Πώς βλέπετε αυτή τη νέα τάση στα νέα παιδιά;
Εγώ αυτό που βλέπω είναι ότι υπάρχει μία ευκολία επικοινωνίας με τα συγκροτήματα του hip hop. Μόνο που δεν πιστεύω ότι αυτό θα κρατήσει. Είναι αρκετά επιφανειακό.
Ίσως στηρίζεται στο ότι ραψωδούν, ότι έχουν αυτή την εξέγερση μέσα τους;
Όχι, απλά το λέει η ίδια η ιστορία. Ποτέ σε τόσο μεγάλα κινήματα δεν υπήρχαν όλοι οι καλοί. Υπάρχει ένας τρόπος έκφρασης, μια τάση η οποία εξελίσσεται. Καλώς βεβαίως υπάρχει, αλλά δεν θεωρώ ότι μπορεί αυτό να είναι η αλήθεια και στα επόμενα δύο τρία χρόνια. Σίγουρα η αλήθεια θα είναι τελείως διαφορετική. Υπάρχουν κάποιοι νέοι άνθρωποι, και μπράβο τους που καταφέρανε να έχουν το δικό τους σκληρό πυρήνα τα τελευταία τρία τέσσερα χρόνια. Άνθρωποι που έχουν καταφέρει να είναι πειστικοί πάνω στη σκηνή και με τη δισκογραφία τους. Καταφέρνουν να υπάρχουν χωρίς να κάνουν συνεργασίες με γνωστούς τραγουδιστές, με «τρανταχτά ονόματα»!
Υπάρχει μία ευκολία επικοινωνίας με τα συγκροτήματα του hip hop. Αλλά δεν πιστεύω ότι αυτό θα κρατήσει.
Αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό και μας δείχνει και το δρόμο. Επίσης χαίρομαι που αρχίζει το τραγούδι και μπαίνει στη σωστή του βάση. Η δική μου γενιά ήταν μέσα σε έναν φαύλο κύκλο. Ένας τραγουδιστής πρέπει να κάνει και μεγάλες συνεργασίες, να μπαίνει μέσα σε μεγάλους χώρους, εκεί όμως δεν παράγεται ακριβώς τέχνη, εκεί παράγεται διασκέδαση. Δεν λέω ότι δεν είναι καλή η διασκέδαση – και φυσικά δεν είμαι αχάριστη μιας και σε τέτοιους χώρους ο κόσμος μού χάρισε πάρα πολύ αγάπη και βεβαίως την επιβίωσή μου. Για μένα ο καλλιτέχνης πρέπει να αναφέρεται σε πολλές γενιές όχι μόνο στη δική του.
Επιστροφή στα παλιά λοιπόν; Αυτό είναι αισιόδοξο μάλλον!
Ναι, είναι αισιόδοξο. Μπορεί να μην κάνει καλό στις τσέπες των τραγουδιστών και των μουσικών, αλλά είναι μια πολύ καλή αρχή να ξανακοιτάξουμε τα πράγματα σε βάθος και πιο ουσιαστικά. Είναι κρίμα να αισθανόμαστε εμείς οι καλλιτέχνες επικινδυνότητα σε σχέση με τη διασκέδαση και από την άλλη να νιώθει ο κόσμος ότι ο καλλιτέχνης μπορεί να τους κοροϊδέψει. Αυτό δείχνει ότι δεν έχουμε παιδεία, ότι δεν ακούμε τίποτα άλλο εκτός από εύκολη μουσική που παίζει στο ραδιόφωνο.
Είμαστε σε μία εποχή που αφομοιώνουμε ότι μας προσφέρεται δίχως να το επεξεργαζόμαστε καθόλου.
Το ραδιόφωνο αυτή τη στιγμή είναι στα χειρότερά του, όπως και η τηλεόραση. Δεν χρειάζεται να το συζητήσω….
Κυρίως ξένη μουσική ακούω. Με έχουν επηρεάσει πολύ οι Alanis Morissette, Bjork, Sade, PJ Harvey, Joan Police Woman, Massive Attack, Radiohead, Randy Newman, Tom Waits…
Η μουσική μας εξελίσσεται. Πώς μπορεί όμως αυτή η Ελληνική μουσική να συνδεθεί με το σύγχρονο ήχο και να αναπαραχθεί; Γιατί είπατε πριν, ότι δεν έχουμε το κοινό και τη δύναμη που υπάρχει στις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες! Εμείς τι έχουμε να προσφέρουμε;
Αν δε σηματοδοτηθεί κάτι ουσιαστικό πρώτα στην Ελλάδα, δεν πρόκειται ποτέ να βγει κάτι ουσιαστικά και πειστικά προς τα έξω. Ίσως θα πρέπει να πάμε για λίγο πίσω στο χρόνο, για να βρούμε ξανά τις ρίζες μας και να μπορέσουμε να εξελίξουμε και την τέχνη μας. Να υπάρχουν και νέοι, οι οποίοι να στέκονται ακόμη καλύτερα στα πόδια τους. Για μένα ήταν πάντα ένα «παιχνίδι» αυτό: το να μπορώ να μεταφέρω έναν τρόπο τραγουδίσματος που να έρχεται από την παραδοσιακή μουσική, ακόμα και σε ένα τραγούδι που είναι άκρως ηλεκτρικό ή ίσως και ποπ. Σ’αυτή τη δισκογραφική μου απόπειρα, τουλάχιστον τέσσερα τραγούδια έχουν να κάνουν με τα Βαλκάνια, τα οποία είναι βέβαια μεταφρασμένα. Κάποιος όμως που έχει ακούσει παραδοσιακή μουσική, μπορεί να το καταλάβει. Μπορεί να δει ότι πρόκειται για έναν διαφορετικό τρόπο γραφής.
Ο Περίδης, ο Μάλαμας, και πολλοί άλλοι, έχουν βάλει στα τραγούδια αγαπημένα τους στοιχεία, που βρίσκονται στο DΝΑ τους. Οι Έλληνες έχουν πολύ ισχυρό DNA, το οποίο υπάρχει μεν, αλλά δεν αξιοποιείται σωστά.
Από εκεί και πέρα υπάρχουν και άλλοι καλλιτέχνες, όπως ο Περίδης, ο Μάλαμας, και πολλοί άλλοι, οι οποίοι έχουν βάλει στα τραγούδια αγαπημένα τους στοιχεία, που βρίσκονται στο DΝΑ τους. Και οι Έλληνες έχουν πολύ ισχυρό DNA, το οποίο υπάρχει μεν, αλλά δεν αξιοποιείται σωστά. Είμαστε σ’αυτό το φαύλο κύκλο, όπου λέμε ότι κάποια στιγμή για να επιβιώσουμε όλοι θα σκεφτούμε το «όχι», ή και άλλα πράγματα τα οποία δεν είναι σοβαρά. Έχει να κάνει με την επιβίωση των καλλιτεχνών, κάτι που όμως δεν τους δίνει συνέχεια μέσα στο χώρο. Οπότε θεωρώ ότι με αυτή την κατάσταση τώρα, αφού έτσι κι αλλιώς η οικονομία πνέει τα λοίσθια, επιβάλλεται να σκεφτούμε σε τι ακριβώς είμαστε καλοί, και πώς αυτό μπορούμε να το εκμεταλλευτούμε και για μας, αλλά και για το καλό του τόπου, του πολιτισμού, του τραγουδιού – γιατί όλα αυτά πάνε μαζί.
Οι νέες τάσεις της Ελληνικής μουσικής βιομηχανίας, δηλαδή cd μέσω εφημερίδων και περιοδικών ή μέσω Διαδικτύου, πόσο σύμφωνη σας βρίσκει;
Οι εφημερίδες και τα περιοδικά κατέστρεψαν τη δισκογραφία και την πίστη των ακροατών. Με το ίντερνετ δυστυχώς έγινε λάθος από την αρχή. Σαφώς είναι ένα μέσο απόλυτα εκμεταλλεύσιμο και θα μπορούσε να είναι το ουσιαστικότερο μέσο επικοινωνίας. Δυστυχώς όμως μέσα από αυτό δεν μπορεί να πληρωθεί κανείς και είναι λίγο άδικο. Και καλά ο τραγουδιστής, βγαίνει και τραγουδάει για να επιβιώσει, όμως ο στιχουργός, ο συνθέτης; Χαίρομαι βέβαια πάρα πολύ που επικοινωνώ με τον κόσμο του Διαδικτύου, γιατί με αυτόν έχω και άμεση πρόσβαση. Μου λένε τι τους αρέσει, τι ξεχωρίζουνε, τι δεν τους αρέσει. Μπορώ να έχω μια εικόνα πολύ πιο καθαρή, από ότι με έναν ακροατή που αγοράζει απλά το δίσκο.
Να φανταστώ ότι το λαμβάνετε υπόψη σας!
Απλά καταλαβαίνω τη δυνατότητα του Διαδικτύου. Είμαι της γενιάς εκείνης που δεν μου είναι εύκολο να πατήσω πλήκτρα για να έρθω σ’αυτό. Σίγουρα έχω κάνει κάποια βήματα. Εύχομαι να βρεθεί μία λύση ώστε όλες αυτές οι μεγάλες εταιρείες του Διαδικτύου, να μπορούν να δίνουν δικαιώματα στους καλλιτέχνες. Και η αλήθεια είναι ότι δεν έχουν περάσει και πενήντα χρόνια από τότε, οπότε ίσως είμαστε ακόμα σε θέση να διορθώσουμε αυτό το λάθος.
Να αλλάξω λίγο θέμα. Μου είπατε στην αρχή όταν ξεκινήσαμε την κουβέντα, ότι έχετε επηρεαστεί και από ξένους ήχους και μουσικές. Να ρωτήσω τι ξένη μουσική είναι αυτή που ακούει η Ελένη Τσαλιγοπούλου;
(γέλια) Πάρε χαρτί! Κυρίως ξένη μουσική ακούω. Κάποιοι καλοί μουσικοί νομίζω ότι με έχουν επηρεάσει πάρα πάρα πολύ τα τελευταία χρόνια. Εκτός από την Alanis Morissette, την Bjork, και τη Sade, που είναι λίγο παλιότερες θα έλεγα και την PJ Harvey, και την Joan Police Woman! Οι Massive Attack, επίσης, νομίζω έπαιξαν καθοριστικό ρόλο, όπως και οι Radiohead.
Με εκπλήσσετε ευχάριστα…
Πολύ χαίρομαι! Θέλεις κι άλλους; Randy Newman, και από τους παλιότερους Tom Waits. Επίσης πάρα πολύ jazz και blues, Fitzgerald και Holiday. Μου αρέσει και η Mina, μια καταπληκτική παλιά Ιταλίδα τραγουδίστρια, η οποία έχει έναν πολύ ωραίο τρόπο που συνεχίζει και γράφει μουσικές χωρίς να τραγουδάει live. Ακόμα, η βραζιλιάνικη μουσική μου αρέσει πάρα πολύ και φυσικά η Ισπανική! Η Bebe, ας πούμε, που από την πρώτη της προσπάθεια δείχνει πόσο ωραία πουλάνε την παράδοσή τους, με σύγχρονο τρόπο!
Χαίρομαι πάρα πολύ που επικοινωνώ με τον κόσμο του Διαδικτύου. Μου λένε τι τους αρέσει, τι ξεχωρίζουνε, τι δεν τους αρέσει. Μπορώ να έχω μια εικόνα πολύ πιο καθαρή, από ότι με έναν ακροατή που αγοράζει απλά το δίσκο.
…Έλληνες;
Δεν είναι ότι ακούω ξένη μουσική επειδή δε «γουστάρω» την Ελληνική μουσική. Το’χω αποδείξει! Έχω αγαπήσει την παράδοση και το λαϊκό τραγούδι και εκφράστηκα στην εποχή μου μέσα από πολλούς τραγουδοποιούς και συνθέτες. Αλλά και με νεότερους, όπως ο Λειβαδάς.
Υπάρχουν άλλα πράγματα που σας μαγεύουν εκτός από τη μουσική;
Ο κινηματογράφος! Νομίζω ότι αυτό τον αιώνα έγιναν σπουδαία πράγματα. Είναι ένας εξαιρετικός τρόπος διασκέδασης. Μοιάζει αρκετά με το βιβλίο! Πολλές φορές νιώθω ότι ταξιδεύω, ότι ονειρεύομαι, και πολλές ταινίες με έχουν επηρεάσει, όπως θα μπορούσε να με επηρεάσει ένα καλό βιβλίο!
Υπάρχουν τραγούδια, που έχουν ιδιαίτερη θέση στην καρδιά σας;
Πάρα πολλά. Δεν είναι ανάγκη να τα πούμε…
Νομίζω ότι αυτό που με έχει στιγματίσει ουσιαστικά είναι το πρώτο τραγούδι που είπα, το «Σώπα κι άκουσε» του Ζήκα, όπως βέβαια και το «Να μ’αγαπάς», τα «Παιδιά των δρόμων», οι «Χίλιες σιωπές», το «Τζιβαέρι», «Είσαι ένα περιστέρι».
Κάποιο που ίσως το έχετε συνδέσει με ένα γεγονός που σας έμεινε; Όπως και εμείς σαν ακροατές, πάντα συνδυάζουμε έναν καλλιτέχνη με ένα-δυο τραγούδια του. Άσχετα αν έχει πει εκατοντάδες!
Νομίζω ότι αυτό που με έχει στιγματίσει ουσιαστικά είναι το πρώτο τραγούδι που είπα. Ήταν η γνωριμία μου με το κοινό το «Σώπα κι άκουσε» του Ζήκα, όπως βέβαια το «Να μ αγαπάς», τα «Παιδιά των δρόμων», οι «Χίλιες σιωπές», το «Τζιβαέρι», «Είσαι ένα περιστέρι». Υπάρχουν όμως και τραγούδια τα οποία αφορούν εμένα και άλλον κανένα. Τραγούδια τα οποία δεν είχαν τη χαρά να γίνουν τόσο γνωστά και τόσο αγαπημένα στον κόσμο. Για μένα έχουν παίξει όμως καθοριστικό ρόλο, και για το λόγο αυτό έχουν όλη μου την αγάπη και την τρυφερότητα!
Αλήθεια, πώς αισθάνεται ένας καλλιτέχνης όταν αγαπημένα δικά του τραγούδια, λόγω συνθηκών, δεν έχουν ακουστεί ευρύτερα στο κοινό;
Κατάθλιψη! (γέλια) Πού πάμε; Τι κάνουμε; Όλα αυτά….
Με τους συνεργάτες σας ποια είναι η σχέση σας, πώς λειτουργεί αυτή η μεγάλη παρέα;
Ο Σπύρος Χατζηκωνσταντίνου, αυτή η ήρεμη δύναμη, είναι ένας μαγικός άνθρωπος, ένας σπουδαίος μουσικός. Χωρίς αυτόν δεν θα μπορούσα να γράψω τραγούδια. Δεν παίζω κάποιο όργανο. Εκείνος υπάρχει από την αρχή της διαδικασίας καταγραφής ιδεών που προορίζονται να γίνουν τραγούδια. Επίσης είναι και υπεύθυνος της παραγωγής. Οι μουσικοί παίζουν βασικότατο ρόλο σε κάτι που αγαπάς πάρα πολύ και θέλεις να έχει ένα «standard», ένα «κάτι». Όπως δηλαδή ονειρεύεσαι την εξέλιξη σου. Παίζουν πραγματικά καθοριστικό ρόλο. Να πω και για το Βαγγέλη Δαλαμάρα, ο οποίος παίζει τύμπανα, το Χάρη Κελάρη που παίζει μπάσο, και τον Αριστείδη Χατζησταύρου που παίζει κιθάρα. Θαυμάζω τους ηχολήπτες, τον Παναγιώτη Ριζόπουλο και τον Ηλία Τριντή. Τους φωτιστές… Όλο αυτό συνιστά πράγματι μία παρέα, η οποία προχωράει σύσσωμη.
Εμείς είμαστε πάρα πολύ αρμονικά μέσα σ’αυτή τη δουλειά. Αν μας προσέξει όμως κάποιος από λίγο πιο μακριά, θα πει «είναι τρελοί οι άνθρωποι! Δεν μπορεί να συμβαίνει αυτό τόσο εμμονικά. Δεν έχουν άλλα προβλήματα»; Οπότε είναι φυσικό να παθαίνω κατάθλιψη.
Μιλάω τώρα και για τους άλλους, αλλά θα ήθελα να καταλήξω και στην προηγούμενη κουβέντα που κάναμε. Γιατί παθαίνω κατάθλιψη! Αυτό βέβαια δεν βγαίνει προς τα έξω. Εμείς είμαστε πάρα πολύ αρμονικά μέσα σ’αυτή τη δουλειά. Αν μας προσέξει όμως κάποιος από λίγο πιο μακριά…Πόσες ώρες και μέρες άραγε μπορούμε να χάσουμε με μεγάλη στενοχώρια… Είναι μεγάλη η πίεση, γιατί το τάδε όργανο δεν γράφει και πρέπει να ξαναγραφτεί, ή το βάθος και η μίξη θέλουν αλλαγές. Οι κουβέντες μας για τη μουσική διαρκούν ατελείωτες ώρες. Ακούμε, μαλώνουμε, βριζόμαστε, αγαπιόμαστε. «Τι πράγματα συμβαίνουν», θα πουν, «είναι τρελοί άνθρωποι. Δεν μπορεί να συμβαίνει αυτό τόσο εμμονικά. Δεν έχουν άλλα προβλήματα»; Οπότε είναι φυσικό να παθαίνω κατάθλιψη.
Λογικό μου ακούγεται και μένα τώρα πλέον. Δηλαδή όταν κάποιος αγαπά και παιδεύεται τόσο πολύ είναι λογικό.
Είναι πολύ παίδεμα. Όταν αγαπάς κάτι, είναι χειρότερο από τον έρωτα. Πίστεψέ με.
Είναι όμορφο συναίσθημα!
Εννοείται, δε θα το άλλαζα με τίποτα.
Υπάρχει κάτι, που όλα αυτά τα χρόνια θέλετε να κάνετε και δεν το έχετε πετύχει ή δεν έχει καταστεί δυνατό ακόμα να συμβεί; Ένα όνειρο, ένα «απωθημένο»;
Να μείνω δύο χρόνια στην Ισπανία. Αυτό θα ήθελα. Να μάθω τη γλώσσα, να γνωρίσω τους ανθρώπους, να τραγουδήσω! Δυστυχώς όμως δεν είναι εφικτό και εύκολο αυτό.
Αφορμή της συνέντευξης ήταν το τέλος της καλοκαιρινής περιοδείας που έρχεται σε λίγες μέρες. Από κει και πέρα τι να περιμένουμε;
Το σίγουρο είναι ότι θα συνεχιστεί η περιοδεία σε όλη την Ελλάδα. Αθήνα, Θεσσαλονίκη και άλλες πόλεις! Αυτό που χρειαζόμαστε τώρα, που η δισκογραφία είναι είδος υπό εξαφάνιση, είναι ένας ωραίος χώρος να μπορούμε να επικοινωνήσουμε με όλο τον κόσμο με σωστό τρόπο!
Μια ευχή για το κλείσιμο;
Εύχομαι να έχουμε αισιοδοξία όλοι οι Έλληνες! Να μην πάψουμε να ελπίζουμε και να ονειρευόμαστε.
Νομίζω αυτή είναι η καλύτερη ευχή. Δεν έχω κάτι άλλο να ρωτήσω. Ήταν χαρά μου. Εύχομαι υγεία και ό, τι καλύτερο.
Και εγώ. Και αισιοδοξία. Να’σαι καλά!
Συνέντευξη στο Θάνο Κωτσιόπουλο
*ευχαριστίες στην Αριάδνη Στεφανίδου και την Αλεξία Χαμόδρακα για την απόδοση της συνέντευξης!
