Συνέντευξη | Ελένη Κάκκαλου «Βιώνω το θέατρο σαν ένα παιχνίδι!»

Όταν γνωρίσεις την Ελένη Κάκκαλου, καταλαβαίνεις αμέσως πόσο όμορφος και γλυκός άνθρωπος είναι και ξεχνάς στην στιγμή το ρόλο που υποδύεται επί σκηνής στην παράσταση «Armadale» (διαβάστε την κριτική μας εδώ), η οποία κέρδισε κριτικούς και κοινό. Λίγο πριν η παράσταση ρίξει αυλαία, η Ελένη μας μίλησε για το ρόλο που έχει στην παράσταση, για την ενδυματολογία και την σκηνοθεσία της παράστασης, τη Βικτωριανή Εποχή και την ανασφάλεια του θεάτρου που όπως επισημαίνει «πηγαίνει από μέρα προς μέρα». Απόφοιτη της Θεατρολογίας στην Πάτρα και της Δραματικής Σχολής του Κρατικού τα τελευταία χρόνια συνεργάζεται με μεγάλη επιτυχία με τον Κωνσταντίνο Ασπιώτη τόσο ως ηθοποιός όσο κι ως βοηθός σκηνοθέτη. Έχοντας δει την Ελένη στις παραστάσεις «2013/Melina M.» και «Αρμαντέιλ» μπορώ να πω με σιγουριά πως είναι ένα από τα πρόσωπα που δίνονται με όλη τους την ψυχή σε αυτό που κάνουν και αξίζει να προσέξουμε την πορεία της στο σανίδι.

Πως αισθάνθηκες όταν διάβασες το μυθιστόρημα του Κόλλινς και όταν σου ανατέθηκε ο ρόλος της κυρία Μιλρόι;

Το «Αρμαντέιλ» το ρούφηξα πραγματικά σε 3 μέρες. Είναι ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα που μετέφρασε η Σάντυ Παπαιωάννου (κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Gutenberg) με μεγάλη επιτυχία. Από την αρχή που μου έδωσαν το ρόλο τον φοβόμουν, δεν ήξερα πώς να τον προσεγγίσω. Διαβάζοντας το βιβλίο, έμεινα στην κυρία Μιλρόι. Πως λες στο παιδί σου «μικρή απερίσκεπτη ανόητη»; Ευτυχώς με βοήθησε πάρα πολύ ο Κωνσταντίνος σε αυτό. Όταν υποδύεσαι έναν τέτοιο ρόλο, μπαίνεις σιγά σιγά σε ένα αυλάκι και προσπαθείς να κατανοήσεις αυτή τη γυναίκα, τη δικαιολογείς και προσπαθείς να την υπερασπιστείς κάποια στιγμή. Είναι μια καταπιεσμένη γυναίκα που από το πουθενά της έχει έρθει μια αρρώστια, ξέρει πως οδεύει προς το θάνατο. Είναι καθηλωμένη στο κρεβάτι και δε θέλει να δει κανέναν.

Οι γυναίκες γενικά εκείνη την εποχή ήταν καταπιεσμένες…

Ναι, μάζευαν πολλά μέσα τους. Πολύ δύσκολο κεφάλαιο οι γυναίκες αυτή την περίοδο καθώς είχαν «ελευθερίες» αλλά ήταν πολύ καταπιεσμένες. Ζούσαν σε μια περίοδο που συνέβαιναν πολλές εξελίξεις (π.χ. Βιομηχανική Επανάσταση) αλλά όλα αυτά τα ζούσαν κλεισμένες στο σπίτι, δεν είχαν την ελευθερία που είχαν οι άντρες. Πολύ σημαντικό ότι βλέπεις γυναίκες όπως η Λύντια Γκουίλντ που είναι μέσα σε αυτά τα πράγματα. Είναι λίγο αντιφατική περίοδος σε όλους τους τομείς τόσο στην καθημερινότητα όσο και στην κοινωνικοπολιτική ζωή.

(Photo by Takis Lykotrafitis)

Καθοριστικό ρόλο ωστόσο στη δράση του μυθιστορήματος του Κόλλινς έχουν οι γυναίκες, σωστά;

Ναι! Οι άντρες  κινούν βεβαίως τη δράση, αλλά οι γυναίκες κινούν τα νήματα.

Πιστεύεις ότι αυτό συμβαίνει και σήμερα;

Ναι! (σ.σ. γέλια)

Η Βικτωριανή Εποχή κρύβει πολλή υποκρισία κι αυτό νομίζω το φωτίσατε με την σκηνοθεσία σας…

Η κάθε εποχή βάζει καλούπια. Η Βικτωριανή Εποχή είχε σκληρά καλούπια, αλλά κάτω από αυτά συνέβαιναν τέρατα! Ο τρόπος που θέλησε να το κάνει ο Κωνσταντίνος είναι μια «πειραγμένη» Βικτωριανή Εποχή. Ας πούμε, όταν βγαίνει η κυρία Μιλρόι με ανασηκωμένα μαλλιά, με το έντονο μακιγιάζ-μάσκα δείχνει κάτι. Έχει μια περιγραφή ο Κόλλινς για την Μιλρόι που λέει «πάστωνε το πρόσωπο της με λευκό βερνίκι και ρουζ που έκανε ακόμη πιο αποτρόπαια την όψη της» αλλά αυτή πίστευε πως ήταν όμορφη όψη. Οι γυναίκες τότε έκαναν ακραία πράγματα για τον καλλωπισμό τους καθώς δεν υπήρχαν καλλυντικά. Αν σκεφτείς πως ο καλλωπισμός τότε ήταν απαγορευμένος, οι γυναίκες σκαρφίζονταν ιατρικούς λόγους για να χρησιμοποιούν κρέμες και διάφορα παρασκευάσματα, ενώ υπήρχαν και γυναίκες που πέθαιναν από τα καλλυντικά που χρησιμοποιούσαν.

Αυτό το πετύχατε και με το παραπάνω με τα κοστούμια της παράστασης. Μίλησε μου λίγο για το πώς λειτούργησε η ενδυματολογία στο συνολικό αποτέλεσμα της παράστασης…

Η Ηλένια Δουλαδίρη και ο Παναγιώτης Λαμπριανίδης έκαναν εξαιρετική δουλειά, κέντησαν με τα κοστούμια τους πραγματικά! Μετέτρεψαν απλά νυφικά σε κοστούμια Βικτωριανής Εποχής και έδωσαν φροντίδα στις λεπτομέρειες. Σε μια παράσταση που δεν έχεις σκηνικά, τα κοστούμια κι από μόνα τους σε βάζουν σε μια συνθήκη. Φορώντας ένα κοστούμι και κάνοντας ένα μακιγιάζ παίρνεις δύναμη και μεταμορφώνεσαι. Ακόμη κι ένα καπέλο να φορέσεις στο θέατρο αλλάζεις.

(Photo by Takis Lykotrafitis)

Πιστεύεις ότι η κυρία Μιλρόι είναι ερωτευμένη με τον άντρα της;

Είναι πάρα πολύ ερωτευμένη αυτή η γυναίκα! Τον Ταγματάρχη τον βλέπει και λιώνει. Στη φαντασία της ακόμη ο Ταγματάρχης είναι ένας νέος ωραίος άντρας που οι γυναίκες μπορούν να τον ερωτευτούν αμέσως και τον ζηλεύει. Στη φαντασία μου αυτή η γυναίκα, ερωτεύτηκε αμέσως τον Ταγματάρχη όταν τον γνώρισε και είναι ακόμη τρελά ερωτευμένη μαζί του. Παντρεύτηκε νέα, σε ηλικία μόλις 14 ετών οπότε είναι ακόμη νέα, γύρω στα 33. Είναι μια γυναίκα που αν δεν είχε αρρωστήσει θα έλυνε και θα έδενε στο σπίτι της.

Οπότε η κυρία Μιλρόι και η Λύντια Γκουίλτ έχουν περίπου την ίδια ηλικία. Πόσο πιστεύεις ότι διαφέρουν τελικά αυτές οι δύο γυναίκες;

Διαφέρουν σε πολλά αλλά για μένα έχουν κάτι κοινό: το κοφτερό τους μυαλό και την αποφασιστικότητα τους! Ο πρώτος άνθρωπος που συνάντησε η Λύντια όταν έφτασε στο Θορπ Άμπροουζ ήταν η κυρία Μιλρόι καθώς οι άλλοι βρίσκονταν σε πικνικ. Ανεβαίνει στο δωμάτιο της η Λύντια και αμέσως μόλις τη βλέπει η κυρία Μιλρόι λέει «αυτή η γυναίκα πρέπει να φύγει από το σπίτι μου». Τη θαύμασε καθώς είναι μια πολύ γοητευτική και μορφωμένη γυναίκα η Λύντια. Καμιά φορά οι πολύ όμορφες γυναίκες ή σε ελκύουν ή σε απωθούν κι αυτό νομίζω πως συμβαίνει στην περίπτωση της Λύντια. Κατά τη γραφή του Κόλλινς είχε «κόκκινα λαμπερά μαλλιά», ένα χρώμα που ξεχωρίζει και μπορεί να παραπέμπει στο διάβολο. Η κυρία Μιλρόι τη θαυμάζει λοιπόν τη Λύντια αλλά ταυτόχρονα τη ζηλεύει.

Πως αισθάνεσαι που μπαίνεις μέσα στην παράνοια της ηρωίδας που υποδύεσαι;

Κοίταξε, προσπάθησα να την δικαιολογήσω λόγω της αρρώστιας της, όπως και ο Κόλλινς γράφει «η αρρώστια μπορεί να αναπτύσσει το κακό όσο και το καλό που υπάρχουν στη φύση».

Υποθετικά, αν ήταν δική σου μάνα η κυρία Μιλρόι πως θα αντιδρούσες;

Πιστεύω ότι μέσα στην οικογένεια της τη δικαιολογούν την κυρία Μιλρόι λόγω της αρρώστιας της. Τώρα από τη μάνα σου να ακούσεις τέτοια λόγια είναι κάτι πολύ σκληρό που νομίζω συμβαίνει μέχρι και σήμερα. Δεν ξέρω πως μπορούν άλλοι άνθρωποι να αντιμετωπίσουν τέτοιες ακραίες καταστάσεις. Χρειάζεται μεγάλη δύναμη!

Τέλη Φλεβάρη, είχατε παρουσιάσει μια προπαραστάση του Armadale σε διοργάνωση των εκδόσεων Gutenberg στο Παπασωτηρίου. Ποια ήταν η σκέψη σας και πως νομίζεις πως βοηθούν τέτοιες εκδηλώσεις αφενός στην προώθηση μιας δουλειάς κι αφετέρου στην πολιτιστική ζωή της πόλης;

Η εκδήλωση στηρίχθηκε περισσότερο στο πως βλέπει η Λύντια Γκουίλτ τους ήρωες του έργου και πως του βλέπει από γραφής ο Κόλλινς. Ήταν να σε ξεπηδούσαν οι ήρωες από το βιβλίο. Φορούσαμε τα κοστούμια της παράστασης για να μπουν οι θεατές στο κλίμα της παράστασης (βέβαια τότε ήταν σε ένα πρώιμο στάδιο τα περισσότερα κοστούμια). Τώρα, γενικότερα, νομίζω ότι κι αν κάνεις για να διαφημίσεις μια παράσταση, αν το κάνεις σωστά, θα «πάει» η παράσταση. Είμαστε πολύ τυχεροί που μας στήριξαν οι εκδόσεις Gutenberg και που μας πρότειναν μια τόσο ενδιαφέρουσα κίνηση. Είναι πολύ σημαντικό τέτοιες δράσεις να συμβαίνουν. Το να περνάς από στην Πανεπιστημίου, στο κέντρο της Αθήνας και να βλέπεις πως συμβαίνει κάτι είναι νομίζω πολύ ενδιαφέρον και ωραίο.

Στο 2013/Melina M. σχολιάσατε πέραν φυσικά από βιογραφικά στοιχεία της Μελίνας Μερκούρη και ουσιαστικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ηθοποιοί (κι ο πολιτισμός γενικά) σήμερα. Από πέρσι μέχρι φέτος πως βιώνετε την κατάσταση αυτή;

Δημιουργήσαμε την παράσταση με αφορμή το Off Festival που διοργανώνει το Επί Κολωνώ μετά από μια πρόταση που μας έκανε ο Κωνσταντίνος Ασπιώτης. Διαβάσαμε πολλά πράγματα και πολλές συνεντεύξεις γι’ αυτή την παράσταση και διαπιστώσαμε πως δύσκολα πράγματα συνέβαιναν και τότε και σήμερα στον πολιτισμό. Συζητούσαμε τότε για ένα αυστηρό νόμο που θεσπίστηκε επί Μεταξά και φέτος επιτέλους άλλαξε. Θέλω να ελπίζω πως τα πράγματα θα αλλάξουν και για το θέατρο και για τις άλλες Τέχνες.

Αν συνδυάσουμε τη γενική ανασφάλεια του κλάδου που εκπροσωπείς με την οικονομική κρίση, φαντάζομαι πως τα πράγματα δυσκολεύουν περισσότερο…

Δύσκολα ναι. Η ανασφάλεια στο θέατρο πηγαίνει από τη μια μέρα στην επόμενη. Δεν ξέρει ότι αύριο θα παίζεται η παράσταση που συμμετέχεις ή ότι θα έχεις και τον επόμενο μήνα δουλειά. Ποιες παραστάσεις ανεβαίνουν; Τι συμβαίνει με τις ακροάσεις που πηγαίνεις; Που αξίζει να πηγαίνεις και που όχι;

Με τους συναδέλφους σου στην παράσταση πως γνωριστήκατε;

Μεγάλη ιστορία! Σπούδαζα στην Πάτρα Θεατρολογία κι όταν τελείωσα τις σπουδές μου έδωσα εξετάσεις στο Κρατικό, όπου πέρασα τη δεύτερη χρονιά. Στη σχολή λοιπόν γνώρισα το Λάζαρο και τη Σύνθια, γίναμε φίλοι, γνωριζόμαστε αρκετά χρόνια… Τον Κωνσταντίνο και τη Ζωή δεν τους πρόλαβα στη σχολή, τους γνώρισα μετέπειτα όταν κατέβηκα στην Αθήνα. Με το Μάριο συναντηθήκαμε στην παράσταση “2013/Melina M.”. Τους υπόλοιπους (Φάνη, Χάρη, Μαρία) τους παρακολουθούσα θεατρικά αλλά δεν τους γνώριζα. Είναι πολύ ωραίο να συνεργάζεσαι με ανθρώπους που μιλούν την ίδια γλώσσα με σένα. Μ’ αρέσει αυτό και σε αυτήν την παράσταση μ’ αυτούς τους σπουδαίους ανθρώπους νιώθω πολύ τυχερή!

Στην παράσταση μαζί με την Αγνή Χιώτη και τη Μαρία Κίτσου, συμμετέχεις κι ως βοηθός σκηνοθέτη. Πως είναι να δουλεύεις ταυτόχρονα και πάνω στην σκηνή και κάτω από αυτήν;

Μου αρέσει πολύ να συμμετέχω κι ως βοηθός σκηνοθέτη στις παραστάσεις που συμμετέχω. Μπαίνεις σε μια διαδικασία να δίνεις προσοχή σε οτιδήποτε συμβαίνει στην σκηνή κι όταν τελειώνει η σκηνή σου να πρέπει να θυμάσαι οτιδήποτε συνέβη και να το συζητάς με τον σκηνοθέτη σου. Είναι πολύ ενδιαφέρον να προσπαθείς να αποκωδικοποιήσεις τον Κωνσταντίνο! Η Αγνή Χιώτη μας βοήθησε πάρα πολύ και κάλυψε την «απουσία» μου ως σκηνοθέτη όσο ήμουν επί σκηνής.

Στη Σχολή πόσο προετοιμάζεται ένας ηθοποιός για να σκηνοθετήσει μια παράσταση;

Η Σχολή μας είχε πολλά ανοίγματα. Μας είχαν βάλει ας πούμε να κατασκευάσουμε κοστούμια εποχής από παλιά υλικά και μάθαμε πολλά πράγματα που μας χρησίμευσαν στην πορεία. Το θέατρο είναι μια δουλειά που όλοι βάζουν κάτι.

Πως είναι να έχεις για σκηνοθέτη σου τον Κωνσταντίνο Ασπιώτη;

Ο Κωνσταντίνος είναι μαέστρος! Ο μαέστρος κι εμείς είμαστε η ορχήστρα του! Σου δίνει απόλυτη ελευθερία, συζητά μαζί σου και σε αφήνει στην πρόβα να φτάσεις κάπου και να δεις αν αυτό βοηθά ή όχι στην παράσταση.

Σκέφτεσαι αργότερα να ασχοληθείς κι εξ’ ολοκλήρου με την σκηνοθεσία;

Νομίζω έχω περισσότερο την ανάγκη να παίζω, παρά να σκηνοθετώ. Η σκηνοθεσία είναι μια πολύ δύσκολη δουλειά.

Τι είναι τελικά για εσένα το θέατρο;

Ένα παιχνίδι! Αν το βιώνεις σαν παιχνίδι κι αν παίζεις στους κανόνες του παιχνιδιού, μπορείς να επιβιώσεις.

Πέρα από το θέατρο που έχει κυρίαρχη θέση στη ζωή σου, τι σου αρέσει να κάνεις;

Τρελαίνομαι να διαβάζω βιβλία αν και λόγω δουλειάς τελικά διαβάζω κυρίως το καλοκαίρι στην παραλία, να ταξιδεύω στα νησιά και να περνώ χρόνο με τους φίλους μου…

Info:

Η παράσταση «Αρμαντέιλ» σε σκηνοθεσία Κ. Ασπιώτη θα δώσει τις 3 τελευταίες παραστάσεις της, την Παρασκευή 25/4 στις 8μ.μ. και τη Δευτέρα 28/4 και την Τρίτη 29/4 στις 7μ.μ. στο Σύγχρονο Θέατρο, Ευμολπίδων 39, Γκάζι.

Θεατρική διασκευή του μυθιστορήματος μυστηρίου «Armadale» (1866) του Wilkie Collins, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Gutenberg, σε μετάφραση της Σάντυ Παπαϊωάννου

Συνέντευξη: Αναστάσης Πινακουλάκης

Φωτογραφίες: Ιωάννα Αντάρα