Πάμε Θέατρο | Μαρία Πρωτόπαππα «Εντοπίζω τις Τρωάδες σήμερα στις γυναίκες που χάνουν το δικαίωμα της ελεύθερης βούλησης»

Ιδιαιτέρως ταλαντούχα, προσγειωμένη, μα κυρίως εργάτρια του θεάτρου έχει καταφέρει μέσα σε λίγα χρόνια από την πρώτη της εμφάνιση στην σκηνή να θεωρείται μια από τις σπουδαιότερες ηθοποιούς μας, χωρίς να απολαμβάνει καμία δάφνη και κανέναν έπαινο. Πέρσι διακρίθηκε στα Βραβεία Κοινού από το Αθηνόραμα ως η Καλύτερη Γυναικεία Ερμηνεία της Χρονιάς για το ρόλο της Λαβίνια στην παράσταση «Το Πένθος Ταιριάζει στην Ηλέκτρα» σε σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά, ενώ νωρίτερα μες τη χρονιά συμμετείχε σε δυο από τις αρτιότερες και πιο ενδιαφέρουσες δουλειές της σεζόν –κατά τη γνώμη του γράφοντος- τον Κυκλισμό του Τετραγώνου σε σκηνοθεσία Δ. Καραντζά και τις Παραλλαγές Θανάτου σε σκηνοθεσία Γ. Χουβαρδά. Αυτό που με γοητεύει περισσότερο στην Πρωτόπαππα είναι η εσωτερικότητα και η μεταπλαστικότητα του ερμηνευτικού της ταλέντου από δουλειά σε δουλειά. Συνομιλήσαμε με την ηθοποιό λίγες μέρες πριν την πρεμιέρα της περιοδείας της (29/06 στο Θέατρο Βράχων) για το ρόλο της Ανδρομάχης και τη διαχρονικότητα του Ευριπίδη…

Υποδύεσαι την Ανδρομάχη, μια γυναίκα που είδε τον άντρα της να πεθαίνει, την πατρίδα της να καταστρέφεται και θα βιώσει μια ακόμη τραγική απώλεια, το θάνατο του γιου της. Μίλησε μας λίγο γι’ αυτή την ηρωίδα;

Με δυο λόγια. Η Ανδρομάχη είναι ένας άνθρωπος ηττημένος, εξαφανισμένος. Το κείμενό μου το έφτιαξα και το επεξεργάστηκα βασιζόμενη σε μια φράση της που βρήκα σε αγγλική μετάφραση : «I long so for death». Ελεύθερη ερμηνεία: «Ζηλεύω το θάνατο». 

Πως βιώνεις την ψυχοσύνθεση της;

Στα κείμενα αυτά οι ήρωες έχουν δύο δεδομένα, τα γεγονότα που τους εξοστρακίζουν σε σφαίρες υπερβατικές και τη λειτουργία τους ως φορείς ιδεών. Προσπαθούν να καταλάβουν τη ζωή. Ο χαρακτήρας που έπλασα μπορεί να είναι λάθος, αλλά δεν έχει σημασία, είναι απλώς όχημα. Τα έργα αυτά δεν είναι ρεαλιστικά, παίζονταν με μάσκες και μάλλον με συνείδηση του ακροατηρίου, χωρίς τέταρτο τοίχο. Άρα το ενδιαφέρον δε θα έλεγα πως έγκειται στην ανάλυση της ψυχοσύνθεσης της.

Παρά τη δεινή της θέση όπως και οι άλλες Τρωαδίτισσες υποφέρει σιωπηρά και δέχεται την απόφαση των Ελλήνων να οδηγηθεί σκλάβα σε μια ξένη χώρα. Πως το εξηγείς αυτό;

Ζω την ήσυχη, σχετικά, ζωούλα μου, σε μία τρόπον τινά ειρηνική περιοχή, έχω χάσει ανθρώπους μου όχι βίαια, η χώρα μου είναι στο έλεος της μοίρας αλλά ελπίζω ακόμα, ζούνε  οι άνθρωποι που με στηρίζουν και παιδιά δεν έχω. Βασίζομαι, λοιπόν, στην ενσυναίσθηση, τη φαντασία, την παρατήρηση. Είδα ανθρώπους με σκληρές εμπειρίες, ακραίες. Το βλέμμα και ο ήχος τους εξηγεί χωρίς πολυλογία την ταπείνωση της υποταγής αλλά και την ανάγκη να ζήσουν.

Ένα καθαρά αντιπολεμικό έργο οι Τρωάδες με συνεχείς αλγεινές εικόνες. Ποιος πιστεύεις είναι ο στόχος του και πως το καταφέρνει ο Ευριπίδης;

Στο δέκατο έκτο έτος του Πελοποννησιακού πολέμου, οι Αθηναίοι κατάσφαξαν τους κατοίκους της Μήλου, οι οποίοι θέλησαν να παραμείνουν ουδέτεροι στον πόλεμο με τους Σπαρτιάτες. Μετά από μερικούς μήνες ανέβηκαν πρώτη φορά οι Τρωάδες. Ο Ευριπίδης, χωρίς λογοκρισία, χωρίς χάδι στα αυτιά, έφτιαξε ένα ντοκουμέντο για έναν παλαιότερο πόλεμο, για μια παλιά χυδαία αιματοχυσία. Φαντάζομαι πως ήθελε να τους κάνει να νιώσουν τον ανθρώπινο πόνο στο πρόσωπο ενός παλιού εχθρού, για να καταλάβουν.

Αν ταξιδεύαμε πίσω στο χρόνο και παρακολουθούσαμε τις Τρωάδες τι αίσθηση πιστεύεις πως θα άφηναν στο θεατή;

Υποθέτω ότι στους αμετανόητους και φανατισμένους θα προκάλεσε οργή, στους πιο ήπιους ντροπή.

Εν έτει 2014 οι Τρωάδες είναι κάθε άλλο παρά ένα ξεπερασμένο έργο, ίσως είναι πιο επίκαιρο παρά ποτέ. Συμφωνείς;

Το έργο δεν είναι επίκαιρο, είναι διαχρονικό, γιατί δεν έχει αλλάξει ο άνθρωπος και η πορεία της ιστορίας είναι κυκλική.

Που θα ήθελες να αντιγυρίσεις τη φράση του Τυλθάβιου «χαζός είναι όποιος επιλέγει τον πόλεμο»;

Επειδή βαρέθηκα τις καταγγελίες και τα σηκωμένα δάχτυλα, θα την αντιγύριζα στον εαυτό μου.

 Η Εκάβη, η Κασσάνδρα και η Ανδρομάχη, οι Τρωαδίτισσες, ποιες γυναίκες νομίζεις πως εκφράζουν σήμερα;

 Τις γυναίκες που χάνουν το δικαίωμα της ελεύθερης βούλησης. Τις γυναίκες που μένουν αβοήθητες και αγωνίζονται να συντηρήσουν τη ζωή.

Ο Μενέλαος και ο Τυλθάβιος αν και νικητές στον πόλεμο εμφανίζονται από ένα σημείο και μετά να συμφωνούν με τις Τρωάδες αλλά παρά όλα αυτά συνεχίζουν να πράττουν τα βασανιστήρια και τις λεηλασίες των Ελλήνων. Πόσο διαφέρει τελικά ο νικητής από τον ηττημένο σε ένα πόλεμο;

Οι δύο άντρες, ανήκουν σε ένα ρεύμα που τους παρασύρει, εξυπηρετούν τις επιταγές του στρατοπέδου τους. Δεν αυτενεργούν, δεν είναι ακέραιοι. Τώρα, νικητής και χαμένος νομίζω ότι διαφέρουν αρκετά. Από τους νικητές, όμως, πόσοι αλήθεια νικούν;

Αν δεν υποδυόσουν την Ανδρομάχη για μια στιγμή και μπορούσες να γίνεις κάποιο άλλο πρόσωπο της τραγωδίας, ποιο θα ήταν αυτό και γιατί;

Τον Ταλθύβιο. Είναι αινιγματικός, διχασμένος. Ένας νικητής αιχμάλωτος στην ιδιότητά του.

Κάθε καλοκαίρι περιοδεύουν οι λίγες σωζόμενες αρχαιοελληνικές τραγωδίες, αλλά δε μειώνεται το ενδιαφέρον του κοινού. Τι πιστεύεις είναι αυτό που κρατά αυτά τα έργα διαχρονικά;

Άλλο η διαχρονικότητα, άλλο το ενδιαφέρον του κοινού. Το κοινό έχει περιέργεια, ψάχνει να δει την ανάγνωση που θα το συγκινήσει.

Πόσο διαφέρει να παίζεις Ο’Νηλ, Κιτσοπούλου. Φόσσε, Δημητριάδη από Ευριπίδη;

Δεν μπορώ να συγκρίνω τελείως διαφορετικά είδη.

Ποια είναι τα επόμενα σου επαγγελματικά σχέδια;

Τον Οκτώβρη έρχεται στο Παλλάς «Ο Αγαπητικός της Βοσκοπούλας», σε σκηνοθεσία του Πέτρου Ζούλια.

Αν θα μπορούσες να κάνεις μια ολιγοήμερη απόδραση σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου, ποιο θα επέλεγες και γιατί;

Το Πήλιο, με ζωντανεύει το κλίμα του.

Συμπλήρωσε τις παρακάτω εκφράσεις:

Ένα βιβλίο που διάβασα φέτος και με επηρέασε: Όλα όσα δεν ξέρεις για σένα, Richard Wiseman, (Quirkology)

Μια θεατρική παράσταση που είδα και μου άρεσε πολύ: ο Φάουστ και ο Μεφίστο.

Κάτι που εκνευρίζει αφόρητα όταν περπατάω στην Αθήνα: τα σκουπίδια

Ένα θεατρικό είδος ή θεατρικό συγγραφέα που δεν έχω δοκιμαστεί μέχρι στιγμής και θα ήθελα κάποτε στο μέλλον να δοκιμαστώ: κωμωδία

Μια σκέψη για τον κόσμο:Δημιουργέ, της ζωής οδηγέ, βοήθα με να βλέπω εντός μου ό,τι βλέπω μπρος μου

Info:

Η παράσταση «Τρωάδες» όπου συμμετέχει η Μαρία Πρωτόπαππα κάνει πρεμιέρα στο Θέατρο Βράχων-Μελίνα Μερκούρη την Κυριακή 29 Ιουνίου στις 21:00 και θα περιοδεύσει σε όλη την Ελλάδα. (εδώ το πρόγραμμα της περιοδείας)