Πάμε Θέατρο: «Φιλοκτήτης» του Σοφοκλή | Είδαμε την παράσταση!

Γεμάτοι τιμή και χαρά για την παρουσία μας στο Φεστιβάλ, βρεθήκαμε στο Αρχαίο Ρωμαϊκό Ωδείο στην πόλη της Πάτρας. Ένας χώρος μαγικός στην απλότητά του, με την κάθε γωνιά του να έχει τόσες ιστορίες να σου θυμήσει και τη σκηνή του τόσους ανθρώπους να σου γνωρίσει. Κάθε χρόνο, σε αυτό το χώρο φιλοξενείται το Διεθνές Φεστιβάλ, που αριθμεί πολλά χρόνια ιστορίας, με πολλές μουσικές, θεατρικές, και όχι μόνο, παραστάσεις.

Ίσως να μην υπήρχε καταλληλότερος χώρος για να ζωντανέψει η δυστυχία του Φιλοκτήτη, η σοφία του Νεοπτόλεμου και η πονηριά του Οδυσσέα. Αυτός είναι ο Φιλοκτήτης του Σοφοκλή. Ένα έργο σπουδαίο, παρουσιασμένο το 409 π.Χ στα Διονύσια, που δεν αριθμεί, όμως, τοσα θεατρικά ανεβάσματα, όσα άλλα έργα του δημιουργού. Πρόκειται για την ιστορία του Φιλοκτήτη, ενός από τους επικεφαλής πολεμιστές στην εκστρατεία εναντίον των Τρώων. Σε μια στάση τους στη Λήμνο, ο Φιλοκτήτης πλησιάζοντας πολύ κοντά στον ναό της Αθηνάς, δαγκώνεται από δηλητηριώδες φίδι και οι συντροφοί του τον εγκατέλειψαν εκεί. Ωστόσο, παίρνουν οι Αχαιοί χρησμό που λέει πως δε θα μπορέσουν να κατακτήσουν το Ίλιον, αν δεν έχουν το τόξο του Ηρακλή, που το είχε χαρίσει ο τελευταίος στο Φιλοκτήτη. Στη Λημνό οδηγούνται ο Οδυσσέας με τον Νεοπτόλεμο, γιό του Αχιλλέα, για να του αποσπάσουν με δόλιο τρόπο το τόξο.

Κάθε φορά που ανεβαίνει ένα έργο αρχαίου δράματος, αναρωτιέμαι τι διαφορετικό μπορεί να σκεφτεί ο κάθε σκηνοθετής για να ξεπεράσει μια προηγούμενη θεατρική απόδοση του έργου και για να παρουσιάσει την ουσία των λόγων του κάθε δημιουργού. Ο κύριος Κώστας Φιλλίπογλου, κάταφερε να εισχωρήσει σε βάθος στα λόγια του δημιουργού. Αναγνώρισε την δύναμη των λόγων του Σοφοκλή και αποφάσισε να δώσει σ’αυτούς τη θέση που τους ταιριάζει, χωρίς σκηνικές υπερβολές και προσποιητή μελοδραματική εκφορά του λόγου. Οι ηθοποιοί στήνουν και ξεστήνουν κάθε φορά το σκηνικό, διαμορφώνοντας με απλές ξύλινες τάβλες και στηρίγματα το εκάστοτε σκηνικό. Πέρα από τα υλικά βοηθήματα, το σκηνικό στήνεται από τα σώματα των ηθοποιών και κυριώς του χωρού, που δίνουν την αίσθηση του καραβιού, του αερά, της θάλασσας, ακόμη και της ανθρώπινης σκέψης. Το έυρημα της τραμπάλας στην οποία ισορροπούν Οδυσσέας και Νεοπτόλεμος είναι εξαιρετικό. Όπως ακριβώς ισορροπεί και στη ζωή η τιμιότητα με την ατιμία, το καλό με το κακό, η πονηριά με τη σοφία. Γιατι για τον Σοφοκλή, αυτός ήταν ο Οδυσσέας, ένας άνθρωπος πονηρός και «κακός».

Μια και μίλησαμε πρώτα για τη σκηνοθεσία, θα μου επιτραπεί σ’αυτό το σημείο να αναφερθώ στην παρουσία του Χορού στην παράσταση. Κινισιολογικά, είναι, ίσως, ο καλύτερος Χορός που έχω δει μέχρι τώρα σε Αρχαία Τραγωδία. Προκείται για ένα σώμα, μια ομάδα, μια φωνή. Τα παιδιά αυτά,Γιάννης Γιαννούλης, Τάσος Δημητρόπουλος, Κώστας Κορωναίος, Δημήτρης Κουρούμπαλης, Γιώργος Παπανδρέου, Κρις Ραντάνοφ, Γιώργος Ρουστέμης, κάνουν μαγικά πράγματα ντύνοντας τη σκηνή με κάθε είδους σκηνικό, χρησιμοποιώντας απλά και μόνο το σώμα τους. Μετατρέπονται από καράβι, σε βραχώδη έκταση της Λήμνου και από εκεί φίδι και σε Ερινύες, που βασανίζουν το μυαλό του Νεοπτόλεμου. Πολλά συγχρητήρια για το αποτέλεσμα αυτό, λοιπόν, αξίζουν στο σκηνοθέτη της παράστασης που οραματίστηκε ένας Χορό τόσο απλό και τόσο σύνθετο ταυτόχρονα, ακριβώς, όπως πρέπει να είναι ένας Χορός σε μια τέτοια παράσταση, το απόλυτο κέντρο της.

Μιχαήλ Μαρμαρινός. Πολύ δύσκολα θα καταφέρω να σας μεταδώσω το μεγαλείο του παιξίματος του. Έδωσε νόημα με το ταλέντο του σε κάθε λέξη που έβγαινε από το στόμα του. Ήταν σαν να το είχε γράψει ο ίδιος, ή ακόμη καλύτερα, σαν να ήταν ο Φιλοκτήτης. Τον έβλεπες να πονά και σωματικά και ψυχολογικά, να υποφέρει από την αδικία και την ατίμωση που υπέστει, να μη συγχωρεί και να σπαράζει στο ενδεχόμενο μια ακόμη ατέλειωτης μοναξιάς. Ήταν στιγμές που ένιωσα πως έγινε εκείνος το φίδι που τον τσίμπησε, σερνόμενος για να μπει στη σκηνή, αλλά και σέρνοντας τη φωνή του στο μικρόφωνο. Υπήρχαν πολλά συναισθηματικά κατρακυλίσματα του Φιλοκτήτη, τα οποία αποτυπώνονταν στη φωνή του κύριου Μαρμαρινού και αυτό δυσκόλευε κάπως τους τελευταίους θεατές να ακούσουν το λόγο του σε ορισμένα σημεία.

Ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης κρατούσε το ρόλο του Οδυσσέα, έναν Οδυσσέα δοσμένο διαφορετικά από όσα μέχρι τώρα είχαμε συνηθίσει να ακούμε για αυτόν. Ερμηνευτικά ο κύριος Μαρκουλάκης ήταν αντάξιος αυτού του μιάσματος που είχε στο μυαλό του ο Σοφοκλής για τον Οδυσσέας. Ένας άνθρωπος γεμάτος πονηριά, που επιλέγει την εύκολη οδό της κοροϊδίας για να αποσπάσει αυτό που θέλει, ματαιόδοξος, σαρκαστικός και ειρωνικός. Ίσως να φάνηκε σε κάποιους παράδοξο, το γεγονός ότι ο κ. Μαρκουλάκης σε ορισμένα σημεία γινόταν ειρωνικός προκαλώντας το γέλιο, αλλά αυτό είναι το νόημα των λόγων του Σοφοκλή. Αυτή την απόλυτη ειρωνία απέναντι στο Νεοπτόλεμο και στο Φιλοκτήτη παρουσιάζει μέσα από τον Οδυσσέα, αυτό τον άνθρωπο που ακόμη κι αν σε βλέπει να σέρνεσαι μπορεί να σε χλευάσει γιατί έτσι περνά εκείνος καλά. Αν θα μπορούσα να βρω κάτι παράδοξο, ίσως, είναι η εξωτερική εικόνα του κ. Μαρκουλάκη, η οποία ήταν πολύ καθαρή και προσεγμένη για τον 10^ο χρόνο του Τρωικού Πολέμου.

Στο ρόλο του Νεοπτόλεμου, γίου του Αχιλλέα συναντάμε το Αιμίλιο Χειλάκη. Ένας ηθοποιός που έχει αποδείξει πως όταν συναντιέται με μεγάλους συγγραφείς και άξιους ηθοποιούς μπορεί να κάνει υπέροχα πράγματα. Αυτό μας απέδειξε κι αυτή τη φορά. Κρατούσε έναν ρόλο που ακροβατούσε μεταξύ καλού και κακού, μεταξύ της πονηριάς και της σοφίας και κατάφερε να ισορροπήσει μέχρι την τελευταία στιγμή. Διατήρησε σε όλο το έργο το συναισθηματικό και την ψυχρότητα που απαιτούνταν, πάλαιψε με τον εαυτό του και αυτο το συναισθηματικό του αδιέξοδο αποτυπώθηκε πάνω στη σκηνή.

Όσο χρόνια κι αν περάσουν πάντοτε θα αναρωτιέμαι τι είναι αυτό που κάνει το Σοφοκλή, τον Ευρυπίδη, τον Αισχύλο, αλλά και τον Σεξπιρ, τον Ουίλλιαμς και άλλους πολλούς τόσο διαχρονικούς. Πως κατάφεραν αυτοί οι άνθρωποι, μιλώντας κυρίως για του Έλληνες δημιουργούς, να δουν την κοινωνία μας τόσα χρόνια πριν σε τέτοιο βάθος χρόνου. Και εμείς είμαστε εδώ και ακόμη προσπαθούμε να κατανοήσουμε το τώρα. Βέβαια, αν το σκεφτείς αυτό το τώρα, δεν διέφερε πολύ από το τώρα του Σοφοκλή και το τώρα των 50 χρόνων από σήμερα. Η ζωή κάνει κύκλους και μέσα σ’αυτήν και η τέχνη. Κι όταν τέτοια έργα συναντιούνται με τέτοιους ηθοποιούς δημιουργούν μια καινούρια πρόταση από το μηδέν. Μια παράσταση που δεν αξίζει να χάσει κανείς.

Διανομή:

Φιλοκτήτης : Μιχαήλ  Μαρμαρινός

Νεοπτόλεμος : Αιμίλιος Χειλάκης

Οδυσσέας, έμπορος : Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης

Χορός:

Γιάννης Γιαννούλης

Τάσος Δημητρόπουλος

Κώστας Κορωναίος

Δημήτρης Κουρούμπαλης

Γιώργος Παπανδρέου

Κρις Ραντάνοφ

Γιώργος Ρουστέμης

Συντελεστές της παράστασης:

Μετάφραση: Γιώργος Μπλάνας

Σκηνοθεσία: Κώστας Φιλίππογλου

Επιμέλεια κίνησης: Φρόσω Κορρού

Βοηθός σκηνοθέτη: Εριφύλη Στεφανίδου

Σκηνικά-κοστούμια: ΚennyMacLellan  (ή  Κέννυ Μακλέλλαν)

Μουσική : lost bodies

Σχεδιασμός φωτισμών : Nίκος Βλασόπουλος

φωτογραφίες: Γιάννης Βασταρδής

Τιμές Εισιτηρίων: Γενική Είσοδος 17€

    Φοιτητικό, Μαθητικό, Ανέργων 13€

Προπώληση:

Viva.gr

Βιβλιοπωλείο DISCOVER

Βιβλιοπωλείο 38^ο 14’

Οπτικά Καραμούζης

Public

Info:

Η παράσταση θα συμμετάσχει στο Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου την Παρασκευή 18 και το Σάββατο 19 Ιουλίου στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου (περισσότερες πληροφορίες εδώ)