BACK IN THE U.S.S.R. – The Beatles
Flew in from Miami Beach BOAC
Didn’t get to bed last night
On the way the paper bag was on my knee
Man, I had a dreadful flight
I’m back in the USSR
You don’t know how lucky you are, boy
Back in the USSR
Been away so long I hardly knew the place
Gee, it’s good to be back home
Leave it till tomorrow to unpack my case
Honey, disconnect the phone
I’m back in the USSR
You don’t know how lucky you are, boy
Back in the USSR
Well, the Ukraine girls really knock me out
They leave the West behind
And Moscow girls make me sing and shout
That Georgia’s always on my mind
I’m back in the USSR
You don’t know how lucky you are, boy
Back in the USSR
Well, the Ukraine girls really knock me out
They leave the West behind
And Moscow girls make me sing and shout
That Georgia’s always on my mind
Show me ’round your snow peaked mountains way down south
Take me to your daddy’s farm
Let me hear your Balalaikas ringing out
Come and keep your comrade warm
I’m back in the USSR
You don’t know how lucky you are, boy
Back in the USSR
http://www.youtube.com/watch?v=kHD5nd3QLTg
Η έμπνευση
Το «Back In The U.S.S.R.» είναι ένα κλασικό ροκ τραγούδι, με ενδιαφέροντες και έξυπνους σατιρικούς στίχους, και αποτελεί απόδειξη του συχνά υποτιμημένου και εκλεπτυσμένου χιούμορ των Beatles. Είναι το πρώτο κομμάτι του πρώτου δίσκου από το διπλό album «The Beatles» ή «The White Album», όπως είναι γνωστό λόγω του εξωφύλλου του, που κυκλοφόρησε το 1968. Αν και ως δημιουργοί του τραγουδιού αναφέρονται οι John Lennon και Paul McCartney, στην πραγματικότητα το έγραψε εξ ολοκλήρου ο McCartney.
Η ιστορία του τραγουδιού ξεκινάει κάπου στις αρχές του 1968. Εκείνο τον καιρό, στη Μεγάλη Βρετανία βρισκόταν σε εξέλιξη μία πατριωτική καμπάνια του πρωθυπουργού Harold Wilson με κεντρικό σύνθημα «I’m Backing Britain». Ο Paul McCartney σκέφτηκε ότι αυτή η εκστρατεία ήταν γελοία και είχε την ιδέα να σατιρίσει το σύνθημά της γράφοντας ένα τραγούδι με τίτλο «I’m Backing the U.K.» (όπου U.K. είναι τα αρχικά του United Kingdom). Όμως λίγο καιρό αργότερα, και πριν γράψει το τραγούδι, έκανε ένα ταξίδι μαζί με τους υπόλοιπους Beatles στο Rishikesh της Ινδίας προκειμένου να πάρουν μαθήματα υπερβατικού διαλογισμού από τον Ινδό μυστικιστή Maharishi Makesh Yogi.
Σ’ αυτό το ταξίδι στην Ινδία εκτός από τους Beatles συμμετείχε και μία ομάδα καλλιτεχνών, ανάμεσα στους οποίους ήταν ο Donovan, η Mia Farrow και ο Mike Love των Beach Boys (στη φωτογραφία ο Mike Love είναι ο τρίτος από αριστερά, ανάμεσα στον John Lennon και τον Maharishi).
Μία μέρα ο Paul McCartney κατεβαίνοντας στο lobby του ξενοδοχείου για να πάρει το πρωινό του συνάντησε τον Mike Love. Οι δύο άντρες, οι οποίοι εκτιμούσαν ιδιαίτερα ο ένας τον άλλον, έπιασαν την κουβέντα. Κάποια στιγμή ο Love προέτρεψε τον McCartney να γράψει ένα τραγούδι που να μοιάζει με τον ήχο των Beach Boys, φέρνοντας μάλιστα ως παράδειγμα το «California Girls», αλλά να είναι εμπνευσμένο από τη Σοβιετική Ένωση και να μιλάει για όμορφα κορίτσια. Ο McCartney εντυπωσιάστηκε από την ιδέα και αποφάσισε να την υλοποιήσει επιστρέφοντας στη χώρα του.
Εν τω μεταξύ στη Μεγάλη Βρετανία η εκστρατεία «I’m Backing Britain» είχε ήδη εγκαταλειφθεί καθώς απέτυχε παταγωδώς, κι έτσι ο τίτλος «I’m Backing the U.K.» ήταν πλέον ανεπίκαιρος. Έτσι, ο Paul McCartney έχοντας στο μυαλό του την ιδέα του Mike Love σκάρωσε ένα τραγούδι που μιλούσε για τη Σοβιετική Ένωση με τον τρόπο που οι Beach Boys τραγουδούσαν για τα κορίτσια της Καλιφόρνια και την ανέμελη ζωή στις παραλίες της. Ο τίτλος του τραγουδιού ήταν «Back In The U.S.S.R.», εμπνευσμένος από τον πατριωτικό ύμνο του Chuck Berry «Back In The U.S.A.».
Ο ήχος
Το τραγούδι αρχίζει με τον ήχο ενός αεροπλάνου που πετάει από τα αριστερά προς τα δεξιά, όπως το ακούμε από τα ηχεία. Τότε ο στερεοφωνικός ήχος ήταν σχετικά καινούργιος κι έτσι αυτό το εφέ ήταν πολύ πρωτοποριακό για την εποχή του. Ο ήχος του αεροπλάνου μας βάζει στο κλίμα των πρώτων στίχων του τραγουδιού όπου ο Paul McCartney μιλάει για μία τρομακτική πτήση που είχε από το Miami Beach στην Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (συντομογραφικά Ε.Σ.Σ.Δ. – U.S.S.R.) με αεροπλάνο της B.O.A.C. Η BOAC είναι τα αρχικά της British Overseas Airways Corporation, της βρετανικής αεροπορικής εταιρίας που εκτελούσε τότε τα δρομολόγια μεταξύ Μεγάλης Βρετανίας και Βορείου Αμερικής. Φυσικά δρομολόγιο προς την Ε.Σ.Σ.Δ. ουδέποτε υπήρξε στην πραγματικότητα.
Από κει και πέρα, με τη βοήθεια του up-tempo πιάνου και του riff της βασικής κιθάρας, οι στίχοι του τραγουδιού αναφέρονται στη μεγάλη χαρά του τραγουδιστή που επιστρέφει στην πατρίδα του, όπου τα κορίτσια από την Ουκρανία τον εξουθενώνουν και τα κορίτσια της Μόσχας τον κάνουν να τραγουδάει και να φωνάζει.
Η μουσική του, όπως ήταν επόμενο, θυμίζει Beach Boys. Έτσι, τα «California Girls» γίνανε «Moscow girls» ενώ τα δεύτερα φωνητικά και μέρη του τραγουδιού, ιδιαίτερα αυτό που αρχίζει με το στίχο «Well, the Ukraine girls really knock me out», είναι φανερά επηρεασμένα από τον ήχο των Beach Boys.
Ο στίχος «Georgia’s always on my mind» παραπέμπει στο τραγούδι «Georgia On My Mind» που έγραψε το 1930 ο Hoagy Carmichael και που έγινε ευρέως γνωστό το 1960 από τον Ray Charles, μόνο που εδώ δεν εννοεί την πολιτεία των Η.Π.Α. ή κάποια κοπέλα με αυτό το όνομα, αλλά την ομώνυμη χώρα που τότε αποτελούσε τμήμα της Ε.Σ.Σ.Δ.
Στη συνέχεια, ο τραγουδιστής εκδηλώνει την ανυπομονησία του να ακούσει τον ήχο της μπαλαλάικας, του παραδοσιακού έγχορδου οργάνου από τη Ρωσία, και προς το τέλος, με το στίχο «Come and keep your comrade warm», προσκαλεί τα κορίτσια να έρθουν και να κρατήσουν τον σύντροφό τους ζεστό (εννοώντας τον ίδιο). Η λέξη «σύντροφος» (comrade) που χρησιμοποιεί ο Paul McCartney είναι η προσφώνηση που έχουν μεταξύ τους τα μέλη των αριστερών κομμάτων.
Το τραγούδι τελειώνει με τον ίδιο τρόπο που αρχίζει, δηλαδή με τον ήχο του αεροπλάνου, και οδηγεί στην εισαγωγή του «Dear Prudence» που είναι το επόμενο κομμάτι του album.
Το 1984 σε μία συνέντευξή του στο Playboy, ο Paul McCartney είπε για το τραγούδι:
– Το έγραψα σαν ένα είδος παρωδίας των Beach Boys. Το «Back In The U.S.A.» ήταν ένα τραγούδι του Chuck Berry, οπότε είναι σαν να το πήρα από εκεί. Απλά μου άρεσε η ιδέα των κοριτσιών από τη Γεωργία και να μιλάω για μέρη όπως η Ουκρανία σαν να ήταν η Καλιφόρνια. Επίσης ήταν σαν να δίνουμε τα χέρια μας πάνω από τον ωκεανό καθώς είμαι σε θέση να γνωρίζω ότι αρέσαμε στον κόσμο εκεί πέρα. Ακόμα κι αν δεν αρέσαμε στα αφεντικά στο Κρεμλίνο, αρέσαμε στους νέους. Κι αυτό για μένα είναι πολύ σημαντικό για το μέλλον της φυλής μας».
Η ηχογράφηση και τα λάθη
Η ηχογράφηση του τραγουδιού έγινε στις 22 και 23 Αυγούστου του 1968 και οι Beatles ήταν ήδη στα πρόθυρα της διάλυσης αφού υπήρχε αρκετή ένταση μεταξύ τους. Ο Paul McCartney διεκδικούσε την κηδεμονία του συγκροτήματος ενώ ο John Lennon τα είχε χάσει στην κυριολεξία, αφού το πάθος του για τη Γιαπωνέζα Yoko Ono επισκίαζε το ενδιαφέρον του για τους Beatles. Και τέλος το ταξίδι τους στην Ινδία δεν πήγε και τόσο καλά. Η ατμόσφαιρα στο studio κάθε άλλο παρά ευχάριστη ήταν. Ο Lennon μάλιστα, παραβαίνοντας τον άγραφο νόμο που απαγόρευε γυναίκες στις ηχογραφήσεις, έφερνε μαζί του την Ono. Όλοι λειτουργούσαν ξεχωριστά, δουλεύοντας ο καθένας τα δικά του τραγούδια και χρησιμοποιώντας τους υπόλοιπους σαν μουσικούς συνοδείας. Η ένταση ήταν τέτοια που τους τελευταίους τρεις μήνες κατόρθωσαν να ολοκληρώσουν μόνο δέκα τραγούδια.
Σαν να μην έφταναν αυτά, μετά από μία έντονη λογομαχία μεταξύ του Paul McCartney και του Ringo Starr, σχετικά με τα μέρη που θα έπαιζε ο Ringo στο «Back In The U.S.S.R.», οδήγησε τον drummer των Beatles να αποχωρήσει προσωρινά από το συγκρότημα και να ταξιδέψει στη Σαρδηνία προκειμένου να σκεφτεί το μέλλον του. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο ιταλικό νησί, έλαβε ένα τηλεγράφημα από τα υπόλοιπα μέλη των Beatles που έλεγε: «Είσαι ο καλύτερος rock ‘n’ roll drummer στον κόσμο! Γύρνα σπίτι, σ’ αγαπάμε!». Όταν στις 4 Σεπτεμβρίου επέστρεψε στο στούντιο, βρήκε τα drums του καλυμμένα με λουλούδια και ένα μεγάλο «Welcome Back» από πάνω.
Εντούτοις, τα drums που ακούγονται στο τραγούδι παίχτηκαν κυρίως από τον Paul McCartney, αφού η ηχογράφηση έγινε στο διάστημα που έλειπε ο Ringo Starr, ενώ κάποια μέρη έπαιξαν τόσο ο John Lennon όσο και ο George Harrison (τα οποία ακούγονται καλύτερα στο αριστερό κανάλι της στερεοφωνικής έκδοσης). Ίσως γι’ αυτό όταν ρωτήσανε κάποτε τον John Lennon αν ο Ringo Starr είναι ο καλύτερος drummer του κόσμου εκείνος αστειευόμενος απάντησε: «Δεν είναι καν ο καλύτερος των Beatles!».
Το 1986 ο Paul McCartney είπε σχετικά:
– Είμαι σίγουρος ότι ο Ringo τσαντίστηκε που έπαιξα εγώ, κι όχι αυτός, τα drums στο «Back In The U.S.S.R.». Είναι πολύ παράξενο να ξέρεις ότι κάνεις κάτι το οποίο δημιουργεί πρόβλημα σε κάποιον άλλο. Αν το κάνεις σκέφτεσαι ότι “διάολε, να βοηθήσω θέλω” και τότε έρχεται η παράνοια “αλλά θα του δείξω εγώ!”.
Ο Paul McCartney, λοιπόν, έκανε τα βασικά φωνητικά του τραγουδιού και έπαιξε πιάνο και drums, ο John Lennon έπαιξε εξάχορδο μπάσο και κιθάρα, και ο George Harrison έπαιξε κιθάρα και έκανε με τον Lennon τις δεύτερες φωνές. Όλοι τους (πλην του Ringo Starr) έπαιξαν επιπλέον κρουστά και έκαναν παλαμάκια. Χρειάστηκαν συνολικά 6 λήψεις για να ολοκληρωθεί η ηχογράφηση, η μίξη της οποίας έγινε στις 23 Αυγούστου και στις 13 Οκτωβρίου του 1968.
Κάποια λαθάκια ξεφύγανε και μείνανε στην τελική ηχογράφηση αφού στο 48ο δευτερόλεπτο ακούγεται ένα λάθος του Paul McCartney που παίζοντας drums χάνει το ταμπούρο και χτυπάει κατά λάθος τη στεφάνη και στο 1’05’’ (δηλαδή στο σημείο που ξεκινάει ο στίχος «Well, the Ukraine girls really knock me out»), έγινε κάποιο λάθος στο κόψιμο αφού ακριβώς πριν το «Well» ακούγεται μία λέξη κι ένα κρουστό από το δεξί κανάλι, τα οποία μπαίνουν ελαφρώς νωρίτερα από το κανονικό και κόβονται κακήν-κακώς, ενώ στο αριστερό κανάλι ακούγεται ακόμα το εφέ του αεροπλάνου. Επίσης, πολλοί αναφέρουν ότι στο τέλος του τραγουδιού ακούγεται κάτι σαν «How’s that?», «How ‘bout it?» ή «Ha–ha!» ενώ στην πραγματικότητα ακούγεται το «I’m Back!».
“Αριστερή Προπαγάνδα”
Ο θεατρικός παραγωγός, σκηνοθέτης και ηθοποιός Marc Sinden θυμάται ότι στις 4 Σεπτεμβρίου 1968, δηλαδή την ημέρα που επέστρεψε ο Ringo Starr, έγινε το γύρισμα του βίντεο του «Hey Jude» (στο οποίο συμμετείχε και ο ίδιος). Κάποια στιγμή, κατά τη διάρκεια ενός διαλείμματος, ο John Lennon έπαιξε στην ακουστική του κιθάρα ένα ακυκλοφόρητο τραγούδι των Beatles που ενθουσίασε όλους τους παρόντες. Όπως αποδείχθηκε αργότερα το τραγούδι αυτό ήταν το «Back In The U.S.S.R.».
Το «Back In The U.S.S.R.» κυκλοφόρησε μαζί με τα υπόλοιπα τραγούδια του «White Album» στις 22 Νοεμβρίου του 1968 σε παραγωγή φυσικά του George Martin. Στις Η.Π.Α. υπήρξανε πολλοί που παραπονέθηκαν για το τραγούδι θεωρώντας ότι οι στίχοι του υποστηρίζουν τον κομουνισμό και πως διατείνεται ότι η Ρωσία έχει ωραιότερα μέρη και κορίτσια από αυτά που έχουν οι Η.Π.Α. Αν και οι Beatles απαντήσανε ότι απλά προσπαθούν να υποστηρίξουν το rock ‘n’ roll και ότι τα τραγούδια τους απευθύνονται σε όλο τον κόσμο, οι αμερικανικοί συντηρητικοί κύκλοι, και ιδιαίτερα οι Ρεπουμπλικάνοι, εξοργίστηκαν με το τραγούδι και το αντιμετώπισαν ως απόδειξη της αριστερής προπαγάνδας των Beatles. Ενδεχομένως αυτή η αντίδραση, καθώς και η απόρριψη του τραγουδιού από αρκετούς ραδιοφωνικούς σταθμούς, να είναι η αιτία που το «Back In The U.S.S.R.» δεν κυκλοφόρησε σε single παρά μόνο στην Αυστραλία (!), όπου ανέβηκε στο Νο 1, και 8 χρόνια αργότερα, το 1976, στη Μεγάλη Βρετανία φτάνοντας μέχρι το Νο 19 των βρετανικών charts. Στη Σοβιετική Ένωση βέβαια υποδέχθηκαν με χαρά το τραγούδι. Όπως πολύ σωστά επεσήμανε και ο Δημήτρης Αναστασόπουλος στην Ελευθεροτυπία (20/06/2006), τα σκαθάρια είχαν διασωθεί με το «Back In The U.S.S.R.» αφού κανείς σοβιετικός αξιωματικός δεν έβρισκε σαρκαστικό τον στίχο «επιστρέφω στην Ε.Σ.Σ.Δ. – δεν ξέρεις πόσο τυχερός είσαι…», που έπλεκε το εγκώμιο των όμορφων κοριτσιών στη Μόσχα, παρά το γεγονός ότι και αυτοί έγραφαν «αντιαισθητικά τραγούδια γεμάτα θόρυβο, σπασμωδικούς ρυθμούς και συνεχή βογκητά».
Άλλες εκτελέσεις
Τον Δεκέμβριο του 1968 ο Αμερικανός μουσικός της jazz, Ramsey Lewis, κυκλοφόρησε μία εκτέλεση του «Back In The U.S.S.R.», η οποία περιλαμβάνεται στο άλμπουμ «Mother Nature’s Son».
Το 1969 ο Chubby Checker κυκλοφόρησε μία εκτέλεση, η οποία έφτασε στο Νο 82 των Η.Π.Α.
Την ίδια χρονιά το κυκλοφόρησαν σε single οι John Fred & His Playboy Band, οι οποίοι το συμπεριέλαβαν και στο άλμπουμ «Love My Soul» (1970).
Το 1979 το τραγούδησε ο Elton John στην περιοδεία που έκανε στη Ρωσία.
http://www.youtube.com/watch?v=eGlniREnvcs
Το 1984 η Αγγλίδα ηθοποιός Su Pollard ερμήνευσε το «Back In The U.S.S.R.» στην εκπομπή του BBC «The Laughter Show».
Το 1986 το βρετανικό φωνητικό σύνολο The King’s Singers κυκλοφόρησε μία εκτέλεση του «Back In The U.S.S.R.», η οποία περιλαμβάνεται στο άλμπουμ «The Beatles Connection».
Τον Οκτώβριο του 1987 ο Billy Joel κυκλοφόρησε μία ζωντανή ηχογράφηση του «Back In The U.S.S.R.», από συναυλία που είχε δώσει στη Μόσχα το καλοκαίρι εκείνης της χρονιάς. Η εκτέλεσή του συμπεριλαμβάνεται στο άλμπουμ «Концерт» και ήταν η πρώτη φορά που ο Billy Joel κυκλοφόρησε σε single ένα τραγούδι που δεν έγραψε ο ίδιος.
Το 1992 το φινλανδικό συγκρότημα Leningrad Cowboys κυκλοφόρησε μία εκτέλεση, η οποία περιλαμβάνεται στο άλμπουμ «We Cum From Brooklyn».
Το 2001 το τραγούδι ακούστηκε σε μια σκηνή της ταινίας «Καρδιοκατακτητές» (Heartbreakers). Η ηθοποιός Sigourney Weaver υποκρίνεται ότι είναι Ρωσίδα χωρίς να γνωρίζει ούτε λέξη από τη ρωσική γλώσσα, και όταν της ζητήθηκε να τραγουδήσει ένα παραδοσιακό folk τραγούδι, μετά από κάποιο δισταγμό ξεκίνησε να τραγουδά το… «Back In The U.S.S.R.»!
Το 2004 κυκλοφόρησε μία ζωντανή ηχογράφηση του τραγουδιού από τους Dead Kennedys, η οποία περιλαμβάνεται στο άλμπουμ «Live At The Deaf Club». Η ηχογράφηση αυτή χρονολογείται από το 1979.
Το 2006 ο μπασίστας και τραγουδιστής των Motorhead, Lemmy Kilmister, ηχογράφησε μία εκτέλεση, η οποία περιλαμβάνεται στη συλλογή «Butchering The Beatles».
Την ίδια χρονιά οι Guns ‘N’ Roses ερμήνευσαν το τραγούδι σε μία συναυλία τους στο Wembley (μόνο που στη δική τους εκδοχή έγινε «Back In The Fucking U.K.»), ενώ ζωντανά το ερμήνευσαν οι Type O Negative αλλά και η Ουκρανή τραγουδίστρια Ruslana.
Τον Μάρτιο του 2008 η Αμερικανίδα τραγουδίστρια Amanda Overmyer ερμήνευσε το τραγούδι ζωντανά, ως διαγωνιζόμενη στο American Idol, ενώ αργότερα το κυκλοφόρησε σε στούντιο εκτέλεση.
Το Νοέμβριο του 2009 το γερμανικό συγκρότημα Groove Galaxi κυκλοφόρησε μία reggae/jazz ορχηστρική εκτέλεση του «Back In The U.S.S.R.», με τον Stefan Kuchel στο τενόρο σαξόφωνο, τον Marcus Kuczewski στο όργανο και στα keyboards και τον Soenke Duewer στα drums και στο sampler.
Το 1989, ο Paul McCartney κυκλοφόρησε ένα δίσκο μόνο στη Σοβιετική Ένωση με τίτλο «Choba V CCCP», ο οποίος μάλλον αδόκιμα μεταφράστηκε ως «Back In The U.S.S.R.». Το 2002 ο McCartney ονόμασε την αμερικάνικη περιοδεία του «Back In The U.S.» και την ίδια χρονιά το τραγούδι συμπεριλήφθηκε σε ζωντανή ηχογράφηση στον ομώνυμο live δίσκο του Paul McCartney καθώς και στο «Back In The World», όπως ονομάστηκε η ευρωπαϊκή έκδοση του ίδιου δίσκου.
Τον Μάιο του 2003 ο Paul McCartney ερμήνευσε το «Back In The U.S.S.R.» στη συναυλία που έδωσε στην Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας και στις 14 Ιουνίου του 2008 το τραγούδησε και στην πρώτη του συναυλία στο Κίεβο της Ουκρανίας. Τον ίδιο μήνα ερμήνευσε στο Liverpool μία ειδική εκτέλεση του τραγουδιού, στην οποία drums έπαιξε ο βασικός τραγουδιστής των Foo Fighters, Dave Grohl.
Διαβάστε επίσης
