Χρόνια Πολλά με κάλαντα απο όλη την Ελλάδα!

Τα παιδιά γυρνούν από σπίτι σε σπίτι, χτυπούν την πόρτα και ρωτούν: «Να τα πούμε;». Αν η απάντηση από τον νοικοκύρη ή την νοικοκυρά είναι θετική, τότε τραγουδούν τα κάλαντα για μερικά λεπτά τελειώνοντας με την ευχή «Και του Χρόνου. Χρόνια Πολλά». Ο νοικοκύρης τα ανταμοίβει με κάποιο χρηματικό ποσό, ενώ παλιότερα τους πρόσφερε μελομακάρονα ή κουραμπιέδες. Κάλαντα λέγονται την παραμονή των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Φώτων και είναι διαφορετικά για κάθε γιορτή.

 

Καταγωγή της λέξης κάλαντα

Η λέξη κάλαντα προέρχεται από τη λατινική «calenda», που σημαίνει αρχή του μήνα. Πιστεύεται ότι η ιστορία τους προχωρεί πολύ βαθιά στο παρελθόν και συνδέεται με την Αρχαία Ελλάδα. Βρήκαν, μάλιστα, αρχαία γραπτά κομμάτια παρόμοια με τα σημερινά κάλαντα (Ειρεσιώνη στην αρχαιότητα).

 

Κάλαντα Χριστουγέννων Πανελλήνια

Καλὴν ἑσπέραν ἄρχοντες,

κι ἂν εἶναι ὁρισμός σας

Χριστοῦ τὴν θεία γέννησιν

νὰ πῶ στ᾿ ἀρχοντικό σας.

Χριστὸς γεννᾶται σήμερον

ἐν Βηθλεὲμ τῇ πόλει,

οἱ οὐρανοὶ ἀγάλλονται,

χαίρει ἡ φύσις ὅλη.

Ἐν τῷ σπηλαίῳ τίκτεται,

ἐν φάτνῃ τῶν ἀλόγων,

ὁ βασιλεὺς τῶν οὐρανῶν

καὶ ποιητὴς τῶν ὅλων.

…

Πλῆθος ἀγγέλων ψάλλουσι

τὸ «Δόξα ἐν ὑψίστοις»

καὶ τοῦτον ἄξιόν ἐστι

ἡ τῶν ποιμένων πίστις.

Ἂν εἶστε ἀπὸ τοὺς πλούσιους,

φλωριὰ μὴν τὰ λυπᾶστε,

ἂν εἶστε ἀπὸ τοὺς δεύτερους,

ξηντάρες καὶ ζολότες

κι ἂν εἶστ᾿ ἀπὸ τοὺς πάμφτωχους

ἕνα ζευγάρι κότες.

Καὶ σᾶς καληνυχτίζομε,

πᾶτε νὰ κοιμηθῆτε,

ὀλίγον ὕπνο πάρετε,

πάλι νὰ σηκωθῆτε,

στὴν ἐκκλησιὰν νὰ τρέξετε

μὲ ἄκραν προθυμίαν

καὶ τοῦ Θεοῦ ν᾿ ἀκούσετε

τὴν Θείαν λειτουργίαν.

…

Κερὰ καμαροτράχηλη καὶ φεγγαρομαγούλα

καὶ κρουσταλίδα τοῦ γιαλοῦ καὶ πάν᾿ κι ἀπὸ τὰ δέντρα,

μὰ ποὺ τὸν ἔχεις τὸν ὑγιό, τὸ μοσχοκανακάρη;

Λούζεις τον καὶ χτενίζεις τον, καὶ στὸ σχολειὸ τὸν πέμπεις,

κι ὁ δάσκαλος τὸν ἔδειρε μ᾿ ἕνα χρυσὸ βεργάλι,

καὶ ἡ κυρὰ δασκάλισσα μὲ τὸ μαργαριτάρι.

Κι ἂν εἶναι μὲ τὸ θέλημα χρυσή μου περιστέρα,

ἀνοίξετε τὴν πόρτα σας, νὰ ποῦμε καλησπέρα.

Καὶ εἰς ἔτη πολλὰ!

 

Κάλαντα Χριστουγέννων Μωραΐτικα (Πελλοπόνησος)

Χριστούγεννα, Πρωτούγεννα, πρώτη γιορτή του χρόνου,

για βγείτε, δείτε, μάθετε, πως ο Χριστός γεννάται.

Γεννάται κι αναθρέφεται με μέλι και με γάλα,

το μέλι τρων οι άρχοντες, το γάλα οι αφεντάδες

και το μελισσοβότανο το νίβονται οι κυράδες.

 

Κυρά ψηλή, κυρά λιγνή, κυρά γαϊτανοφρύδα,

κυρά μου όταν στολίζεσαι να πας στην εκκλησιά σου,

 

βάνεις τον ήλιο πρόσωπο και το φεγγάρι αγκάλη

και τον καθάριο αυγερινό τον βάζεις δακτυλίδι.

Εμείς εδώ δεν ήρθαμε να φάμε και να πιούμε,

παρά σας αγαπούσαμε κι ήρθαμε να σας δούμε.

 

Δώστε μας και τον κόκορα, δώστε μας και την κότα

δώστε μας και πέντ’ έξι αυγά, να πάμε σ΄ άλλη πόρτα.

 

Κάλαντα Χριστουγέννων Ἰκαρίας

Για σένα κόρη όμορφη ήρθαμε να τα πούμε

και τα καλά Χριστούγεννα για να σου ευχηθούμε.

Φέρτε μας κρασί να πιούμε “και του χρόνου” να σας πούμε.

“Και του χρόνου” να σας πούμε, φέρτε μας κρασί να πιούμε.

Αν έχεις κόρη όμορφη βάλε τη στο τσιμπίδι

και κρέμασέ την αψηλά να μην τη φαν οι φύλλοι.

Φέρτε μας κρασί να πιούμε “και του χρόνου” να σας πούμε.

“Και του χρόνου” να σας πούμε, φέρτε μας κρασί να πιούμε.

Σ’αυτό το σπίτι που’ρθαμε καράβια’ν’ασημένια

Του χρόνου σαν και σήμερα να’ναι μαλαματένια.

Φέρτε μας κρασί να πιούμε “και του χρόνου” να σας πούμε.

“Και του χρόνου” να σας πούμε, φέρτε μας κρασί να πιούμε.

Για σένα κόρη όμορφη ήρθαμε να τα πούμε

και τα καλά Χριστούγεννα για να σου ευχηθούμε.

Φέρτε μας κρασί να πιούμε “και του χρόνου” να σας πούμε.

“Και του χρόνου” να σας πούμε, φέρτε μας κρασί να πιούμε.

 

Κάλαντα Χριστουγέννων Κρήτης

Καλήν εσπέραν άρχοντες, αν είναι ορισμός σας

Χριστού τη θεία Γέννηση να πω στ’ αρχοντικό σας.

Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλη

οι ουρανοί αγάλλονται χαίρετ’ η φύσις όλη.

Εντός σπηλέων τίκτεται, εν φάτνη των αλόγων

ο βασιλεύς των ουρανών και ποιητής των όλων.

Κερά καμαροτράχηλη και φεγγαρομαγούλα

και κρουσταλίδα του γιαλού και πάχνη από τα δέντρα

Aπου τον έχεις τον υιό το μοσχοκανακάρη

λούζεις τον και χτενίζεις τον και στο σχολείο τον πέμπεις.

Κι ο δάσκαλος τον έδειρε μ’ένα χρυσό βεργάλι

και η κυρά δασκάλισσα με το μαργαριτάρι.

Είπαμε δα για την κερά ας πούμε για τη βάγια

άψε βαγίτσα το κερί, άψε και το διπλέρι

και κάτσε και ντουσούντισε ήντα θα μας εφέρεις.

Για απάκι, για λουκάνικο, για χοιρινό κομμάτι

κι από τον πύρο του βουτσιού να πιούμε μια γεμάτη.

Κι από τη μαύρη όρνιθα κανένα αυγουλάκι

κι αν το΄χει κάνει η γαλανή ας είναι ζευγαράκι

κι από το πιθαράκι σου λάδι ένα κουρουπάκι

κι αν είναι κι ακροπλιάτερο βαστούμε και τ’ ασκάκι.

Φέρε πανιέρι κάστανα, πανιέρι λεπτοκάρυα

και φέρε και γλυκό κρασί να πιουν τα παλληκάρια

Κι αν είναι με το θέλημα άσπρη μου περιστέρα,

Ανοίξετε την πόρτα σας να πούμε «καλησπέρα».

http://www.youtube.com/watch?v=fT3l8oqD1o4

 

Κάλαντα Χριστουγέννων Δωδεκανήσου

Αυτή είναι η ημέρα όπου ήλθ’ ο Λυτρωτής

από Μαριάμ Μητέρα εκ Παρθένου γεννηθείς.

 

Άναρχος αρχήν λαμβάνει και σαρκούται ο θεός

Αγέννητος γεννάται εις την φάτνην ταπεινός.

 

Άγγελοι το νέο λέγουν εις ποιμένας και βοσκούς

ο Αστήρ το θαύμα δείχνει εις τους μάγους και σοφούς.

 

Οι τρεις μάγοι ξεκινάνε τ” άστρο έχουν βοηθό

τη σπηλιά ψάχνουν να βρούνε με τον άγιο θεό.

 

Λίβανο χρυσό και σμύρνα να του παν’ επιθυμούν

τη μικρή γλυκιά μορφή του σκύβουν και την προσκυνούν.

Όσοι έχετε στα ξένα να δεχτείτε με καλό ευτυχία να σας δίνει το Θεό παρακαλώ.

 

Κάλαντα Χριστουγέννων Θράκης

Χριστός γεννιέται χαρά στον κόσμο , χαρά στον κόσμο τα παλικάρια

Σαράντα μέρες, σαράντα νύχτες η Παναγιά μας κοιλοπονούσε

Κοιλοπονούσε, παρακαλούσε τους αρχάγγελους , τους ιεράρχες

Σεις, αρχαγγέλοι και ιεράρχες στη Σμύρνη πάτε , μαμές να φέρτε

Άγια Μαρίνα ,άγια Κατερίνα στη Σμύρνη πάνε μαμές να φέρουν

Όσο πάνε κι όσο να΄ρθουν η Παναγιά μας ξελεφτερώθη

Στην κούνια το βαλαν και το κουνούσαν , το τραγουδούσαν

Σαν ήλιος λάμπει, Σα νιο φεγγάρι το παλικάρι

Φέγγει σε τούτον το νοικοκύρη με τα καλά του, με τα παιδιά του

Με τα καλά του με τα παιδιά του με την καλή νοικοκυρά του

 

Κάλαντα Χριστουγέννων Κερκύρας

Σήμερα οι μάγοι έρχονται στη χώρα του Ηρώδη.

Σήμερα οι μάγοι έρχονται στη χώρα του Ηρώδη.

 

Και ο Ηρώδης ταραχθείς έγινε θηριώδης.

Και ο Ηρώδης ταραχθείς έγινε θηριώδης.

 

Κράζει τους μάγους και ρωτά: -Μάγοι πού θε να πάτε;

Κράζει τους μάγους και ρωτά: -Μάγοι πού θε να πάτε;

 

Στης Βηθλεέμ το σπήλαιο την πόλη την Αγία.

Στης Βηθλεέμ το σπήλαιο την πόλη την Αγία.

 

Π΄ εκεί γεννάει το Χριστό η Δέσποινα Μαρία.

Π΄ εκεί γεννάει το Χριστό η Δέσποινα Μαρία.

http://www.youtube.com/watch?v=4v5vPgKoUho

 

Κάλαντα Χριστουγέννων Καστοριάς

Αφέντη μου στο σπίτι σου χρυσή καντήλα φέγγει.

Φέγγει τους ξένους να δειπνούν, τους ξένους να πλαγιάσουν.

Κυράμ’ κυράμ κι αρχόντισσα κι αρχοντοπαραδειγμένη,

σε κάλεσαν οι αρχόντισσες στην εκκλησιά να πάνης.

Αφέντης μας είναι καλός, στον κόσμο ξακουσμένος.

Ας είν’πολλά τα έτη του, καλά κι ευτυχισμένα.

 

Κάλαντα Χριστουγέννων Προποντίδος

Χριστούγεννα πρωτούγεννα, πρώτη γιορτή του χρόνου,

βγήκατε διέτε μάθετε τώρα Χριστός γεννιέται

γεννιέται κι ανατρέφεται στο μέλι και το γάλα,

το μέλι τρων οι άρχοντες και το κερί της άγης

και το μελισσοβότανο δος το στα παληκάρια

για να το φαν για να το πιουν, να πούνε και του χρόνου.

Αφέντη μου, αφεντάκη μου, εφτά φορές αφέντη

αφέντη μου στην αφεντιά σ’ χρυσή καντήλα καίει.

Αν βάλεις λάδι και κερί φέγγει στην αφεντιά σου,

κι από τα παραθύρια σου φέγγει τη γειτονιά σου.

Αν βάλεις και περσότερο φέγγει τον κόσμον όλον.

 

Κάλαντα Χριστουγέννων Πόντου

Χριστός γεννέθεν χαράν σον κόσμον

χα! καλή ώρα, καλή σ΄ μέρα

χα! καλόν παιδίν οψέ γεννέθεν

 

οψέ γεννέθεν ουρανοστάθεν

τον εγέννεσεν η Παναγία

τον ενέστεσεν αε παρθένος

 

Εκαβάλκεψεν χρυσόν πουλάρι

κι εκατήβεν σο στραυροδρόμι

σταυροδρόμι και μυροδρόμι.

 

Ερπαξάν ατόν οι χιλ Εβραίοι

χιλ Εβραίοι και μύρι Εβραίοι

χιλ Εβραίοι και μύρι Εβραίοι.

 

Α σ ακροντικά κι α σην καρδίαν

αίμα έσταξεν χολήν κι εφάνθεν

ούμπαν έσταξεν και μύρος έτον

μύρος έτον και μυρωδία.

Εμυρίστεν ατό ο κόσμος όλον

για μυρίστ ατό κι εσύ αφένταμ

συ αφένταμ καλέμ αφένταμ.

Ερθαν τη Χριστού τα παλικάρια

και θυμίζνε τον νοικοκύρην

νοικοκύρην και βασιλέαν.

Δέβα σο ταρέζ κι έλα σην πόρταν

δος μας ούβας και λεφτοκάρα

κι αν ανιοιείς μας χαρά σην πόρτα σ

 

Κάλαντα Χριστουγέννων Καστοριάς

(Του οικοδεσπότη)

Αραδιαστείτε έμπρεπα όλοι με την αράδα

να πούμε τραγούδια ευγενικά

ν’ αρέσουν τα’ αφεντικό μας.

 

Αφέντης μας είναι καλός,

στον κόσμο παραδειγμένος

και μες στη μέση του μαχαλά

στύλος μαλαματένιος.

 

Ας είν’ πολλά τα έτη σας

να ζείτε να ευτυχείτε

του χρόνου δε σαν σήμερα

ό,τι επιθυμείτε.

Και βάλε το χεράκι σου

στον αργυρό σου τσέπη

κι αν πιάσεις γρόσι κράτα το,

φλουρί μη το λυπάσαι.

 

(Της οικοδέσποινας)

Είπαμε στον αφέντη μας να πούμε και στην κυρά μας.

Κυρά μ’ κυρά μ’ κι αρχόντισσα κι αρχοντοπαραδειγμένη,

σε κάλεσαν οι αρχόντισσες στην εκκλησιά να πάνεις

κι ώσπου να πας κι ώσπου να ‘ρθεις και πίσω να γυρίσεις

οι στράτες ρόδα γιόμισαν, τα μονοπάτια μόσχον.

Αρχός με την αρχόντισσα στη σκάλα π’ ανεβαίνει

στα γόνατά του την κρατεί, στα μάτια την κοιτάζει

στα μάτια στα ματόφυλλα και στα καμαροφρύδια.

Σήκου κυρά μου κι άλλαξε, σήκου και αρματώσου

νίψου με το ροδόσταμο και πλύσου με το γάλα

βάλε τον ήλιο πρόσωπο και το φεγγάρι στήθη

και τον γαλάζιο αυγερινό στο χέρι δακτυλίδι.

 

Κάλαντα Χριστουγέννων Κυκλάδων

Για σένα, κόρη όμορφη, ήρθαμε να τα πούμε

και τα καλά Χριστούγεννα για να σου ευχηθούμε.

Σ’ αυτό το σπίτι που ‘ρθαμε καράβια ν’ ασημένια

του χρόνου σαν και σήμερα να ‘ναι μαλαματένια.

Αν έχεις κόρη όμορφη, βάλε την στο τσιμπίδι

και κρέμασέ την αψηλά, να μην την φαν οι ψύλλοι.

Φέρτε μας κρασί να πιούμε και του χρόνου να σας πούμε,

και του χρόνου να σας πούμε φέρτε μας κρασί να πιούμε.

 

Κάλαντα Χριστουγέννων Σάμου

Καλήν εσπέραν άρχοντες

και ας είναι ο ορισμός σας.

Κυρά λιγνή κυρά ψηλή

κυρά καμπανοφρύδα .

Που ΄χεις τον ήλιο πρόσωπο

και το φεγγάρι στήθος .

Και του κοράκου το φτερό

το ΄χεις καμπανοφρύδι.

 

Πολλά είπαμε στην κυρά .

Ας πούμε και της κόρης .

Να ΄χεις κόρη όμορφη.

Γραμματικός την θέλει.

 

Αν είναι και γραμματικός

πολλά προικιά γυρεύει.

 

Πολλά είπαμε της κόρης

Ας πούμε και του γιου σας .

 

Αν έχει γιο στα γράμματα

να σέρνει το κοντύλι.

Να δώσει ο Θεός και η Παναγιά

να βάλει πετραχήλι.

 

Και εις έτη πολλά

και ένα κομμάτι μπακλαβά

Κάλαντα Χριστουγέννων Σερρών

 

Τι φως και χρώμα κι όμορφα να σκορπίζει τ’αστέρι

Όπου στην κούνια του Χριστού τους Μάγους έχει φέρει

Ποιος άγγελος το διάλεξε για τέτοιο ταχυδρόμο!

Τα άλλα τα αστέρια θα έβλεπαν το φωτεινό του δρόμο,

Κι από τη ζήλεια θα έτρεμαν . . .

Αστέρι σε ποια χώρα,

Του απέραντου σου ουρανού να λαμπυρίζεις τώρα?

Η παντοδύναμη φθορά μην έσβησε το φως σου ?

Η μήπως εις’ αθάνατο κι εσύ σαν το Χριστό σου

Δεν κατεβαίν’ η λάμψη σου κι εδώ στα χρώματά μας?

Για όλα τα άστρα αλλοίμονο!

Δεν είναι η ματιά μας!

 

Κάλαντα Χριστουγέννων Ηπείρου

Ελάτε εδώ γειτόνισσες

Και εσείς γειτονοπούλες,

Τα σπάργανα να φτιάξουμε

και το Χριστό ν’ αλλάξουμε.

 

Τα σπάργανα για το Χριστό,

Ελάτε όλες σας εδώ.

 

Να πάμε να γυρίσουμε

Και βάγια να σκορπίσουμε

Να βρούμε και την Παναγιά

οπού μας φέρνει τη χαρά.

 

Τα σπάργανα για το Χριστό,

ελάτε όλες σας εδώ.

 

Κοιμάται στα τριαντάφυλλα,

γεννιέται μες στα λούλουδα.

Γεννιέται μες στα λούλουδα

κοιμάται στα τριαντάφυλλα.

 

Τα σπάργανα για το Χριστό,

ελάτε όλες σας εδώ.

Τα σπάργανα να φτιάξουμε

και το Χριστό ν’ αλλάξουμε.

 

Κάλαντα Χριστουγέννουν Κύπρου

Καλήν εσπέραν άρκοντες τζι’ αν εν ο ορισμός σας

Χριστού τη Θεία Γέννηση να πω στ’ αρκοντικό σας

 

Γριστός γεννιέται σήμερον στην Βηθλεέμ την πόλιν

οι Ουρανοί αγάλλονται μαζί κι’ η φύσις όλη

 

Γεννιέται μεσ’ το σπήλαιο στην πάγνην των αλόγων

ο Βασιλιάς των Ουρανών τζι’ ο πλάστην ημών όλων

 

Αντζιέλοι εις τους ουρανούς ψάλλουν το εν υψίστοις

τζιαί κάτω φανερώνεται εις τους βοσκούς ο κτίστης

 

Που την Περσίαν έρκουνται τρεις μάγοι με τα δώρα

τζι’ έναν αστέριν λαμπερόν τους οδηγά στη χώραν

 

Βυζαντινά κάλαντα

Άναρχος Θεός καταβέβηκεν

και εν τη Παρθένω κατώκησεν.

Ερουρεμ, έρουρεμ,

έρου,έρου, έρουρεμ, Χαίρε Άχραντε!.

Βασιλεύς των όλων και Κύριος,

ήρθε τον Αδάμ αναπλάσασθε.

Εριρεμ, τέριρεμ,

έριρεμ και τέμενα, Χαίρε Δέσποινα!.

Γηγενείς σκιρτάτε και χαίρεσθε,

τάξεις των Αγγέλων ευφραίνεσθε.

Ερουρεμ…Χαίρε Άχραντε!.

Δέξαι βηθλεέμ τον Δεσπότην σου,

Βασιλέα πάντων και Κύριον.

Εριρεμ…Χαίρε Δέσποινα!.

Εξ Ανατολών Μάγοι έρχονται,

δώρα προσκομίζοντες άξια.

Ερουρεμ…Χαίρε Δέσποινα!.

Σήμερον η κτίσις αγάλλεται

και πανηγυρίζει κι ευφραίνεται.

Ερουρεμ…Χαίρε Άχραντε!

---