Όψεις του Ρομαντισμού από την πιανίστα Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου

Το ρεσιτάλ της, το οποίο θα φιλοξενηθεί στο Μέγαρο στο πλαίσιο της επιτυχημένης Σειράς Μουσικές βραδιές στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος, τιτλοφορείται «Πολύχρωμα φύλλα» και αποτελεί ένα μελωδικό αφιέρωμα σε χαρακτηριστικούς συνθέτες του ευρωπαϊκού Ρομαντισμού όπως οι Σούμαν, Μέντελσον, Γκριγκ και Σοπέν.

Ο τίτλος «Πολύχρωμα φύλλα» που έδωσε η Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου στο ρεσιτάλ της, είναι εμπνευσμένος από το ομώνυμο έργο (opus 99) του Ρόμπερτ Σούμαν (1810-1856), το οποίο θα είναι και το εναρκτήριο της βραδιάς. Πρόκειται για μια παρτιτούρα που ο λαμπρός Γερμανός μουσουργός επεξεργάστηκε επί μακρόν, από το 1836 (ή το 1838) έως το 1949, κατά την περίοδο που βρισκόταν σε εξέλιξη η σφοδρή αντιπαράθεσή του με τον πατέρα της μέλλουσας συζύγου του Κλάρας Βικ. Αποτελείται από 14 μέρη σύντομης διάρκειας γραμμένα σε ποικίλες τονικότητες και σε διαφορετικό ύφος το καθένα. Στον Σούμαν ανήκει εξάλλου και η «αυλαία» του ρεσιτάλ. Η Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου επέλεξε για το φινάλε της μια ακόμη δημοφιλή σελίδα από την πλούσια πιανιστική εργογραφία του Σούμαν –οι συνθέσεις του για το συγκεκριμένο όργανο υπερβαίνουν κατά πολύ τις εκατό–, την «Humoresque» σε σι ύφεση μείζονα, έργο 20. Το κομμάτι αυτό, από χρονολογικής απόψεως, είναι συγγενές με τα «Πολύχρωμα φύλλα», καθώς γράφτηκε το 1838. Συνιστά επίσης αντιπροσωπευτικό δείγμα της συνθετικής ωριμότητας του Σούμαν, προτού ο συνθέτης υποστεί παρατεταμένες κρίσεις μελαγχολίας, για να αποβιώσει εντέλει το 1956 σε ψυχιατρικό άσυλο κοντά στη Βόννη. Ο όρος Humoresque συνιστά επινόημα του Σούμαν, παραπέμπει στη φευγαλέα διάσταση της ζωής και υποδηλώνει την ευμετάβλητη –και ενίοτε ειρωνική– διάθεση του συγκινησιακά φορτισμένου μουσικού απέναντι στον κόσμο.

Σύγχρονος του Σούμαν ήταν και ο συμπατριώτης του Φέλιξ Μέντελσον (1809-1847) που θεωρείται ένας από τους πλέον χαρισματικούς καλλιτέχνες του 19ου αιώνα και αναδείχθηκε γρήγορα σε ηγετική μορφή της μουσικής ζωής της εποχής του σε ολόκληρη την Ευρώπη, τόσο ως συνθέτης όσο και ως μαέστρος. Τα «Τραγούδια δίχως λόγια», ορισμένα από τα οποία θα ερμηνεύσει η Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου στο ρεσιτάλ της, είναι ένα οκτάτομο έργο που ο Μέντελσον επεξεργαζόταν από το 1829 έως το 1845. Κάθε τόμος αποτελείται από έξι σύντομα λυρικά κομμάτια για πιάνο, τα οποία υπήρξαν μάλιστα ιδιαιτέρως δημοφιλή στο μεσοαστικό περιβάλλον της εποχής τους.

Αν και ο Νορβηγός Έντβαρντ Γκριγκ (1843-1907) είναι περισσότερο γνωστός για το κοντσέρτο του για πιάνο σε λα ελάσσονα και για τη σουίτα του «Πέερ Γκυντ», οι δημιουργίες του για το πιανιστικό ρεπερτόριο δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητες. Οι γνωστότερες είναι τα «Λυρικά κομμάτια», μια συλλογή από 66 μικρογραφίες. Οι πιο αισθαντικές από αυτές τις μινιατούρες για πιάνο θα κοσμήσουν το πρόγραμμα του ρεσιτάλ της Αλεξάνδρας Παπαστεφάνου, σε αυτή τη μουσική περιπλάνησή της στον κόσμο του Ρομαντισμού.

Ασφαλώς, από ένα τέτοιο αφιέρωμα δεν θα μπορούσε να απουσιάζει ο Φρεντερίκ Σοπέν (1810-1849), ο οποίος είχε την τύχη να γεννηθεί στη διάρκεια της πενταετίας 1809-1813, περίοδο κατά την οποία ήρθαν στον κόσμο πέντε ακόμη κορυφαίοι συνθέτες της λόγιας μουσικής: οι Μέντελσον, Σούμαν, Λιστ, Βάγκνερ και Βέρντι. Παρά την κλονισμένη υγεία του και τη σύντομη ζωή του –πέθανε μόλις 39 ετών φθισικός–, ο γαλλοπολωνικής καταγωγής Σοπέν κατόρθωσε να εμπλουτίσει τεχνικά και συνθετικά το πιανιστικό ρεπερτόριο και να αφήσει στους μεταγενέστερούς του μια σπουδαία παρακαταθήκη. Εξέχουσα θέση σε αυτήν κατέχουν πλέον τα κοσμαγάπητα «Νυχτερινά» του, μολονότι οι κριτικοί της εποχής τα υποδέχθηκαν με ανάμικτα, αν όχι εχθρικά, συναισθήματα. Πρόκειται για 21 σύντομα κομμάτια για σόλο πιάνο που ο Σοπέν συνέθεσε από το 1827 έως το 1846, τρία από τα οποία θα ακουστούν στο ρεσιτάλ της Τετάρτης 10 Νοεμβρίου.

Η πιανίστα Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου κατάγεται από μουσική οικογένεια. Η πρώτη –και καθοριστική– γνωριμία της με το πιάνο έγινε χάρη στη μητέρα της και μαέστρο χορωδίας Τερψιχόρη Παπαστεφάνου, η οποία της έκανε τα πρώτα της μαθήματα. Αποφοίτησε από το Ωδείο Αθηνών με υψηλές διακρίσεις (τάξη Αλίκης Βατικιώτη) και συνέχισε τις σπουδές της στο περίφημο Ωδείο Τσαϊκόφσκι της Μόσχας, τη διάσημη Ακαδημία Φραντς Λιστ της Βουδαπέστης, καθώς και το Πανεπιστήμιο Μπλούμινγκτον της Ιντιάνα ως υπότροφος του Κοινωφελούς Ιδρύματος «Αλέξανδρος Ωνάσης». Η γνωστή Ελληνίδα μουσικός είχε την τύχη να είναι μαθήτρια εξαίρετων σολίστ του πιάνου όπως οι Γκιόργκι Σέμποκ, Άλφρεντ Μπρέντελ και Αντρέ Μαρσάν. Έχει ακόμη διακριθεί σε πολλούς διαγωνισμούς, στους οποίους έχει αποσπάσει σημαντικά βραβεία, ενώ έχει τιμηθεί και με το βραβείο Μοτσενίγου από την Ακαδημία Αθηνών. Στο επιλεκτικό ρεπερτόριό της συγκαταλέγονται δημιουργίες των Γκαλούππι, Μπαχ, Μότσαρτ, Σούμπερτ, Σούμαν, ολόκληρο το έργο του Μπάρτοκ, αλλά και έργα σύγχρονων Ελλήνων και ξένων συνθετών. Η καλλιτεχνική της δραστηριότητα περιλαμβάνει συναυλίες με ορχήστρες και σύνολα μουσικής δωματίου, ρεσιτάλ και ηχογραφήσεις σε πολλές χώρες. Το παιδαγωγικό έργο της Αλεξάνδρας Παπαστεφάνου ως καθηγήτριας πιάνου είναι αξιόλογο, ενώ συμμετέχει συχνά και σε συναυλίες με σκοπό τη γνωριμία του νεανικού με τη μουσική (Σειρά «Κυριακή πρωί στο Μέγαρο»). Ασχολείται επίσης με τη σύνθεση. Δάσκαλός της, από πολύ νεανική ηλικία, υπήρξε ο γνωστός συνθέτης Γιάννης Α. Παπαϊωάννου, το έργο του οποίου συμπεριλαμβάνεται στη δισκογραφία της.

Οι τιμές των εισιτηρίων είναι : 5 € [Φοιτητικά], 12 € και