Που πάτε; Μην φεύγετε, σπεύστε να συντρέξετε αυτό το δύσμοιρο ευμέγεθες κολοβό τρωκτικό με ένα σωρό γρασίδι. Είναι καθόλα ήμερο και καλόβολο. Και για να βρίσκεται εδώ, καλά μαντέψατε, αν μαντέψατε μέσα στο πανικό της φυγής σας. Πρόκειται, για ένα απ’τα λίγα ζώα που διαθέτει πλουσιότατο «λεξιλόγιο» και ηχητικούς κώδικες, ένας συνεσταλμένος φαφλατάς με μικροτονικούς τρόπους ευγενείας: και κελαηδάει και γαβγίζει και σφυράει και γουργουρίζει και ρυθμολογεί ερήμην του, σε διαφορετικές τονικότητες, ανάλογα, με τα αδιάσειστα θέλω της 12χρονης ζωής του και τις μακρόθυμες διαθέσεις του εσωτερικού του κόσμου. Αγαπητοί τραλαλιώτες σας παρουσιάζω το μοναδικό Capybara (Καπιμπάρα), το κατοικίδιο συνθεσάιζερ.
Καταρχήν, να επισημάνω πως είναι ό,τι πιο κοντινό έχω δει ποτέ σε έμβια εκδοχή της κοψιάς του Snoopy,του γνωστού μακρύρυγχου cartoon σκυλιού και της ιδιοσυγκρασίας του Droopy του σχεδιαστικού συνώνυμου της εξοργιστικής αναισθησίας. Αλλά φευ, μην σας παραπλανεί το μέγεθος, κατατάσσεται ολοκληρωτικά στα τρωκτικά και είναι το μεγαλύτερο απ’τα 1800 είδη της συνομοταξίας: Ένα king–size hamster δηλαδή.
Το επιστημονικό του όνομα του είναι στα Λατινικά Hydrochoeris, Ελληνικής ετοιμολογίας λέξη από τον «χοίρο» και το «ύδωρ», που στον καιρό μας μάλλον θα επιζούσε σαν «νερογούρουνο»: αποδεικνύει ωστόσο τη λανθασμένη αρχική του ταξινόμηση στα χοιροειδή. Λογοτεχνικές προσεγγίσεις το έχουν κατά καιρούς διαπομπεύσει ως μίξη ιπποπόταμου με Ινδικό χοιρίδιο, κάστορα γιαλαντζί (ελλείψει της χαρακτηριστικής ουράς-κουπιού), για να φτάσουμε στην υπέρτατη προσβολή που το είδος υπέστη ποτέ απ΄τους Καθολικούς της Βενεζουέλας, οι οποίοι κάθε Παρασκευή το καταβρόχθιζαν -και πιθανώς ακόμα –ως επίτιμο είδος ψαριού!
Τα γενικά χαρακτηριστικά του γένους είναι τα εξής: Τα Capybara φτάνουν τα 130 εκατοστά μήκος και τα 50 εκατοστά ύψος. Έχουν ακροδαχτυλικές μεμβράνες που τα καθιστούν εξαιρετικούς κολυμβητές. Επιβιώνουν κάτω απ’το νερό μέχρι και 5 λεπτά, ενώ μπορούν και να κοιμηθούν υποβρυχίως ,απλά, αφήνοντας την μύτη τους να προεξέχει πάνω απ’την ίσαλο. Είναι φυτοφάγα και συγκεκριμένα τρέφονται με γρασίδι, υδρόβια και υποβρύχια φυτά, φρούτα και κορμούς δέντρων. Μπορείς κανείς να τα συναντήσει σε άγρια κατάσταση στις περισσότερες περιοχές της Νοτίου Αμερικής (Παναμά, Κολομβία, Βενεζουέλα, Βραζιλία, Αργεντινή) μέσα σε πυκνά τροπικά δάση και περιοχές με μεγάλους όγκους νερού ( λίμνες, ποτάμια, βάλτους, ρυάκια).Είναι αγελαία ζώα που απαντώνται σε ομάδες των 10 έως 30 μελών, οι οποίες καθοδηγούνται από ένα ηγεμονικό αρσενικό. Τα Capybara κοιμούνται ελάχιστα, συνήθως χουζουρεύουν καθ’ όλη τη διάρκεια της μέρας και βόσκουν από το απόγευμα και κατά τη διάρκεια της νύχτας. Σε άγριες συνθήκες ζουν 4 με 8 χρόνια. Τις περισσότερες φορές ο μέσος όρος πέφτει στα 4 χρόνια, λόγω του ότι αποτελούν εξαιρετικό γεύμα θηρευτών όπως τα τζάγκουαρ, οι ανακόντες, τα πούμα κ.α. Σε κατάσταση αιχμαλωσίας μπορούν να ζήσουν μέχρι και 12 χρόνια. Η σχέση με τους ανθρώπους όπως θα δείτε και παρακάτω είναι αναπάντεχα καλή αφού η νοημοσύνη τους, τα καθιστά εξημερώσιμα και φιλικά προς τον άνθρωπο.
Οι ηχητικές του δυνατότητες
Τα Capybara υπάγονται στα πιο «εύγλωττα» ζώα του πλανήτη, με πολλές ευδιάκριτες διαφοροποιήσεις στους ήχους που παράγουν. Καθότι λειτουργούν σε αγέλες η ηχητική τους «γλώσσα» έχει πιθανώς εξελιχθεί και εμπλουτιστεί και λόγω του συγκεκριμένης ομαδικής φύσης τους. Η επικοινωνία τους, αποτελείται από ένα συνδυασμό οσφρητικής και ηχητικής πληροφορίας η οποία περιλαμβάνει γουργουρητά, γαβγίσματα ετοιμότητας, σφυρίγματα, clicks, τσιρίγματα, γρυλίσματα, ενώ εγώ θα πρόσθετα και κελαηδητά.
Caplin Rous : ο εξημερωμένος πρεσβευτής του είδους
Τελικά είναι μύθος πως τα άγρια ζώα πρέπει να ζουν κοντά στη φύση ή ότι υποφέρουν απαραίτητα σε κατάσταση αιχμαλωσίας. Και μόνο το γεγονός πως οι κίνδυνοι των αρπακτικών μειώνουν σημαντικά το προσδόκιμο της ζωής τους είναι ένας βασικός λόγος για να μην είναι κανείς τόσο κάθετος στο θέμα. Η Melany Typaldos ζει στο Texas και είναι η ιδιοκτήτρια του Caplin Rous ( όπου Rous, τα αρχικά της φράσης Rodents of Unusual Size). Έχει γράψει και παιδικό βιβλίο αμβλύνοντας τον χειρότερο εφιάλτη κάθε γάτας να βρεθεί μπροστά σε ένα τέτοιο ποντίκι Godzilla. Μια βόλτα με τον Caplin, όπως εξηγεί ,είναι πάντα διασκεδαστική ειδικά αντιμετωπίζοντας τις αντιδράσεις του κόσμου: οι περισσότεροι ξαφνιάζονται θετικά στη θέα του ζώου , ενώ δεν λείπουν και κάποιες απαξιωτικές γνώμες που το προσφωνούν «αρουραίο!» Η ιδιοκτήτρια αναφέρει πως όταν οι άνθρωποι τον ακούνε πάντα εντυπωσιάζονται. Η «φωνή» του συνήθως παρερμηνεύεται ως κελάηδημα.
Η κ.Τypaldos δέχτηκε να μου περιγράψει την ηχητική καθημερινότητα του κατοικίδιου της και πώς οι ήχοι που παράγει μετατρέπονται ανάλογα με τις δραστηριότητες στις οποίες επιδίδεται και τις εκάστοτε διαθέσεις του :
« Όσο πιο χαρούμενος είναι ο Caplin, τόσο πιο χαμηλός είναι των τόνος των “eep” που κάνει και τόσο πιο βραχεία η διάρκεια τους. Όταν είναι πάρα πολύ χαρούμενος κάνει το θόρυβο που ονομάζω «μετρητή Geiger» αλλά μπορείς να πεις πως ακούγεται και σαν μετρονόμος. Είναι μια σειρά από βραχείς, χαμηλούς τόνους, περίπου 5 με 7 στον αριθμό. Τους επαναλαμβάνει μία φορά κάθε 10 δεύτερα περίπου.
Όταν ζητάει κάτι, εκλύει μια σειρά από ήχους που ξεκινούν σταδιακά χαμηλοί και γίνονται οξείς στο τελείωμα. Όσο πιο υψίσυχνοι είναι οι τόνοι, τόσο πιο πολύ εκλιπαρεί για κάτι και όσο πιο πολύ επιμένει τόσο πιο συχνοί γίνονται αυτοί οι θρηνητικοί θόρυβοι.
Όταν είναι ανάστατος τσιρίζει. Κάνει ενα μακρύ ήχο που υψώνεται στο τέλος και κρατάει λιγότερο από 5 δευτερόλεπτα. Είναι πολύ παραπονιάρικος ήχος και μπορείς να τον ακούσεις από μακριά σε σχέση με τους υπόλοιπους. Τυπικά, πρέπει να στέκεσαι ακριβώς δίπλα του για να τον ακούσεις καθαρά αν εξαιρέσεις αυτά τα ψηλά “eeps” που ακούγονται αρκετές γιάρδες μακριά.
Τα Capybara διαθέτουν επίσης ένα ασθματικό γάβγισμα κάτι μεταξύ βήχα και φταρνίσματος, που εξαπολύουν όταν ξαφνιάζονται. Το χρησιμοποιούν για να προειδοποιούν το ένα το άλλο για επικείμενο κίνδυνο. To κάνει, επίσης, συνδυαστικά με κίνηση όταν είναι χαρούμενος όπου και κουνάει το κεφάλι, πηδάει ψηλά και τρέχει. Είναι ίδιο με αυτό που οι λάτρεις των guinea pig ονομάζουν “popcorning”
Όταν είναι επιθετικά, παράγουν ένα ήχο σαν κλικ, κλικ κροταλίζοντας τα δόντια τους. Αυτό, νομίζω είναι τυπικό των τρωκτικών. Και γι’αυτό, πρέπει να είσαι πολύ κοντά για να το ακούσεις. Είναι πάνω στο ίδιο μοτίβο με τον “Geiger” ήχο μόνο που αποτελείται μόνο από clicks. Στον χαρούμενο ήχο ηχεί πολύ χαμηλά, σε έναν κατά κάποιο τρόπο μουσικό τόνο, ενώ, στον επιθετικό ήχο ακούς μόνο δόντια που χτυπούν.
Ο πιο ενδιαφέρον ήχος του Caplin είναι ένα πολύ συχνό χαμηλό μονότονος βόμβος, τόσο χαμηλής συχνότητας που οι περισσότεροι άνθρωποι δεν τον αντιλαμβάνονται. Όταν είναι μέσα στο νερό και κάνει αυτόν τον ήχο, μπορείς να δεις ένα μοτίβο διακυμάνσεων στην επιφάνεια του νερού και να τον νιώσεις με το χέρι. Αυτό πρέπει να λειτουργεί σαν προειδοποίηση για τα άλλα Capybara και ο Caplyn το κάνει όταν φοβάται κάτι. Επίσης ηχεί έτσι, όταν ακούει μουσική. Δεν μπορώ να το αποτυπώσω σε video γιατί είναι πολύ χαμηλής συχνότητας και πολύ σιγανό. Ο ήχος αυτός διαρκεί 15 δευτερόλεπτα.
Νομίζω ότι ο Caplin κάνει όλους τους ήχους του και υποβρυχίως καθώς κολυμπάει. Μερικές φορές καθώς αναδύεται στη επιφάνεια φαίνεται να είναι στη μέση ή στο τελείωμα ενός απ’τους μακρείς ήχους που παράγει. Ο μόνος ήχος κάνει με το στόμα ανοιχτό είναι το γάβγισμα.»
Σε αυτό το βίντεο ξεδιπλώνονται όλες οι επικοινωνιακές δυνατότητες του Caplin. Η ιδιοκτήτρια αναφέρει πως όταν είναι χαρούμενος παράγει ήχους χαμηλής συχνότητας, επισημαίνει επίσης το σημείο που ξεκινάει ο ήχος που έχει χιουμοριστικά βαφτίσει «μετρητή Geiger». Eίναι όντως σαν να βγαίνει από μηχανική συσκευή. Όσο για το ύφος αυτού του ζώου, δεν έχω λόγια, ξεκαρδιστικά απαθέστατο:
http://www.youtube.com/watch?v=XU5B-QuOrZU
TIPS & TRIVIA
Το Capybara φαίνεται πως έχει εμπνεύσει και το ομώνυμο αναρχοφόλκ συγκρότημα απ’το Κάνσας το οποίο έχει γυρίσει και ένα clip του τραγουδιού του “magpie” με guest τον σταρ Caplin να κάθεται ασάλευτος σαν κέρινη μασκότ ανάμεσα στη συμπαθητική νεανική κουστωδία. Εμ, βέβαια με το να αφιερώνεις ένα τραγούδι που ονομάζεται «καρακάξα» σε έναν τέτοιον δανδή το ζωικού, τι αντιδράσεις περιμένεις; Δυστυχώς δεν υπάρχει στο youtube αλλά το βρίσκετε πανεύκολα.
Όσον αφόρα το ντεμπούτο τους, το “Try Brother” που κυκλοφόρησε το περασμένο Σεπτέμβριο από την “Rocking Chair” είναι αρκετά καλό. Μπουρδουκλώνουν τα φωνητικά σαν τους animal collective, , έχουν δυο τρεις στρώσεις κρουστά σε κάθε σύνθεση, τραγουδάνε γλυκά και νοσταλγικά και έχουν και καλό γούστο στα ζώα. Πλάκα πλάκα φαντάζεστε να βγει κάποιος με ένα τέτοιο στην Πανεπιστημίου; Τόσα κεφάλια δεν θα γύρναγε ούτε η Τζούλια Αλεξανδράτου αν έβγαινε έξω τη πρώτη μέρα κυκλοφορίας του dvd.
Ο Μετρητής Geiger, που ειλικρινά απορώ τι επαγγέλλεται η κ.Typaldos για να ανακαλεί το δυσεύρετο αυτόν ήχο για την παρομοίωση της, είναι ένας μετρητής ακτινοβολίας συνήθως άλφα ή βήτα. Υπάρχει μάλιστα και μια θρυλική εφαρμογή του, που συνδέεται εξ’ αντιθέσεως με τα τρωκτικά. Στο πείραμα σκέψης «Η γάτα του Schroedinger» μια γάτα είναι τοποθετημένη σε ένα μονωμένο μεταλλικό κουτί και ένας μετρητής Geiger ελέγχει την εκλυόμενη ακτινοβολία. Όταν ένα φωτόνιο γίνει αντιληπτό από το μηχάνημα ενεργοποιείται ένα έμβολο που σπάει ένα φιαλίδιο με δηλητηριώδες αέριο. Το πείραμα είναι έτσι δομημένο ουτοσώστε οι πιθανότητες να είναι 50-50 κάτι τέτοιο να συμβεί, οπότε σύμφωνα με τους επιστήμονες η γάτα να μπορεί να βρίσκεται σε ταυτόχρονη κατάσταση ζωής ή θανάτου , εφόσον δεν έχει πιστοποιηθεί ο θάνατος ή η ζωή της από έναν παρατηρητή. Αυτό, ακόμα και σαν γραπτή εκδραμάτιση ενός μαθηματικού ή φιλοσοφικού προβλήματος μου φαντάζει εντελώς βλακώδες γιατί το ότι δεν ξέρεις κάτι δεν πάει να πει πως δεν συμβαίνει, ούτε ότι κάτι μπορεί να συμβαίνει και να μην συμβαίνει ταυτόχρονα. Αλλά, για να το λένε οι προφέσορες κάτι παραπάνω θα ξέρουν, οπότε θα αρκεστώ με τον ήχο του Geiger και θα αφήσω τα άλυτα μυστήρια στα απανταχού υπερφορτωμένα τσερβέλα:
Ας δούμε, τέλος, και αυτή τη περίπτωση. Η Jana Winderren, ζει και εργάζεται στο Όσλο. Έχει σπουδάσει Καλές Τέχνες, Χημεία και Μαθηματικά. Αυτό με το οποίο καταπιάνεται είναι η καταγραφή ήχων από ανείδωτες φυσικές πηγές ( blind field recordings). Χρησιμοποιώντας υδρόφωνα «αλιεύει» υλικό από ποτάμια, ακτές, ωκεανούς ακόμα και παγόβουνα. Έχει κυκλοφορήσει δουλειά της σε cd, DVD,film, κασσέτες. Μια τέτοια κασσέτα η οποία κυκλοφόρησε τον Απρίλιο του 2009 –σε 250 κόπιες- είναι και το project με τον τίτλο “The noisiest guys on earth” το οποίο περιλαμβάνει ήχους από δεκάποδα, καταγεγραμμένους σε μια ακτή της Νορβηγίας .
Τα δεκάποδα είναι μια υπόταξη των μαλακόστρακων καρκινοειδών στα όποια υπάγονται πασίγνωστοι θαμώνες της θαλάσσιας πανίδας (καβούρια,αστακοί, γαρίδες). Ο τίτλος δεν είναι καθόλου υπερβολικός αν αναλογιστούμε το μέγεθος των ζώων αυτών. Σε λίστα μάλιστα με τα πιο θορυβώδη πλάσματα στον κόσμο, ένας εκπρόσωπος του είδους το “Pistol Shrimp” (Η γαρίδα που εκπυρσοκροτεί!) άφησε πίσω συνήθεις υπόπτους όπως φάλαινες, λύκους, νυχτερίδες, πιθήκους. Η συγκεκριμένη γαρίδα πιστολέρο συναντάται και στη Μεσόγειο και ο εκκωφαντικός της ήχος δεν παράγεται απ’το κλείσιμο των δαγκάνων που διαθέτει – όπως αρχικά είχαν νομίσει οι επιστήμονες – αλλά, από ένα ρεύμα νερού που δημιουργείται απ’το ανοιγόκλειμα τους, ταχύτητας 60 μιλίων ανά ώρα. Αυτό εκλύεται αρχικά με τη μορφή μιας φούσκας με μέγιστη θερμοκρασία 4.426 βαθμών Κελσίου (!) που όταν σκάει δημιουργεί τον εκκωφαντικό κρότο έντασης 218 ντεσιμπέλ. Ούτε να το ακούσεις ούτε να το νιώσεις δηλαδή:
http://www.youtube.com/watch?v=eKPrGxB1Kzc
Τιτλοθήκη:
Η γαρίδα που εκπυρσοκροτεί
Υποβρυχίως κοιμώμενα Capybara
Links:
http://gianthamster.com/
