Ergon Ensemble σύγχρονη μουσική απο τη Βρετανία

το ιδιαίτερα αξιόλογο μουσικό σύνολο του Φεστιβάλ Παξών, το οποίο η Ένωση Ελλήνων θεατρικών και μουσικών κριτικών τίμησε, τον προηγούμενο Δεκέμβριο, με ειδική διάκριση για τη σημαντική προσφορά του στην πολιτιστική ζωή της ελληνικής Περιφέρειας. Η εμφάνιση του Ergon Ensemble στο Μέγαρο πραγματοποιείται σε συνεργασία με τη Μουσική Ακαδημία Ensemble Modern-IEMA. Το σύνολο διευθύνει ο αρχιμουσικός Κάσπερ ντε Ρόο.

Ergon Ensemble και Μουσική Ακαδημία Ensemble Modern-IEMA
Το Ergon Ensemble είναι ένα ευέλικτο 15μελές σύνολο που δημιουργήθηκε το 2004 στο πλαίσιο του Εαρινού Μουσικού Φεστιβάλ Παξών, σε συνεργασία με τη φημισμένη Διεθνή Μουσική Ακαδημία του Εnsemble Modern (ΙΕΜΑ), στην οποία συμμετέχουν οι μουσικοί του Ergon όλα αυτά τα χρόνια.

Υπεύθυνος του Ergon Ensemble είναι ο συνθέτης Αλέξανδρος Μούζας. Το Ergon Ensemble στηρίζεται σε έναν βασικό πυρήνα σολίστ, ο οποίος ενισχύεται κατά περίσταση από νέους καλλιτέχνες, αναλόγως με τις απαιτήσεις των εμφανίσεων του συγκροτήματος. Σκοπός του είναι η προβολή της σύγχρονης μουσικής, ελληνικής και ξένης, μέσα από ερμηνευτικά ακριβείς εκτελέσεις υψηλού επιπέδου.

Στις άμεσες προτεραιότητες του συνόλου είναι η δισκογραφία, η εκπαιδευτική δραστηριότητα και η συμμετοχή σε παραγωγές που συνδυάζουν διαφορετικές μορφές τέχνης (χορός, μουσικό θέατρο, πολυμέσα). Πολύτιμος αρωγός του Ergon Ensemble σε αυτή του την προσπάθεια είναι το έμπειρο Ensemble Modern (ΕΜ), που συνιστά έναν από τους πλέον καταξιωμένους θεσμούς στην ερμηνεία του σύγχρονου ρεπερτορίου και αποτελεί έναν από τους ελάχιστους αυτοδιοικούμενους καλλιτεχνικούς οργανισμούς στον κόσμο. Δημιουργήθηκε το 1980 και η έδρα του βρίσκεται στην Φρανκφούρτη.

Η διακεκριμένη ορχήστρα δωματίου (ΕΜ) ανέλαβε την πρωτοβουλία, το καλοκαίρι του 2003, να ιδρύσει τη δική της Διεθνή Ακαδημία, η οποία λειτουργεί σαν συνδετικός κρίκος ανάμεσα στο παρόν και το παρελθόν του Ensemble Modern, ενός συνόλου που, κατά τους ειδικούς, ενσαρκώνει «τη μνήμη της μοντέρνας μουσικής» μέσα από τη μακρά πορεία του. Τα μονοπάτια αυτής ακριβώς της μνήμης καλούνται να εξερευνήσουν με ποικίλους τρόπους οι φοιτητές της Διεθνούς Ακαδημίας του ΕΜ, αφού έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν το δικό τους εκπαιδευτικό πρόγραμμα, να συμμετάσχουν σε συμπόσια και συναντήσεις και να έρθουν σε επαφή με παγκοσμίου κύρους δημιουργούς της σύγχρονης μουσικής.

Επιπλέον, στους φοιτητές δίνεται η ευκαιρία να κερδίσουν υποτροφίες και να μελετήσουν σύγχρονες συνθέσεις για σόλο όργανο και παρτιτούρες μουσικής δωματίου με μέλη του Ensemble Modern, εστιάζοντας την προσοχή τους κυρίως στις ερμηνευτικές τεχνικές. Το πρόγραμμα, το οποίο σε πρώτη φάση απευθυνόταν σε σπουδαστές της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, διευρύνθηκε σε εθνικό επίπεδο και απέκτησε μεγαλύτερη διάρκεια, αφότου άρχισε να επιχορηγείται (2004) από το Γερμανικό Ομοσπονδιακό Πολιτιστικό Ίδρυμα. Κατά το πέρας της φοίτησής τους, απονέμεται στους νεαρούς καλλιτέχνες μεταπτυχιακός τίτλος σπουδών (Μάστερ) μουσικής και παραστατικών τεχνών από το Πανεπιστήμιο της Φρανκφούρτης. Η Ακαδημία πραγματοποιεί επίσης Διεθνή Σεμινάρια Σύνθεσης σε πολλές χώρες -μεταξύ των οποίων και η Ιαπωνία- σε συνεργασία με αναγνωρισμένους φορείς και διακεκριμένες προσωπικότητες (Τζωρτζ Μπέντζαμιν, Χέλμουτ Λάχενμαν, κ.ά.), ενώ διοργανώνει και κύκλους μαθημάτων τελειοποίησης, ορισμένοι από τους οποίους έχουν λάβει χώρα και στην Ελλάδα, στο πλαίσιο του Εαρινού Φεστιβάλ Παξών.

Το Ergon Ensemble θα διευθύνει, στην εμφάνισή του στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος, ο Κάσπερ ντε Ρόο, ο οποίος έχει δώσει αρκετές συναυλίες στο Μέγαρο.

Ο Ολλανδός μαέστρος έκανε το ντεμπούτο του το 1979 στο Μουσικό Φεστιβάλ Καμπρίγιο, αποδεχόμενος πρόσκληση του διάσημου Αμερικανού αρχιμουσικού Ντένις Ράσσελ Ντέιβις. Σταθμό για την καλλιτεχνική σταδιοδρομία του αποτέλεσε η βράβευσή του, το 1980, στον Διεθνή Διαγωνισμό Νεαρών Μαέστρων της Μπεζανσόν. Έκτοτε έχει συνεργαστεί με πολλά λυρικά θέατρα στην Ολλανδία, το Βέλγιο και την Γερμανία, καθώς και με γνωστές ευρωπαϊκές ορχήστρες (Φιλαρμονική Ρόττερνταμ, Βασιλική Φιλαρμονική Αντβέρπης, Ορχήστρα Δωματίου της Στουτγάρδης, Εθνική Συμφωνική του Μπουένος Άιρες, κ.ά.). Επίσης, καλείται συχνά να διευθύνει σε ευρωπαϊκά φεστιβάλ. Έχει διατελέσει Μουσικός Διευθυντής της Όπερας και της Συμφωνικής της πόλης του Ίννσμπρουκ, όπου διοργάνωσε και παρουσίασε έναν επιτυχημένο πενταετή κύκλο εκδηλώσεων αφιερωμένο στην ορχηστρική και σκηνική μουσική του Στραβίνσκι. Υπήρξε επίσης Διευθυντής του Τμήματος Όπερας του Θεάτρου του Ομόσπονδου Κρατιδίου του Τιρόλου και πρώτος αρχιμουσικός της Εθνικής Συμφωνικής της Ιρλανδίας.

Τo πρόγραμμα
Αποτελείται από έξι έργα διάρκειας 15 περίπου λεπτών το καθένα, που φέρουν την υπογραφή των Τόμας Αντές, Αλεξάντερ Γκερ, Φίλιπ Κάσιαν, Τζόναθαν Χάρβυ και Μπέντζαμιν Μπρίττεν.
Τόμας Αντές (γεν. 1971):Sonata da Caccia, op.11 για όμποε, κόρνο και τσέμπαλο (1993)
Συνθέτης, αρχιμουσικός και σολίστ του πιάνου, ο Τόμας Αντές είναι αναντίρρητα ένας από τους πλέον πολυτάλαντους και δικαίως προβεβλημένους Βρετανούς καλλιτέχνες του 21ου αιώνα. Υπήρξε μαθητής του Πωλ Μπέρκοβιτς στο πιάνο και των Αλεξάντερ Γκερ και Ρόμπιν Χόλλογουεϊ στη σύνθεση. Οι δημιουργίες του έχουν τιμηθεί με ουκ ολίγες διακρίσεις (το 2000, υπήρξε ο νεαρότερος αποδέκτης του βραβείου Grawemeyer), ενώ οι ακαδημαϊκοί του τίτλοι δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητοι: καθηγητής σύνθεσης στη Βασιλική Ακαδημία Μουσικής του Λονδίνου και επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Έσσεξ. Έχει διατελέσει επίσης Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Φεστιβάλ του Άλντεμπεργκ (1999-2008). Η τετραμερής Sonata da Caccia, που θα παρουσιαστεί στο Μέγαρο από το Ergon Ensemble συνιστά, σύμφωνα με δήλωση του ίδιου του Αντές, έναν φόρο τιμής σε δύο κορυφαίους εκπροσώπους της γαλλικής μουσικής, τον Κλωντ Ντεμπυσσύ και τον Φρανσουά Κουπερέν. Μάλιστα, επισημαίνει ότι ο συνδυασμός όμποε, κόρνου και τσέμπαλου ήταν αρχικώς ιδέα του Ντεμπυσσύ, αλλά ότι ο Γάλλος ιμπρεσιονιστής συνθέτης δεν κατόρθωσε να την υλοποιήσει, καθώς τον πρόλαβε ο θάνατος.
Αλεξάντερ Γκερ (γεν.1932) : Since Brass, nor Stone… op.80, Φαντασία για κουαρτέτο εγχόρδων και κρουστά (2008)
Η φαντασία αυτή χάρισε πέρυσι στον Γκερ το βραβείο του καλύτερου Βρετανού συνθέτη (κατηγορία μουσικής δωματίου), ύστερα από ομόφωνη απόφαση της επιτροπής, η οποία χαιρέτισε το έργο ως δημιούργημα ενός αριστοτέχνη της σύνθεσης και έκρινε ότι αυτό χαρακτηρίζεται από «δροσερό λυρισμό, ανάλαφρο πνεύμα και ευθυμία ως προς τη μελωδική και ρυθμική του πρωτοτυπία». Ο τίτλος της δεκαπεντάλεπτης σύνθεσης του Βρετανού δημιουργού οφείλεται στον πρώτο στίχο του σονέτου 65 του Σαίξπηρ (Since Brass, nor stone, nor earth, nor boundless sea…) και είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Πάβελ Χάας και των συγκρατουμένων του στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκεντρώσεως. Σε ό,τι αφορά στο συνθετικό μέρος, ο Γκερ τονίζει ότι η μουσική είναι μια διαδοχή από φούγκες κατανεμημένες σε τμήματα τα οποία συνδέονται αδιάλειπτα μεταξύ τους μέσω ενός υψηλών δεξιοτεχνικών απαιτήσεων μέρους για κρουστά.
Ο παιδαγωγός και συνθέτης Αλεξάντερ Γκερ γεννήθηκε στο Βερολίνο και σπούδασε μουσική στη Βρετανία και τη Γαλλία, δίπλα σε μεγάλους συνθέτες, όπως οι Μπέρτγουισλ και Μεσσιάν. Ασχολήθηκε επί μακρόν με τη σκηνική μουσική και μετακαλείται συχνά στο εξωτερικό για να διδάξει σε σεμινάρια, αλλά και για να παρουσιάσει συνθέσεις του σε μεγάλα φεστιβάλ όπως αυτό του Τάνγκλγουντ.

Φίλιπ Κάσιαν (γεν. 1963): Dark Inventions [Σκοτεινές επινοήσεις] για φλάουτο, κλαρινέτο, κρουστά, πιάνο και τσέλο (1992)
Γεννημένος στο Μάντσεστερ, ο Φίλιπ Κάσιαν μελέτησε σύνθεση στο Κάρντιφ, το Λονδίνο και τη Βοστώνη θητεύοντας, μεταξύ άλλων, δίπλα στον Όλιβερ Κνούσσεν και τον Λούκας Φος. Έχει αποσπάσει σημαντικές διακρίσεις και υποτροφίες τόσο ως συνθέτης όσο και ως πανεπιστημιακός διδάσκαλος με εξειδίκευση στα παιδιά και τους ερασιτέχνες μουσικούς. Σύμφωνα με τους σχολιαστές του έργου του, οι Dark Inventions, μολονότι προδίδουν, με το σφυροκόπημα των επαναλαμβανόμενων φθόγγων, την αναπόφευκτη επιρροή του Στηβ Ράιχ, διαθέτουν τη δική τους ευφάνταστη και εντελώς προσωπική οργανική αυτοτέλεια χωρίς να κινδυνεύουν να χαρακτηριστούν δογματικά μινιμαλιστικές.
Τζόναθαν Χάρβυ (γεν.1939) : Tendril για σύνολο δωματίου (1987)
Το δεύτερο μέρος της συναυλίας του Ergon Ensemble στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος θα συνεχιστεί με το «ηχητικό και χρονικό πορτρέτο» Tendril, το οποίο φαίνεται να αφομοιώνει επιτυχώς, σε ένα πλούσιο ηχοχρωματικό αποτέλεσμα, ποικίλες επιδράσεις, κυρίως από την ηλεκτρονική μουσική αλλά και από την ίδια τη φύση, ενώ είναι ανιχνεύσιμα και κάποια στοιχεία που παραπέμπουν στον Μεσσιάν και τον Μπεργκ. Ο Χάρβυ αξιοποιεί, με ευαισθησία, ακόμη και τη σιωπή διαμορφώνοντας, όπως ισχυρίζονται οι ειδικοί, τη δική του «κιναισθητική τέχνη». Ο Βρετανός Τζόναθαν Χάρβυ μελέτησε σύνθεση με τους Έρβιν Στάιν και Χανς Κέλλερ. Είναι διδάκτωρ των Πανεπιστημίων της Γλασκόβης και του Καίμπριτζ, δίδαξε επίσης στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ των Ηνωμένων Πολιτειών και είναι επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Σάσσεξ. Έχει ακόμη συνεργαστεί με τον Πιέρ Μπουλέζ στο IRCAM (Iνστιτούτο Έρευνας και Συντονισμού Ακουστικής-Μουσικής).
Benjamin Britten (1913-1976) : Sinfonietta op.1 για δέκα όργανα (1932)
Βιρτουόζος πιανίστας, έξοχος μαέστρος και πρωτοποριακός για την εποχή του συνθέτης, ο Μπέντζαμιν Μπρίττεν πειραματιζόταν με τη σύνθεση από νεανική ηλικία. Έγραψε τη συμφωνιέττα αυτή σε ηλικία 18 ετών και την αφιέρωσε στον δάσκαλό του Φρανκ Μπριτζ, που ήταν ένας από τους πρώτους μουσικούς στη Βρετανία ο οποίος είχε αντιληφθεί τη σπουδαιότητα των συνθετικών καταθέσεων του Σαίνμπεργκ και του Μπάρτοκ. Παρόλο που ο Μπρίττεν ήταν ακόμη σπουδαστής όταν συνέθεσε αυτό το πρώιμο έργο του, στην παρτιτούρα διαφαίνεται ήδη το αλάνθαστο και εκλεπτυσμένο ένστικτό του ως προς τη συνεκτικότητα της δομής, ενώ η ενορχήστρωση και ο τίτλος της τριμερούς συμφωνιέττας του παραπέμπουν στην πρωτοποριακή Συμφωνία Δωματίου αρ. 9 του Σαίνμπεργκ. Πολυγραφότατος και επαναστατικός, ο Μπρίττεν αναζήτησε την έμπνευσή του στην πατρίδα του αλλά και τις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς και στο μουσικό παρελθόν της Δύσης αλλά και της Ανατολής, πειραματίστηκε με τα όρια της τονικότητας και του δωδεκαφθογγισμού, ανανέωσε την αγγλική όπερα εμπλουτίζοντάς το ρεπερτόριό της με καινούργιο λυρικό υλικό γραμμένο σε ένα εντελώς προσωπικό και τολμηρό ύφος και προώθησε τη σύγχρονη δημιουργία μέσα από το περίφημο Φεστιβάλ του Άλντεμπεργκ του οποίου υπήρξε ιδρυτής.

Οι τιμές των εισιτηρίων της συναυλίας του Ergon Ensemble είναι: € 5,00 (Φοιτητικά), 12,00 και 20,00.