Ο κοινωνικά κανονιστικός του χαρακτήρας είναι γνωστός τοις πάση. Όλοι σφυρίζουν κάποια στιγμή στη ζωή, είναι αναπόφευκτο. Άλλοι σε γήπεδα από παροξυσμική αγανάκτηση, σε μοναχικούς περιπάτους από πλήξη, σε ένδειξη θαυμασμού, για επίσταση προσοχής σε απρόσεκτους χειριστές μηχανών κινηματογράφου, για αναχαίτιση αφιονισμένων τετράποδων που νιώσανε απελεύθερα λαιμαριάς. Παλιότερα ήταν περισσότερο χαρακτηρισμένο σαν αξεσουάρ των εκπροσώπων του καλλιτεχνικού και εγκληματικού υποκόσμου. Το κουτσαβάκη που μάρκαρε τη τροχιά της κατεβασιάς του-σαν άβατη άλω γύρω του-στους δρόμους των Αέρηδων , ο τσιλιαδόρος με την υποκριτική αδιαφορία στο βήμα και το μάτι , μέχρι και το μικρό μυθιστορηματικό χαμίνι, ο Tom Sawyer με χέρια στις τσέπες και κοντά παντελόνια, ροδόλουσε σφυρίζοντας, πενταβρώμικος και ξέγνοιαστος, τους αποικιακούς δρόμους του Αμερικάνικου Νότου.
«Γρήγορα ο Τομ απορροφήθηκε δοκιμάζοντας την τελευταία μέθοδο σφυρίγματος. Ήταν ένα περίεργο πτηνόμορφο τιτίβισμα και ο Τομ ήθελε να το εξασκήσει απερίσπαστος. Το δούλεψε μέχρι που έγινε ο άρχων αυτής της καινούριας ικανότητας κι έπειτα κατέβηκε το δρόμο σφυρίζοντας νιώθοντας σαν αστρονόμος τη στιγμή που ανακαλύπτει έναν καινούριο πλανήτη.»
Mark Twain
Θα μπορούσα να συμπεριλάβω στο άρθρο και τις σφυρίχτρες ή αυτές τις κουρμπωτές γλωττίδες με το έλασμα που δημιουργεί εσωτερικά ένα δίπυλο δίαυλο :αυτές που πουλάνε στα πανηγύρια προσπαθώντας να σε πείσουν πως μπορείς να ακούγεσαι σα την Μonsera Cabaye των ωδικών πτηνών. Επειδή όμως τη μόνη φορά που αγόρασα ένα, πήγα να το καταπιώ, απλά θα τα σνομπάρω ανένοχα και θα μονοπωληθώ στα δίποδα imitators του εναέριου φωνολόγιου. Άλλωστε στην Αρχαιότητα το σφύριγμα έτσι ξεκίνησε, σαν προσπάθεια μίμησης των ήχων των πουλιών ασχέτως αν με την πάροδο των χρόνων επεκτάθηκε σε δραστηριότητες όπως το μεγαλοαστικό κάλεσμα των λαγωνικών με τους σαλιωμένους μακαρίτες λαγούς ανά οδόντας και λοιπές τεχνικές άμβλυνσης ή επιδείνωσης των κοινωνικών αποστάσεων.
Οι θέσεις των επισήμων
O Alessandro Allessandroni είναι ένας από τους πιο γνωστούς σφυριχτές στην ιστορία της μουσικής και συγκεκριμένα της κινηματογραφικής. Γεννήθηκε στη πόλη Soriano nel Cimino κοντά στη Ρώμη το 1925. Έπαιζε εξαιρετικό μαντολίνο, κιθάρα, μπάσα τούμπα. Ιδιάζουσα όμως ήταν η δεινότητα του σφυρίγματος του, που έγινε και σήμα κατατεθέν στα spaghetti western σε μουσική του Ennio Μοrriccone. Η αρχή έγινε όταν ο συνθέτης, με τον οποίο συνδεόταν φιλικά απ’ την παιδική ηλικία τον κάλεσε να πάρει μέρος στο soundtrack του «Για μια χούφτα δολάρια» του Sergio Leone.Το σφύριγμα του, που ο ίδιος απέδιδε σε μια «μεγάλη ποσότητα αναπνοής και μια μικρή ποσότητα ήχου», ήταν εξαιρετικής τονικής ακρίβειας. Έχει συνθέσει μουσική για πάνω από σαράντα ταινίες.
O Fred Lowery υπήρξε ένας απ’ τους διασημότερους σφυριχτές των δεκαετιών 40’ και 50’. Στα δύο του χρόνια έμεινε τυφλός από οστρακιά. Όταν έγινε επτά ετών εστάλη σε ειδικό σχολείο τυφλών στο Austin όπου και σε μια παράσταση του μίμου φωνών πουλιών Εrnest Nichols, μετά από παροτρύνσεις των συμμαθητών του, επέδειξε την ικανότητα του στον performer. O Lowery χρησιμοποίησε το ταλέντο του με διαφορετικούς τρόπους ( ραδιόφωνο, μουσικές ηχογραφήσεις, ζωντανές παρουσιάσεις σε νυχτερινά μαγαζιά και clubs) .Όταν κάποια στιγμή είχε ερωτηθεί τι καθιστά κάποιον μεγάλο σφυριχτή, είχε γράψει ότι «χρειάζεται μουσική αίσθηση, καλό «φραζάρισμα», καλό συγχρονισμό, καλό αυτοσχεδιαστικό ένστικτο και επιβολή πάνω στο όργανο που στη προκειμένη περίπτωση είναι το σφύριγμα.»
O πιο γνωστός του δίσκος θεωρείται το Walking Along Kicking the Leaves , ένα αμάλγαμα από jazzy μελωδίες και exotica ενορχηστρώσεις, το οποίο άκουσα πρόσφατα και επαυξάνω σφυρίζοντας. Είναι τόση η λεπτομέρεια στις τρίλιες του σφυρίγματος σ’αυτό τον δίσκο και τόσο οξύς ο ήχος που είναι λες και προέρχεται από άγνωστο χάλκινο πνευστό.
Εδώ ,ο Freddy Lowery στην ορχήστρα του Vincent Lopez στα τέλη του 30’ ερμηνεύουν το “Nola”
Στο εισαγωγικό θέμα της ταινίας «The twisted nerve» (ένα Βρετανικό ψυχολογικό θρίλερ του 1968) ακούγεται ένα απ’τα πιο γνωστά θέματα με σφύριγμα, το οποίο οι περισσότερα το θυμούνται απ’τη μεθύστερη χρήση του στο “Kill Bill” του Tarantino (κι εγώ επίσης). Υπεύθυνος γι’αυτόν τον εξαιρετικά αλαφιαστικό σκοπό είναι ο Νεοϋορκέζος συνθέτης Bernard Herrmann (1911 -1975) o οποίος δεν έχει αφήσει κλασσικό φιλμ του Αμερικανικού κινηματογράφου που να μην βάλει μουσική (Citizen Kane, Cape Fear, Taxi Driver) ενώ ξεχωριστά αξίζει να αναφερθεί η μουσική επένδυση των ταινιών του Αlfred Hitchcok (Psycho, North by Northwest, The man who knew too much, Vertigo)
Ο δικός μας Αττίκ, κατά κόσμον Κλέων Τριανταφύλλου (γεννήθηκε στην Αίγυπτο το 1885) , ένας εξαιρετικός πιανίστας και συνθέτης, ακρογωνιαίος λίθος του Ευρωπαϊκού ρεύματος της Ελληνικής μουσικής του 20’ και του 30’ που ονομάστηκε «ελαφρά» ήταν κι αυτός ένας ικανότατος σφυριχτής. Η Δανάη η «μούσα» του, που τραγούδησε μοναδικά πολλές απ’τις συνθέσεις του αναφέρει χαρακτηριστικά πως «επρόκειτο για ένα ιδιαίτερο διπλό σφύριγμα που όμοιο του δεν υπήρχε σε ολόκληρο τον κόσμο.».Αν δεν με απατάει το αυτί μου σε αυτήν την ηχογράφηση ακούγεται να σφυράει και είναι αναγνωρίσιμος ο ταυτόχρονος διπλός τόνος του σφυρίγματος του. Τώρα για το συγκεκριμένο κομμάτι και τη φωνή δεν έχω λόγια. Είναι απ’τα τραγούδια που τα άκουσα μια φορά και μετά τα ακούω σπάνια ηθελημένα, παραείναι αληθινά.. υπ’ευθύνην σας το play.
http://www.youtube.com/watch?v=OB0EIyPUxB4
Ο Ron McCroby θεωρώ πως είναι ο εντυπωσιακότερος όλων των σφυριχτών που αναζήτησα γι αυτό και τον αφήνω για το τέλος σαν το ορεκτικότερο έδεσμα στο πιάτο. Ο McCroby υπήρξε ένας μουσικός της τζαζ που έμεινε στην ιστορία ως ο εισηγητής της «σφυριχτής jazz» , ένα είδος που ο ίδιος είχε ονομάσει «puccolo» (από τη σύμπτυξη των λέξεων piccolo , το γνωστό πνευστό και pucker που σημαίνει ζάρα, σούφρωμα μάλλον αναφερόμενος στο χαρακτηριστικό σχήμα των χειλιών κατά το σφύριγμα) .
Γεννήθηκε το 1934 στη Δυτική Βιρτζίνια των ΗΠΑ. Διδάχτηκε να παίζει κλαρινέτο απ’τα σχολικά του χρόνια και μεγαλώνοντας έπαιζε σε τοπικές τζαζ μπάντες. Σε αυτές τις performance ξεκίνησαν και οι πρώτες απόπειρες να ντουμπλάρει φωνητικά τον ήχο του σαξόφωνου και του φλάουτου. Είχε επίσης εμπλακεί και στο σπικάζ κινουμένων σχεδίων και είχε δανείσει το σφύριγμα του σε έναν πιγκουίνο για τη σειρά Scoopy– Doo. Τη δεκαετία του 80’ η φήμη του εξαπλώθηκε και οι τηλεοπτικές του εμφανίσεις ήταν συχνές.(μόνο στο Τοnight Show με τον Johnny Carson είχε εμφανιστεί πέντε φορές) . Κυκλοφόρησε δύο άλμπουμς για την Concord πάντα με whistling jazz περιεχόμενο ένω αξίζει να σημειωθεί πως δάνεισε τη φωνή του στο αρκουδάκι Τρυφερόκαρδο απ΄τη σειρά “Care Bears : στα Ελληνικά νομίζω είχε μεταγλωττιστεί «Τα αρκουδάκια της αγάπης». Αυτά τα παιδικά! Τι ταλέντα βρίσκονταν από πίσω;
Oι τιμημένοι πρόγονοι
Αν επαίρεστε για τις ικανότητες σας στο σφύριγμα και νομίζετε πως μπορείτε να παραπλανήσετε την ομήγυρη πως ένα μονοφωνικό ring tone εξαπολύεται απ’την φαρυγγική σας κοιλότητα, καλύτερα να κρατήσετε μικρό καλάθι. Οι Guanches, οι πρώτοι κάτοικοι των Καναρίων Νησιών, μια φυλή που έχει εξαφανιστεί πια, όχι μόνο χρησιμοποιούσε το σφύριγμα για την επικοινωνία της αλλά είχε διαμορφώσει ένα σύστημα τονικών φράσεων που ανταλλασσόταν μεταξύ των μελών της για να στέλνουν μηνύματα σε αποστάσεις έως και τεσσάρων χιλιομέτρων μακριά . Η γλώσσα αυτή ονομαζόταν Silbo Gomero ή “ El Silbo” και μιλιόταν – σφυριζόταν καλύτερα- απ’τους κατοίκους της La Gomera, ενός απ’το νησάκια του Κανάριου αρχιπελάγους. Ο Αυστριακός Δρ. Ντομινίκ Ουέλφερ που μελέτησε αυτή την ιδιόμορφη γλώσσα το 1940 ανακάλυψε 2909 τονικές λέξεις. Φωνολογικές έρευνες κατέδειξαν πως η Silbo είναι μια αναπαράσταση των Ισπανικών λέξεων όπου φωνήεντα και σύμφωνα (όχι όλα) μετατρέπονται σε σφύριγμα με αλλοιώσεις τόσο στο τόνο όσο και στην ένταση της εκφοράς τους.
http://www.youtube.com/watch?v=nbmoBaWxtvs
Σφυρίγματα από το μέλλον
Για τους μανιακούς της στοματικής οργανοπαιξίας , ο Κύριος δέησε και δεν θα αφήσει τα φιλόμοχθα βλαστάρια του να μείνουν χωρίς το κάτι τις τους. Στην προνομιακή τιμή των κάποιων χιλιάδων ευρώ μπορείτε να κλείσετε το «μόνον της ζωής σας ταξίδιον» , να γίνεται ένας ακόμα ζηλωτής στο καραβάνι που τραβάει για τη Μέκκα της σφυριγματοπαιξίας. Στη Βόρεια Καρολίνα ,οι κάτοικοι εδώ και 30 χρόνια έχουν αρχίσει να σφυρίζουν συναμεταξύ τους και με standards eurovision παρακαλώ. Όλοι προστρέχουν… από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Καναδά , μέχρι απ΄την Μεγάλη Βρετανία τρέχουνε να σφυρίξουνε. Δυο μέρες κρατάει το νταβαντούρι και έχει δυο κατηγορίες αυτή της ποπ του οικόσιτου καναρινιού και την κλασσική της πριγκηπικής καρδερίνας. Βγαίνουν οι 7 φιναλίστ απ’το πρώτο γύρο και κάνουν πασαρέλα με εμφάνιση με φυσητήρα, Pez καραμελοθήκες, καλαμάκι φραπέ – μην ρωτάτε πως το βρίσκουν – και τέλος σε γύρο sudden death σφυρίζουν ρωσικές κατάρες απ’το χορό των Στρίγγλων (swistopljaska) – ο οποίος σχετίζεται με το σφύριγμα-ή κρυπτικά σε Silbo εκβιάζουν on stage με αποκάλυψη σκανδάλων τους συμπαίχτες τους. Έτσι μένουν κάποιοι αδίστακτοι κύριοι σαν τον κάτωθι που δεν έχουν ούτε ιερό ούτε όσιο, παίρνουν το έπαθλο πίσω σε κάποιο χωρίον του Ηνωμένου Βασιλείου ονόματι Dobcross, όπου περνούν τον καιρό τους εξασκούμενοι σαλαγώντας με σφυριχτές άριες πυκνόμαλλα πεντάκουφα πρόβατα ως την επόμενη φορά που θα βγουν στον πηγαιμό:
Αυτό το Κινεζάκι δεν ξέρω αν κέρδισε στον συγκεκριμένο διαγωνισμό αλλά κρίνοντας απ΄τον Αγγλόφωνο τίτλο του βιντεακίου – το μόνο που κατάλαβα- κάπου κέρδισε, μπράβο πάντα τέτοια και στο στοματάκι μας. Απορώ ποιο να είναι το «ταβάνι» για κάποιον που σφυρίζει…να ανταγωνιστεί χύτρα όπως ο Kasparov τον Deep Blue;
ΤΙPS AND TRIVIA
Και μια πληροφορία με κοινωνιοιστορικό ενδιαφέρον. Ξέρετε από που προέρχεται η Αγγλική φράση “Wet your Whistle” ή οποία χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα για να παροτρύνει κάποιον να πιει κάτι, κυρίως οινοπνευματώδες; Εκατοντάδες χρόνια πριν κατά το 14ο αιώνα στα καπηλειά τα ποτά σερβίρονταν σε πήλινες κούπες που έφεραν μια σφυρίχτρα επίσης από πηλό κοντά στο χείλος ή στο πάνω μέρος του χερουλιού, που χρησιμοποιείτο για να ειδοποιήσει ο πελάτης τον κάπελα πως θέλει να ξαναγεμίσει το ποτήρι του.
Wolf–style whistle:Tο πιο κλασσικό στυλ σφυρίγματος είναι το επονομαζόμενο «σφύριγμα του λύκου» το οποίο είναι αυτό με τη σύντομη πρώτη νότα και τη δεύτερη μακρόσυρτη. Συνήθως παράγεται με ένα ή δυο δάχτυλα στο στόμα που βοηθούν να δημιουργηθεί ένας εντονότερος και διεισδυτικότερος ήχος. Eίναι αυτός ο κλισέ τρόπος επευφημίας όταν περνάει μια ωραία γυναίκα απορώ βέβαια ποιοί το χρησιμοποιούν πια:
Οδηγίες
- Συμπτύξτε τα χείλια σας προς τα μέσα. Πρέπει να καλύπτουν ολοκληρωτικά τα δόντια σας.
- Τοποθετήστε ένα δάχτυλο ως τη πρώτη άρθρωση, στα μισά της απόστασης ανάμεσα στις άκρες των χειλιών και τα χείλη. Δύο δάχτυλα (ή αντίχειρες) είναι δεκτά – αντίχειρας και δείκτης, για παράδειγμα –πειραματιστείτε ως προς το ποιος συνδυασμός είναι αποδοτικότερος και άνετος για σας
- Δώστε κλίση στα νύχια των δαχτύλων σας προς το κέντρο της γλώσσας, δεν πρέπει να δείχνουν προς το πίσω μέρος του στόματος. Προσπαθήστε να κρατήσετε τα χείλια σας σταθερά αλλά χαλαρά.
- Ρίξτε πίσω τη γλώσσα, έτσι ώστε η άκρη να αγγίζει τη βάση του στόματος ένα εκατοστό περίπου πίσω απ’το χαμηλότερο μέρος των ούλων. Προσπαθείτε να φυσήξετε κατευθείαν στο σημείο του κάτω χείλους και των δοντιών, χρησιμοποιώντας τα πάνω δόντια και τη γλώσσα για να δημιουργηθεί η απαιτούμενη κλίση.
- Εισπνεύστε βαθιά και εκπνεύστε προς την πάνω πλευρά της γλώσσας ,το κάτω χείλος και έξω απ’το στόμα. Τραβήξτε τα δάχτυλα σας κάτω και έξω , πάνω στα χείλη και τα δόντια
- Βρείτε το αγαπημένο σας σημείο. Πειραματιστείτε με τη θέση των δαχτύλων, τη γλώσσα και το σαγόνι. Ρυθμίστε με μικρές εναλλαγές, γιατί μια λεπτή αλλαγή μπορεί να κάνει όλη τη διαφορά
Εγώ πάντως δεν κατάφερα τίποτα πέραν του να ζαλιστώ και να θαυμάσω όσους τα καταφέρνουν. Σίγουρα πρόκειται για εκδήλωση ανώτερης διάνοιας. Καλή τύχη στους ασφύριχτους αυτού του κόσμου.
ΤΙΤΛΟΘΗΚΗ
Σφυρίγματα απ΄το μέλλον
Silbo
Basic Sources :
http://www.spaceagepop.com/lowery.htm
http://www.ehow.com/how_2278368_wolf-whistle.html
