Πάμε Θέατρο: Εβάκχευσαν οι «Βάκχες» της Μπρούσκου στην Επίδαυρο

Τις Βάκχες του Ευριπίδη, το έργο που παίχτηκε λίγο μετά το θάνατό του, τo έχουν πιάσει καλλιτέχνες και καλλιτέχνες, δίνοντας κάθε φορά μια διαφορετική εκδοχή. Το τελευταίο και μόνο σωζόμενο έργο του Ευριπίδη με διονυσιακό περιεχόμενο μέσα στο μυστήριο και την ιερή αγνότητά του, δίνει ένα νόστιμο καρπό που σε πληγώνει βαθύτερα από κάθε τραγωδία αλλά ταυτόχρονα σε γλυκαίνει σαν το κρασί. Τα χορικά δείχνουν την ποιητική ωριμότητα του Ευριπίδη και το μεγαλείο της δραματικής ποίησης, ενώ δίνουν εικόνες που δε συναντάς συχνά στην παγκόσμια δραματουργία. Από τη μια η ανελευθερία του φασισμού (Πενθέας) και η ελευθερία του βακχισμού (που ίσως τελικά να καταλήγει επίσης στην ανελευθερία). Από τη μια η ηδονή του σαρκικού έρωτα κι από την άλλη η ηδονή της φρεσκο-αιματοβαμμένης σάρκας. Από τη μια ο ανίσχυρος θνητός κι από την άλλη ο πανίσχυρος θεός που ρημάζει το παλάτι με μια του κίνηση. Δε βλέπουμε ωστόσο αυτές τις αντιθέσεις ως τις δυο πλευρές του ίδιου νομίσματος, αλλά σαν τα υλικά που αναμειγνύονται στο ίδιο αίμα για να δημιουργηθεί ο άνθρωπος.

Την Παρασκευή 8 και το Σάββατο 9 Αυγούστου το Θέατρο Δωματίου παρουσίασε στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου τις «Βάκχες» του Ευριπίδη με την Αγλαΐα Παππά ως Διόνυσο και τον Άρη Σερβετάλη ως Πενθέα, ενώ το ρόλο της Αγαύης κρατούσε η Άντζελα Μπρούσκου, η οποία υπογράφει την σκηνοθεσία και τα κοστούμια της παράστασης. Εκεί στο μισογεμάτο θέατρο, λίγο πριν δύσει ο ήλιος, ήρθε η ώρα του Διονύσου. Μπαίνουν οι Βάκχες. Σιωπή.

Η Άντζελα Μπρούσκου ήταν ξεκάθαρο πως είχε άποψη για τις Βάκχες, το Διόνυσο και τον Τειρεσία (επιλέγοντας γυναίκες και στους δυο ρόλους), τον Πενθέα, τον Κάδμο, δίνοντας μια παράσταση που σεβάστηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό την ποίηση του Ευριπίδη και του Χειμωνά, ενώ με τις σκηνοθετικές, χοροθεατρικές κι ενδυματολογικές της επιλογές έδωσε μαζί με την ομάδα της πολλές στιγμές που σε συνέπαιρναν. Δίνει στον πολυφωνικό χορό των Βακχών τη δυνατότητα να εκφράσει η κάθε μονάδα του την προσωπικότητά της, ενώ παράλληλα πλέκει περίτεχνα ένα ψηφιδωτό. Χειρίζεται πολυμήχανα τις μεταβάσεις του κειμένου, κάνοντας τες να προκύπτουν φυσικά αποδίδοντας το ρυθμό και την αρμονία που χρειάζεται η Ποίηση για να «περάσει» στο κοινό. Οι ενδυματολογικές επιλογές που κάνει πετυχαίνουν το διπλό της στόχο, αποδίδει μεν τη λαγνεία, τη φυσιολατρεία και τη μυσταγωγία των Βακχών, καταγράφει δε τους επίκαιρους συνειρμούς της σε σχέση με τους κεντρικούς ήρωες, το Διόνυσο και τον Πενθέα (πόσο μάλλον το λεοπαρδαλέ παλτό της Αγαύης και η γυναικεία ενδυμασία του Πενθέα). Θετική εντύπωση μου έκανε ο τρόπος που έστησε την σκηνική δράση αξιοποιώντας τόσο τα δρώντα όσο και τα μη δρώντα πρόσωπα, αποδίδοντας τις μη δραματοποιημένες αφηγήσεις των ηρώων με σκηνικό τρόπο.

Η Αγλαΐα Παππά εμφανίστηκε διακριτικά με ένα τζιν παντελόνι και καλυμμένο το στήθος της. Ενώ εξωτερικά φαίνεται γήινη κι ανθρώπινη ως Διόνυσος, οι διαστάσεις που παίρνει αυτό που δημιούργησαν μαζί με την Μπρούσκου σηκώνεται πολύ ψηλότερα με τον τελευταίο λόγο του Διονύσου να παίρνει τις μεταφυσικές διαστάσεις που του αρμόζουν με τον θεό (εμφανίζεται πλέον με κέρατα ελαφιού) να κυριαρχεί του ανθρώπου.

Ο Άρης Σερβετάλης –δεινός ερμηνευτής- δίνει μια πολύ ενδιαφέρουσα εκδοχή του Πενθέα. Η μοιρολατρική φυσιογνωμία του που οδηγείται από τη σιγουριά της πολιτικής κυριαρχίας του, στην πλήρη αβεβαιότητα του μεταφυσικού. Τρομαχτική μα σαγηνευτική η πορεία του Πενθέα του Σερβετάλη από την στιγμή του σεισμού μέχρι την απόφαση του ν’ ακολουθήσει τον άγνωστο δρόμο (του Διονύσου) ντυμένος με φόρεμα της μητέρας τους και με ξανθιά περούκα. Ο ηθοποιός αξιοποιεί την πείρα του στο σωματικό θέατρο στην ερμηνεία του με πολυμήχανο τρόπο.

Ο Γιώργος Μπινιάρης γι’ άλλη μια φορά δίνει μια εκ βαθέων ερμηνεία, αποδίδοντας τον Κάδμο πολύ καλά χρωματίζοντας το πρόσωπο και τη φωνή του με την άγνοια, τον πόνο, το θαυμασμό, την οδύνη, που θα περίμενε κανείς να δει απ’ αυτόν. Η Μαρία Κίτσου ταιριάζει πολύ στις Βάκχες (δοκιμάστηκε και πέρσι στο συγκεκριμένο έργο, τότε ως Αγαύη) τόσο στο χορό και στο ρόλο της νεαρής ποιήτριας όσο και στη μεταμόρφωση της σε Τειρεσία.

Ο χορός δομήθηκε με επιμέλεια και φροντίδα δίνοντας μια φιλότιμη προσπάθεια να αποδοθούν οι Βάκχες σε όλο τους το μεγαλείο. Η Βάλια Παπαχρήστου ξεχωρίζει με την δουλευμένη κίνηση της που «βακχίζει», ο Χάρης Χαραλάμπους κι ο Αργύρης Πανταζάρας «δένουν» τόσο ως Άγγελοι-δούλοι όσο κι ως Βάκχοι με φόβο και θάρρος. Η Παρθενόπη Μπουζούρη ως αγγελιοφόρος Β’ μου έδωσε την αίσθηση πως αφηγούταν έναν εφιάλτη που κι ο ίδιος ακόμη δεν είχε διαπιστώσει αν ήταν άσχημο όνειρο ή η πραγματικότητα. Η μουσική του Δ. Καμαρώτου έδινε μια εξαιρετική αίσθηση και ένα δυνατό παλμό στο σκηνικό αποτέλεσμα με τους ερμηνευτές να αξιοποιούν αυτό τον παλμό σκηνικά, χοροθεατρικά και σχεδόν μεταφυσικά/υπαρξιακά, όπως θα περίμενε κανείς από τις Βάκχες. 

Κατεβαίνοντας από την κερκίδα όπου καθόμουν και βγαίνοντας από το θέατρο, αισθανόμουν πως εκεί στα σκοτεινά σοκάκια του λόφου θα ξεπηδήσουν σαν αγριοκάτσικα οι Βάκχες και πως ο ουρανός θα γίνει πιο γαλανός από ποτέ συνάμα με την Αγαύη. Ναι, οι Βάκχες είναι μια παράσταση που τη νιώθεις στα χείλη σαν εκείνο το πρώτο φιλί το δειλινό του Αυγούστου και σαν αλμυρό νερό στο αγνό σου δέρμα και σου ξυπνά μνήμες. Πέρα από μερικά τεχνικά ζητήματα που ανάκυψαν θα κρατήσω το πόσο γήινα αποδόθηκε το μεταφυσικό φτιάχνοντας τον άνθρωπο μέσα από το χώμα και την ποίηση του Ευριπίδη που ακούστηκε με μεγαλοπρέπεια.

Μετάφραση
Γιώργος Χειμωνάς

Σκηνοθεσία-κοστούμια
Άντζελα Μπρούσκου

Βοηθός σκηνοθέτη 
Παπαδοπουλου Χριστινα

Μουσική
Δημήτρης Καμαρωτος

Σκηνικά
Σταυρος Λίτινας

Μάσκες – επιμέλεια σκηνικών αντικειμένων 
Μάρθα Φωκα

Φώτα
Βλασοπουλος Νίκος

Επιμέλεια κίνησης
Ερμής Μαλκότσης

Video
Παναγιώτης Ευαγγελίδης

Διεύθυνση παραγωγής
ΘΕΑΤΡΟ ΔΩΜΑΤΙΟΥ

Ερμηνεύουν
Διόνυσος
Αγλαΐα Παππά
Πενθέας
Αριστείδης Σερβετάλης
Τειρεσίας
Μαρία Κίτσου
Κάδμος
Γιώργος Μπινιάρης 
Δούλος-Άγγελος  
Αργύρης Πανταζάρας
Χάρης Χαραλάμπους
Άλλος άγγελος
Παρθενόπη Μπουζούρη
Αγαύη
Άντζελα Μπρούσκου

Χορός Βακχών
Αγγελοπούλου Κωνσταντίνα
Αθηναίου Μαρία
Γαϊτάνου Λεονόρα
Γκλιάτη Δήμητρα
Κίτσου Μαρία
Μπινιάρης  Γεώργιος
Μπουζούρη Παρθενόπη
Σταμόπουλος Αντώνης
Παπαχρήστου Βάλια
Πανταζάρας Αργύρης 
Χαραλάμπους Χάρης