Πάμε Θέατρο: «Οι Απόψεις Ενός Κλόουν» | Είδαμε την παράσταση!

Ήδη από την παρουσίαση του φετινού ρεπερτορίου, η παρουσία του Αργύρη Ξάφη ως σκηνοθέτη στο Εθνικό ήταν κάτι που αναμέναμε με υψηλές προσδοκίες τόσο για το την ενδιαφέρουσα πρόταση του να δραματοποιήσει το μυθιστόρημα του Μπελ όσο και για τις καλλιτεχνικές του ανησυχίες που μας έχουν χαρίσει ωραίες στιγμές στο παρελθόν. Όπως διαβάζω στο πρόγραμμα της παράστασης, ο Ξάφης ήθελε να ασχοληθεί με το συγκεκριμένο μυθιστόρημα από το 2005 και τελικά το σκηνοθετεί το 2014, σε μια χρονική στιγμή που έχει πολλά να πει στο κοινό.

Ο Χανς Σνηρ εγκαταλείπει το πατρικό του σπίτι, για να απομακρυνθεί από την ψευτιά και την υποκρισία των δικών του και των “ισχυρών” που τους περιστοιχίζουν. Γίνεται κλόουν και δίνει παραστάσεις από πόλη σε πόλη, έχοντας μαζί του τη Μαρί, την πρώτη και μοναδική του αγάπη. Έπειτα από έξι χρόνια δύσκολης συμβίωσης, η Μαρί τον εγκαταλείπει για να παντρευτεί έναν σπουδαίο παράγοντα του γερμανικού καθολικισμού, κι ο Χανς, που δεν καταφέρνει να την ξεπεράσει, κατρακυλάει σταθερά. Ζητιάνος πια, θα καταλήξει στα σκαλιά του σιδηροδρομικού σταθμού της Βόννης, περιμένοντας τη Μαρί να επιστρέψει από το γαμήλιο ταξίδι της.

Το έργο «Απόψεις Ενός Κλόουν» χαρακτηρίζεται πολιτικό και σατιρικό, αλλά σίγουρα είναι εξίσου ρομαντικό, κοινωνικό, υπαρξιακό. Με σαφείς αναφορές κατά του ναζισμού, του πλουτοκρατισμού, του υπερκαταναλωτισμού, της ανόσιας θρησκοληψίας, του καθωσπρεπισμού, του απολυταρχισμού, ο Χανς Σνηρ, ο «Κλόουν» προκαλεί ακόμη όπως προκάλεσε όταν πρωτοεμφανίστηκε μερικές δεκαετίες πριν που σχολίασε τα κακώς κείμενα της Γερμανίας. Η σατιρική του πένα δίνει απόλαυση στο θεατή και ταυτόχρονα πολλή τροφή για σκέψη. Συνάμα, η κυρίαρχη ιστορία του Χανς και της Μαρί έχει μια έντονη ρομαντική, νοσταλγική, μελαγχολική διάθεση που ταξιδεύει το θεατή.

«Δεν είμαι άνθρωπος μάλλον. Είμαι κλόουν! Συλλέγω στιγμές!»: Το μότο της παράστασης που έχει κυκλοφορήσει μαζί με το πρόγραμμα της παράστασης και τις λοιπές συνεντεύξεις των συντελεστών συμπυκνώνει σε λίγες λέξεις την προσωπικότητα του Χανς. Ένας μόνος άντρας που συλλέγει στιγμές, αυτή είναι η ζωή του. Είναι η φύση της δουλειάς του, η φύση του καλλιτέχνη; Είναι στην ύπαρξη του ανθρώπου; Είναι κοινή απόληξη των καιρών; Είναι κάτι ξένο σε εμάς ή κάτι βαθιά οικείο; Δεν ξέρω πόσο ισχύει για τον καθένα μας ξεχωριστά ή για όλους μαζί, πάντως είναι μια διαπίστωση που ήρθε και κούμπωσε μέσα μου, σαν ένα κομμάτι παζλ που έλειπε από το κάδρο. Ο χρόνος περνάει τόσο γρήγορα και μέρα με τη μέρα αποδεικνύεται πως τίποτα δεν είναι δεδομένο, πόσο μάλλον στην Ελλάδα του 2014. Όταν χάνουμε κάτι που μέχρι πρότινος θεωρούσαμε δεδομένο μελαγχολούμε ή αντιδρούμε επιθετικά προς τον άνθρωπο. Οι στιγμές μετρούν τελικά, αυτές διαρκούν περισσότερο ως μνήμες, ως συναισθήματα, ως μικρές δόσεις ζωής που μας δίνουν ζωή, ως την κινητήριο μας δύναμη.

Η σκηνοθεσία του Αργύρη Ξάφη λειτουργεί με ένα μοναδικά ευφαντάστατο τρόπο με τους ηθοποιούς να συμμετέχουν σε μια χορογραφία, ένα σκηνικό παιχνίδι που ανακατεύει την τράπουλα των θεατρικών όρων. Βέβαια, όποια κι αν ήταν η έμπνευση του σκηνοθέτη-δραματουργού, αν δεν υπήρχαν οι συγκεκριμένοι συντελεστές με το πηγαίο ταλέντο τους και τη δοτικότητα τους, δεν ξέρω πως θα είχε λειτουργήσει όλο αυτό. Αξίζουν συγχαρητήρια σε όλη την ομάδα συνολικά, και στον καθένα ξεχωριστά γιατί αν έστω ένα κομμάτι της ομάδας δε λειτουργούσε με την ίδια δύναμη το αποτέλεσμα δε θα ήταν καθόλου κοντά σε αυτό που παρουσιάζεται στην σκηνή Νίκος Κούρκουλος. Αυτό το τσίρκο συναισθημάτων, αυτή η μπαλάντα για τη μοναξιά που αφήνει ο έρωτας και η κοινωνία στο διάβα της αποτυπώνονται σκηνικά με πολύ χιούμορ και πολλή φαντασία. Λειτουργικά σκηνικά, περίτεχνα κουστούμια και μακιγιάζ, μια καλοκουρδισμένη χορογραφία, μα κυρίως η αμεσότητα και η αλήθεια των ηθοποιών συνθέτουν ένα σκηνικό έργο τέχνης. Πολύ ενδιαφέρον οπτικά είναι πως ενώ διαδραματίζεται η δράση στο κέντρο της σκηνής, υπάρχει ο μουσικός στα δεξιά του κοινού που συμμετέχει με τον ρόλο του του Λέο Σνηρ, ενώ η σκηνή περιβάλλεται με ένα διαφανές περίβλημα πίσω από το οποίο υπάρχουν καθρέφτες και είδη μακιγιάζ, σαν καμαρίνια ηθοποιών, όπου οι καλλιτέχνες αλλάζουν την εμφάνιση τους ανάλογα με τον ρόλο που καλούνται να υποδυθούν. Με λίγα λόγια: όσο ενδιαφέρον είναι το έργο για το νου τόσο ενδιαφέρον είναι για το μάτι.

Ερμηνευτικά είναι έντονη η αίσθηση του σκηνικού παιχνιδιού, της φάρσας, της σάτιρας, με χορογραφικά, μουσικά και μιμητικά κομμάτια που έχουν παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον τόσο μεμονωμένα σαν εικαστικές στιγμές όσο και σαν μονάδες μιας συνολικής χορογραφίας. Ο Δημήτρης Παπανικολάου ως Χανς Σνηρ καταφέρνει να μεταδώσει με άριστο τρόπο τη διάθεση του που κυμαίνεται από τον ενθουσιασμό του έρωτα του για τη Μαρί μέχρι τη βαθιά του κατάθλιψη, η Δέσποινα Κούρτη ως Μαρί γοητεύει με έναν ευάλωτο τρόπο και μια αξιοθαύμαστη φρεσκάδα, ο Θανάσης Λέκκας με τη μεγάλη του εκφραστικότητα και την υπέροχη κίνηση του, ο Γιώργος Γάλλος με το αφοπλιστικό του υποκριτικό ταλέντο και το σοφαροφανές χιούμορ του και ο μουσικός της παράστασης Κορνήλιος Σελαμσής συνθέτουν μια αξιοζήλευτα καλή ομάδα.

Και για να μην αδικήσουμε κανέναν από τους συντελεστές αυτού του σπουδαίου έργου, να επιβραβεύσουμε και την Έλλη Παπαγεωργακοπούλου για τα περίτεχνα σκηνικά και τα εξαιρετικά κοστούμια της, την Αμαλία Μπένετ για την κίνηση που λειτούργησε καθοριστικά στο σκηνικό αποτέλεσμα, την Εύη Ζαφειροπούλου για το πανέμορφο μακιγιάζ που σχεδίασε, το Λευτέρη Παυλόπουλο για τον ατμοσφαιρικό φωτισμό της παράστασης που συνάδει με την διάθεση του έργου και με τις ψυχικές μεταπτώσεις του ήρωα, την Κατερίνα Γιαννοπούλου και ειδικά τον Πάτροκλο Σκαφιδά για τις φωτογραφίες που κοσμούν το προωθητικό υλικό της παράστασης και το άρθρο μας. Είναι εμφανές πως πρόκειται για μια ομαδική δουλειά με κοινό κώδικα επικοινωνίας!

Συνολικά, είναι μια παράσταση που σε κερδίζει από την στιγμή που ανοίγουν οι κουρτίνες μέχρι το τέλος της χωρίς τίποτα το περιττό ή το επιτηδευμένο. «Οι Απόψεις Ενός Κλόουν» είναι μια από τις πιο ενδιαφέρουσες προτάσεις που έχουν γίνει φέτος όχι μόνο στο (μετα)βαλλόμενο Εθνικό μας Θέατρο, αλλά γενικότερα στα αθηναϊκά θέατρα. Η προγραμματισμένη λήξη των παραστάσεων είναι η 16η Μάρτη αλλά είμαι σχεδόν σίγουρος πως η αγάπη του κόσμου και η αλήθεια του Χανς θα μας συντροφέψουν για πολύ περισσότερο. Μην το χάσετε!

Συντελεστές της παράστασης:

Μετάφραση – θεατρική διασκευή – Σκηνοθεσία Αργύρης Ξάφης

Σκηνικά – ΚοστούμιαΈλλη Παπαγεωργακοπούλου

Μουσική Κορνήλιος Σελαμσής

Φωτισμοί Λευτέρης Παυλόπουλος

Κίνηση Αμάλια Μπένετ

Σχεδιασμός μακιγιάζ Εύη Ζαφειροπούλου

Βοηθός σκηνοθέτηΚατερίνα Γιαννοπούλου

Διανομή:

Γιώργος Γάλλος

Δέσποινα Κούρτη

Θανάσης Λέκκας

Δημήτρης Παπανικολάου

Κορνήλιος Σελαμσής

Info:

Η παράσταση παίζεται από Τετάρτη μέχρι Κυριακή στη Νέα Σκηνή-Νίκος Κούρκουλος στο Κτίριο Τσίλλερ του Εθνικού (μέχρι τις 16 Μαρτίου).