Πάμε Θέατρο: Όλο και περισσότερες ελληνικές παραστάσεις «πάνε» στο εξωτερικό. Και;

Η φετινή θεατρική σεζόν έδωσε πρόσφορο έδαφος σε ορισμένες παραστάσεις μας να κληθούν να παίξουν για μια ή περισσότερες φορές σε μεγάλα διεθνή θεατρικά Φεστιβάλ και σε ιστορικά θέατρα της Ευρώπης. Σε μια ανεπαρκή προσπάθεια να αναφερθούμε σε όλες τις ελληνικές παραστάσεις που παίχτηκαν στο εξωτερικό καθώς πολλές ακόμη διαφεύγουν της προσοχής μας, ας κάνουμε μια μικρή διαδρομή στα έργα και στην επιτυχία που γνώρισαν έξω από τα ελληνικά θεατρικά σύνορα. Και εντάξει, για το Εθνικό Θέατρο, το Φεστιβάλ Αθηνών ή για την Στέγη, ίσως είναι λιγάκι πιο εύκολο να έχουν μια περισσότερο εξωστρεφή πορεία, αλλά όταν μιλάμε για θεατρικές ομάδες και καλλιτέχνες που από το τίποτα με οδηγό την ψυχή και τη δημιουργικότητα τους, κατάφεραν να διακριθούν τόσο «εντός όσο κι εκτός συνόρων» αξίζουν συγχαρητήρια. Βέβαια, η εξωστρέφεια μιας παράστασης δε σημαίνει απαραίτητα την επιτυχία της ως καλλιτεχνικό γεγονός, αλλά τουλάχιστον για τις παραστάσεις που ακολουθούν μπορούμε να είμαστε σίγουροι κι ικανοποιημένοι που ταξίδεψαν το θέατρο μας σε αλλόγλωσσα κι αλλογενή θέατρα επικοινωνώντας με ένα άλλο κοινό.

Εδώ συναντούμε κι ένα μεγάλο παράδοξο. Ενώ σπεύδουμε να παρακολουθήσουμε παραστάσεις και λοιπές πολιτισμικές εκδηλώσεις, πολλοί από εμάς λέμε «δεν υπάρχει έμπνευση» ή κρίνουμε τη νέα πρόταση, σχολιάζοντας τη «νεολαγνεία» του Φεστιβάλ Αθηνών, την στιγμή που τα μεγαλύτερα θεατρικά φεστιβάλ της Ευρώπης και μεγάλοι κριτικοί πλέκουν εγκώμια για τις ελληνικές παραστάσεις. Προσωπικά, επειδή στάθηκα τυχερός να δω την παράσταση «Αντιγόνη» σε σκηνοθεσία Ν. Τριανταφύλλη στο Παρίσι, βίωσα με τα ίδια μου τα μάτια, την αποδοχή των θεατρόφιλων και των φιλελλήνων θεατών (διαβάστε το ρεπορτάζ μας εδώ). Ίσως ήρθε η ώρα ν’ ανοίξουμε λίγο περισσότερο τα μάτια και τα λοιπά αισθητήρια όργανα κι απλώς να επικοινωνήσουμε με τους δημιουργούς μας. Δε γίνεται ένα θέατρο που έχει αυτή την στιγμή σκηνοθέτες όπως τον Τερζόπουλο, τον Τάρλοου, το Χουβαρδά, το Λιβαθινό αλλά και την Ευαγγελάτου, τον Καραντζά, το Μαυρογεωργίου και το Γάκη, συνθέτες όπως την Πολέμη και τον Τριανταφύλλου κι ένα μεγάλο δυναμικό στο θέατρο πάνω και κάτω από την σκηνή να παραπονιέται ακόμα για το ποιος θα σκηνοθετήσει, ποιος θα παίξει και ποιο έργο αντί για το πώς και το γιατί. Ποιος πίστευε πως η Γκόλφω θα είχε τέτοια εμπορική και καλλιτεχνική επιτυχία; Προσωπικά το σνόμπαρα μέχρι την τελευταία του εβδομάδα που πήγα και το είδα και τώρα ρέει στο αίμα μου. Ας δούμε λοιπόν πως τα πήγαν έξω οι δικές «μας» παραστάσεις:

Dreamville / Έφη Μεράβογλου

1ο Διεθνές Φεστιβάλ Ομάδων Θεάτρου στην Τεργέστη | Ιταλία

*Η πορεία της παράστασης: Dreamville γράφτηκε το 2011 και πρωτοπαρουσιάστηκε στο θέατρο Ελυζέ. Η αλήθεια είναι ότι το έργο για εμένα επίσημα και έτσι όπως το είχα οραματιστεί λειτούργησε την δεύτερη χρονιά και πήγε καλύτερα από ότι περίμενα με αποκορύφωμα την φετινή χρονιά να παίζουμε από τον Οκτώβριο έως και τον Φεβρουάριο και το θέατρο να είναι γεμάτο. Η αίτηση μας στο Φεστιβάλ ήταν κάτι που μας έκανε πολύ περήφανους. Στην αρχή της χρονιάς 2013 είχαμε κάνει αίτηση για ένα μεγάλο φεστιβάλ που θα γινόταν στην Αθήνα , δεν είχαμε καταφέρει να μπούμε, αλλά δεν σταματήσαμε εκεί!

*Είναι ένα έργο που θα μπορούσε να παίζεται παντού . Έχει ξένο τίτλο , ονόματα, η σκηνοθεσία του είναι πολύ κινηματογραφική και στέκεται ισάξια με άλλες παραστάσεις που έχω δει στο εξωτερικό. Είμαστε πολύ χαρούμενοι και ανυπομονούμε να ταξιδέψουμε και να γνωρίσουμε και τους υπόλοιπους καλλιτέχνες. Μην ξεχνάμε ότι είναι άλλες 9 πόλεις και χώρες που θα συνταξιδέψουμε σε αυτό το καλλιτεχνικό θεσμό.

*Ηθοποιοί: Ισαβέλλα Αναστασίου, Έλενα Μαμασούκα, Έφη Μεράβογλου, Κωνσταντίνος Μούτσης, Κατερίνα Μπουζάνη, Διονύσης Νικολόπουλος, Σοφία Ντουμάνη, Σπύρος Παζιώτης, Μάνος Παπαδάς, Έλενα Σιόρεντα 

*Επόμενα σχέδια: Ετοιμάζω το Game Over μια περιπέτεια επιστημονικής φαντασίας. Ένα πολύ δυνατό έργο που θα συζητηθεί πολύ.

Ο Κυκλισμός του Τετραγώνου /Δημήτρης Καραντζάς (εδώ)
Φεστιβάλ της Αβινιόν | Γαλλία

*Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών ως η κεντρική παράσταση του αφιερώματος στον σπουδαίο συγγραφέα Δημήτρη Δημητριάδη. Η παράσταση μέμφθηκε από πολλούς κριτικούς και θεατές, αλλά για μένα ήταν μια από τις πιο ευφυείς προτάσεις που έγιναν στο πρώτο μισό της θεατρικής σεζόν. Είναι μια παρτιτούρα ανθρώπινων καταστάσεων κι ερωτικών αδιεξόδων που στρέφεται γύρω από τον άνθρωπο.
*Το θεατρόφιλο κοινό του Φεστιβάλ στην Αβινιόν αγκάλιασε την παράσταση, ενώ η Liberation συνέταξε μια διθυραμβική κριτική για την παράσταση -σχολιάζοντας τη μεγάλη διάρκεια- δίνοντας μια σπουδαία επιβράβευση στον Καραντζά και τους 11 ηθοποιούς του. Μάλιστα, αναφέρουν το Δ. Δημητριάδη ως τον σπουδαιότερο Έλληνα συγγραφέα των ημερών μας, καθώς ο Κυκλισμός του Τετραγώνου, είχε κάνει πρεμιέρα το 2010 ως Ronde du Carre στο Théâtre de l’Odéon στο Παρίσι.
*Απόσπασμα από την κριτική του Rene Solis, ειδικό κριτικό της Αβινιόν σε ελεύθερη απόδοση:
«Ο Κυκλισμός του Τετραγώνου», του μεγάλου σύγχρονου συγγραφέα, είναι ενορχηστρωμένο με μαεστρία από τον σκηνοθέτη Δημήτρη Καραντζά. Είναι μια από τις καλύτερες παραστάσεις της Αβινιόν και η ιστορία θα σταθεί με το μέρος του σκηνοθέτη της. Παρά την 3ωρη διάρκεια της παράσταση, οι θεατές καθόντουσαν ακλόνητοι στις θέσεις τους χωρίς να μιλάνε μεταξύ τους, (ενώ οι ηθοποιοί) δεν σταμάτησαν ούτε ένα δευτερόλεπτο να παίζουν κι αυτό είναι αξιοθαύμαστο!»(ολόκληρη η κριτική εδώ)
*Ηθοποιοί: Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης, Γιώργος Γάλλος, Αλεξία Καλτσίκη, Μαρία Κεχαγιόγλου, Γιάννης Κλίνης, Περικλής Μουστάκης, Άρης Μπάλης, Μιχάλης Οικονόμου, Όμηρος Πουλάκης, Ελίνα Ρίζου, Χρήστος Στέργιογλου

Peer Gynt / The 3rd Person Theater Group

Ibsen Awards | Νορβηγία

*Η θεατρική ομάδα «The 3rd Person Theater Group» διαγωνίστηκε μαζί με άλλες παραστάσεις στα φετινά Ibsen Awards με την παράσταση «Peer Gynt» από όπου και διακρίθηκαν με την σπουδαία υποτροφία Ibsen Scholarship 2013. Η παράσταση παρουσιάστηκε το χειμώνα που μας πέρασε στο Θησείον.
*Ηθοποιοί: Αντιγόνη Φρυδά, Ελένη Ζαραφίδου, Βαλάντης Φράγκος
(διαβάστε περισσότερα στο αφιέρωμα μας για τον Ίψεν εδώ)

Vitrioli / Olivier Py

Φεστιβάλ της Αβινιόν | Γαλλία

*Μια από τις παραστάσεις που ξεχώρισαν στο περσινό ρεπερτόριο του Εθνικού Θεάτρου επί Γιάννη Χουβαρδά ήταν το «Vitrioli» του Γιάννη Μαυριτσάκη παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ της Αβινιόν, γνώριμα εδάφη για τον σκηνοθέτη Olivier Py.
*Ηθοποιοί: Μαρία Κεχαγιόγλου, Μηνάς Χατζησάββας, Νίκος Χατζόπουλος, Δημήτρης Λάλος, Περικλής Μουστάκης, Κίττυ Παιτζόγλου, Χάρης Τζωρτζάκης

Αντιγόνη / Νατάσα Τριανταφύλλη
Unesco | Γαλλία

*Η Νατάσα Τριανταφύλλη μετά από αρκετές παραστάσεις στις οποίες υπήρξε βοηθός σκηνοθέτη έκανε την πρώτη της σκηνοθεσία στο Φεστιβάλ Αθηνών με την παράσταση Αντιγόνη. Η παράσταση ήταν η μοναδική ελληνική παράσταση που κλήθηκε να παρουσιαστεί στην Unesco, στο Παρίσι (Πέμπτη 12 Ιουνίου) παρουσία σημαντικών πολιτικών προσώπων της Ευρώπης. 
*Ηθοποιοί: Λένα Παπαληγούρα, Λάζαρος Γεωργακόπουλος, Βίκυ Παπαδοπούλου, Λυδία Φωτοπούλου, Ορφέας Αυγουστίδης, Χρήστος Σαπουντζής

Κοκκινοσκουφίτσα το πρώτο αίμα / Λένα Κιτσοπούλου
Διεθνές Φεστιβάλ Chantiers d’Europe | Γαλλία

*Η παράσταση “Κοκκινοσκουφίτσα – Το Πρώτο Αίμα” της Λένας Κιτσοπούλου σημείωσε πρωτοφανή επιτυχία στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, όταν είχε ξεπουλήσει όλα τα εισιτήρια ακόμη κι αυτά της παράτασης των παραστάσεων πριν καν κάνει την πρεμιέρα της. Σε αυτή την ανατρεπτική συγγραφική της δημιουργία, η Κιτσοπούλου ανατρέπει το δημοφιλές παραμύθι απαντώντας με το δικό της μοναδικό τρόπο στους επικριτές της. 

*Ηθοποιοί: Γιάννης Κότσιφας, Ιωάννα Μαυρέα, Γιάννος Περλέγκας, Έμιλυ Κολιανδρή, Νεφέλη Μαϊστράλη, Λένα Κιτσοπούλου

Family Stories \ Esther Andre Gonzales
Ευρωπαϊκό Σχολείο του Βαρέζε | Ιταλία

* Το έργο της Σέρβας ακτιβίστριας, δημοσιογράφου και θεατρικής συγγραφέως Biljana Srbljanovic, γραμμένο το 1998, αντλεί από την ιστορική εμπειρία της διάσπασης της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Μια πολιτική αλληγορία που βρίσκει το φυσικό της χώρο σε μια σχολική τάξη, για να σκιαγραφήσει, μέσα από ένα ευφάνταστο δραματουργικό εύρημα (ενήλικες ηθοποιοί που υποδύονται παιδιά τα οποία υποδύονται ενήλικες) το τοπίο μιας κοινωνίας σε κρίση και ηθική αποσάθρωση. Με χρώματα γκροτέσκα, κραυγαλέα αστεία και κυνικά βίαια.
*«Όλοι οι ήρωες αυτού του έργου είναι παιδιά. Ωστόσο, γερνάνε και ξαναγίνονται παιδιά, ανάλογα με τις ανάγκες του μύθου, ενώ καμιά φορά αλλάζουν και φύλο. Αυτό δεν πρέπει να παραξενεύει. Οι ηθοποιοί, αντιθέτως, δεν είναι παιδιά. Είναι ενήλικες που στο έργο παίζουν τα παιδιά, τα οποία πάλι, παίζουν τους ενήλικες. Ούτε αυτό πρέπει να παραξενεύει. Θα υπάρξει πληθώρα άλλων πραγμάτων για να παραξενευτεί κανείς.»
* Η Οργανωτική Επιτροπή του Ελληνικού Εξαμήνου 2014 και το Ευρωπαϊκό Σχολείο του Βαρέζε προσκάλεσαν την θεατρική παραγωγή “Family Stories” για δύο μοναδικές παραστάσεις στις 9 και 10 Μαίου 2014, στα πλαίσια της Ελληνικής Προεδρίας στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
*Ηθοποιοί: Αιμιλία Βασιλακάκη, Μάνος Καναβός, Μάρθα Μπουζιούρη, Γιάννης Στεφόπουλος

Still Life \ Δημήτρης Παπαϊωάννου 

Watermill Center Summer Benefit Gala | Νέα Υόρκη

*Το απόλυτο sold out της Στέγης, αποτέλεσε σημείο αναφοράς για άλλη μια φορά δίνοντας ένα υψηλής αισθητικής χοροθεατρικό ποίημα με κύριο ερμηνευτή τον Άρη Σερβετάλη. Η παράσταση Still Life του Παπαϊωάννου  κλήθηκε το Σάββατο 26 Ιουλίου στη Νέα Υόρκη για μια μοναδική παράσταση. 

*Ερμηνευτές: Αριστείδης Σερβετάλης, Δρόσος Σκώτης, Μιχάλης Θεοφάνους, Αργύρης Πανταζάρας, Καλλιόπη Σίμου, Παυλίνα Ανδριοπούλου, Δημήτρης Παπαϊωάννου 

Ρωμαίος και Ιουλιέτα για 2 \ Κώστας Γάκης
1ο Φεστιβάλ Σαίξπηρ στη Villa Stankovic | Σερβία
& Shakespeare Academy στο Στράτφορντ | Η.Π.Α.

*Η παράσταση παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Low Budget Festival, ενώ το χειμώνα έστρεψε όλα τα βλέμματα στο 104 όπου έδωσε έναν πολύ επιτυχημένο κύκλο παραστάσεων με δυο παρατάσεις και την επόμενη σεζόν θα επαναληφθεί. Η ιδέα του Κώστα Γάκη να παρουσιάσει το κλασσικότερο έργο της παγκόσμιας δραματουργίας ως ένα σκηνικό ντουέτο και με τον τρόπο που το υλοποίησε παρέα με δύο νέα ταλέντα, τον Κ. Μπιμπή και την Α. Μουστάκα, κέρδισε το στοίχημα. Μάλιστα, ο Κωνσταντίνος απέσπασε μια υποψηφιότητα στα περίοπτα βραβεία Δημήτρης Χορν. 

*Παίζουν οι Αθηνά Μουστάκα και Κωνσταντίνος Μπιμπής

(πηγή: tospirto.net)

Ιλιάδα \ Στάθης Λιβαθινός
60o Φεστιβάλ της Μαδέρας | Ισπανία

«Οι φωνές τους ακούγονται πίσω από τα τείχη και τους κορινθιακούς κίονες της μνημειώδους πρόσοψης της σκηνής του Ρωμαϊκού Θεάτρου της Μέριδα. Και μαζί με αυτές καταφτάνει κι η φήμη ότι περισσότεροι από 3.000 άνθρωποι θα διαβούν τις αρχαίες σκάλες αυτή τη Παρασκευή και το Σάββατο για να παρακολουθήσουν την παράσταση. Ένας ψίθυρος απομένει. Αναμένουν τη φωνή του Ομήρου όπως σπάνια έχουν δει στη σκηνή όπου πλέκονται ο μύθος, ο θρύλος, το παρελθόν, το παρόν και η μοίρα, σε μια διαχρονική ιστορία που ονομάζεται Ιλιάδα. Όταν η νύχτα ξεκινά την αποικιοκρατία της, κι ανάμεσα στις σκιές βγαίνουν άντρες και γυναίκες, η Ελένη είναι ήδη εκεί, ο Πάρης μαζί της, ο Αγαμέμνονας προκαλεί…»Winston Manrique Sabogal, EL PAIS.

Οι πιο πολυδιαβασμένες εφημερίδες της Ισπανίας El País και El Mundo υποδέχονται με δύο μεγάλα αφιερώματα την Ιλιάδα του Στάθη Λιβαθινού που παρουσιάζεται απόψε και αύριο το βράδυ στο Φεστιβάλ του Αρχαίου Θεάτρου της Μέριδα που φέτος κλείνει τα 60 του χρόνια. «Αυτή η Ιλιάδα θα γράψει ιστορία» λέει ο διευθυντής του φεστιβάλ, Jesus Cimarro.

*Ηθοποιοί: Λευτέρης Αγγελάκης, Αργυρώ Ανανιάδου, Βασίλης Ανδρέου, Δημήτρης Ήμελλος, Νίκος Καρδώνης, Νεφέλη Κουρή, Γεράσιμος Μιχελής, Διονύσης Μπουλάς, Γιάννης Παναγόπουλος, Μαρία Σαββίδου, Χρήστος Σουγάρης, Άρης Τρουπάκης, Αμαλία Τσεκούρα, Γιώργος Τσιαντούλας, Γιώργος Χριστοδούλου

Οδύσσεια \ Robert Wilson

Piccolo Teatro | Μιλάνο

*Το χειμώνα του 2012, το Εθνικό Θέατρο φιλοξένησε τον παγκοσμίου φήμης σκηνοθέτη Robert Wilson που δημιούργησε μια εικονοπλαστική παράσταση με αφορμή την Οδύσσεια του Ομήρου με τον Σταύρο Ζαλμά στον κεντρικό ρόλο και τη Μαρία Ναυπλιώτου στο ρόλο της Πηνελόπης. Η παράσταση παίχτηκε με επιτυχία στο Piccolo Teatro του Μιλάνου, στην πρεμιέρα του οποίου όπως διαβάζω στο culturenow το χειροκρότημα κράτησε για παραπάνω από 15 λεπτά. Το φθινόπωρο του 2015 μάλιστα η παράσταση θα δώσει ένα μεγαλύτερο αριθμό παραστάσεων, ενώ γίνονται συζητήσεις για να παιχτεί κι αλλού. 

*Ηθοποιοί: Ζέτα Δούκα, Σταύρος Ζαλμάς, Λυδία Κονιόρδου, Αλέξανδρος Μυλωνάς, Μαρία Ναυπλιώτου, Βίκυ Παπαδοπούλου, Αποστόλης Τότσικας, Νικήτας Τσακίρογλου, Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης, Θανάσης Ακοκκαλίδης, Γιώργος Γλάστρας, Άκης Σακελλαρίου, Γιώργος Τζαβάρας, Γιωργής Τσαμπουράκης, Κοσμάς Φουντούκης, Μαριάννα Καβαλιεράτου

Ξένος \ Γιώργος Παλούμπης

Piccolo Teatro | Μιλάνο

Κλουζ | Ρουμανία

Γκρατς | Αυστρία

Στουτγκάρδη | Γερμανία

*Η παράσταση “Ξένος: Αουστράς ή Αόρατη Όλγα” παρουσιάστηκε το χειμώνα του 2012 στο Εθνικό Θέατρο βασισμένο σε δυο μονόπρακτα. Στην Αόρατη Όλγα (του Γιάννη Τσίρου) βλέπουμε τη διαδρομή μιας νεαρής μετανάστριας που πέφτει θύμα trafficking. Στον Ξένο (της Λένας Κιτσοπούλου) βλέπουμε πως αντιμετωπίζουμε στην Ελλάδα την παρουσία ενός ξένου ανάμεσα μας. Το έργο αυτό χάρισε στη Λένα Παπαληγούρα την καρφίτσα της Μελίνας Μερκούρη, ενώ το χειμώνα του 2013 επαναλήφθηκε για άλλο έναν επιτυχημένο κύκλο παραστάσεων στο Θησείον. 

*Ηθοποιοί: Γρηγόρης Γαλάτης, Βασίλης Καραμπούλας, Λένα Παπαληγούρα, Γιωργής Τσουρής

Αυτό ωστόσο δε θα πρέπει να είναι μονόδρομος, αλλά μια συνεχή αμφίδρομη διαδικασία. Γόνιμο θα ήταν αντίστοιχα να έρχονταν παραστάσεις άλλων χωρών στα δικά μας μέρη, τόσο από τα εθνικά θέατρα όσο κι από μικρότερους θεατρικούς πυρήνες. Είδαμε την επιτυχία των ζωντανών αναμεταδόσεων του Μεγάρου Μουσικής σε έργα του Σαίξπηρ. Γινόντουσαν sold out αρκετές εβδομάδες πριν κι όταν ήταν εφικτό προσέθεταν επιπλέον προβολές που επίσης γινόντουσαν sold out. Το Cats έδωσε πολυάριθμες παραστάσεις κι έγινε ένα από τα must του θεατρόφιλου κοινού. Αυτή η επικοινωνία δεν είναι ούτε για διαφημιστικούς σκοπούς ούτε για λόγους ματαιοδοξίας των συντελεστών, αλλά για πάρουμε ως θεατές ένα σύνολο από διαφορετικά ερεθίσματα που θα προσδώσουν τόσο πνευματικές απολαύσεις όσο και αρκετές ευκαιρίες για να οξύνουμε τον «τρόπο» που βλέπουμε κι αισθανόμαστε. Αυτά μέχρι στιγμής, μα έπεται συνέχεια κι αυτό είναι αισιόδοξο.