Πάμε Θέατρο: Η πιο θαυμαστή ανθρώπινη δημιουργία!|Έργα και παραστάσεις με θέμα το παιδί!

Είναι γεγονός ότι το παιδί, που αποτελεί από μόνο του την πιο θαυμαστή ανθρώπινη δημιουργία, αποτέλεσε την έμπνευση για μικρότερες μεν, αλλά πολύ σημαντικές δε λογοτεχνικές και θεατρικές δημιουργίες. Πολλοί είναι οι συγγραφείς τόσο του ελληνικού όσο και του διεθνούς ρεπερτορίου, οι οποίοι αποφάσισαν να αξιοποιήσουν την ιδιότητα του παιδιού αλλά και τις σχέσεις που αυτό συνάπτει, για να φωτίσουν με το δικό τους τρόπο την πολυπλοκότητα αυτού του ρόλου.

«Γράμμα σε ένα παιδί» στέλνει η Μάρω Μπαρδάκου η οποία αποφάσισε να μεταφέρει την παγκόσμια ιστορία του βιβλίου της Οριάνα Φαλάτσι «Γράμμα σε ένα παιδί που δεν γεννήθηκε ποτέ» στο θεατρικό σανίδι με πρωταγωνίστρια της ιστορίας μια νεαρή, δραστήρια και ενεργητική πολεμική ανταποκρίτρια η οποία παλεύει με την εγκυμοσύνη της. Μια εγκυμοσύνη που θα καθηλώσει σε ακινησία αυτή την τόσο νέα και δραστήρια προσωπικότητα, η οποία καλείται σε αυτό το σημείο να παλέψει με τα θέλω της και με τις κοινωνικές επιταγές, σε μια προσπάθεια αναζήτησης των αξιών της αγάπης και την οικογένειας. Πρόκειται για έναν μονόλογο στον οποίο η πρωταγωνίστρια συνδιαλέγεται με το αγέννητο παιδί της.

Ένας άλλος θεατρικός μονόλογος είναι αυτός που παρουσιάζει το έργο «Τζόρνταν» των Αννας Ρέινολντς και Μόιρας Μπουφίνι. Πρόκειται για ένα μονόλογο της υπόδικης μητέρας Σίρλεϊ Τζόουνς, η οποία εξιστορεί το βίο της ως μια πόρνη στην αρχή και μετά ως μια ερωτευμένη γυναίκα που μένει έγκυος. Στο άκουσμα της εγκυμοσύνης εγκαταλείπεται από τον σύζυγό της και προσπαθεί με κάθε τρόπο να μεγαλώσει το βρέφος της. Οι δυσκολίες της δεν έχουν τελειωμό, όταν ο πρώην σύζυγός και πατέρας του παιδιού διεκδικεί μαζί με τη νέα του σύντροφο την κηδεμονία, χαρακτηρίζοντας την Σίρλεϊ ως ανήθικη μητέρα. Η μάνα σε μια προσπάθεια να «σώσει», όπως υποστηρίζει, το παιδί της το σκοτώνει για να μην το υποβάλλει σε αυτή την επώδυνη διαδικασία, κυρίως όμως για να μην το αποχωριστεί.

Τόσο έντονοι είναι οι δεσμοί μιας μάνας με το παιδί της, όπως μας έδειξε και ο παραπάνω μονόλογος με τον πιο απάνθρωπο ίσως τρόπο. «Ο Γυάλινος Κόσμος» του Τένεσι Ουίλιαμς έρχεται να επιβεβαιώσει τη δύναμη αυτών των δεσμών βάζοντας σε ένα σπίτι τη μητέρα Αμάντα και τα δυο της παιδιά, τη Λώρα και τον Τομ. Πρόκειται για μια εξιστόρηση της ζωής της οικογένειας  Γουίνγκφιλντ μέσα από τις προσωπικές αναμνήσεις του Τομ, ο οποίος στην ουσία δεν είναι άλλος από τον ίδιο τον Τένεσι. Μια μητέρα που έχει εμμονή με τα παιδικά της χρόνια και για αυτό ονειρεύεται ένα καλύτερο μέλλον για τα παιδιά της, ασκώντας έντονη κριτική στις επιλογές τους. Ο γιος είναι ένας ονειροπόλος καλλιτέχνης που δεν συμβάλλει στις οικογενειακές ανάγκες και η κόρη μια εύθραυστη παρουσία, ανάπηρη σωματικά και ψυχικά και φοβισμένη με τον έξω κόσμο. Είναι μια περιγραφή της οικογένειας του συγγραφέα με την πατρική φιγούρα, πολύ αυστηρή και απούσα λόγω της δουλειάς, με την Αμάντα να είναι μια υπερπροστατευτική μητέρα και τη Λώρα – που στην πραγματικότητα το όνομα της αδερφής του Τένεσι ήταν Ρόουζ – μια σχιζοφρενή κοπέλα που αναγκάστηκε να υποβληθεί σε λοβοτομή και να μείνει ανάπηρη για το υπόλοιπο τη ζωής της.

Αυτό το ιδιαίτερο δέσιμο εξετάζεται και στο έργο «Η μαμά μου ποτέ δεν πεθαίνει» της Claire Castillon, ένα γαλλικό διήγημα που ανεβαίνει με επιτυχία και στο θεατρικό σανίδι. Πρόκειται για δεκαεννέα διηγήματα τα οποία πραγματεύονται τη σκοτεινή πλευρά της πολύπλοκης σχέσης της μητέρας με την κόρη της. Μια μάνα που προσπαθεί στην εφηβεία να γίνει η καλύτερη φίλη της κόρης της, μια άλλη κόρη που δυσφορεί με την κακή κατάσταση την υγείας την μητέρας της ενώ ταυτόχρονα αντιλαμβάνεται πόσο της είναι απαραίτητη…

«Αυτό το παιδί» γράφει ο Joël Pommerat και πρόκειται για μια σειρά μικρών σκηνών με θέμα τις οικογενειακές συγκρούσεις, όταν οι σχέσεις μεταξύ γονέων και παιδιών φτάνουν στα άκρα. Κάθε σκηνή γίνεται ο καθρέφτης μας είτε ως γονιού, εάν είμαστε, είτε ως γιού ή κόρης που σίγουρα είμαστε. Το ενδιαφέρον σε αυτό το έργο είναι ο τρόπος γραφής του καθώς γεννήθηκε μέσα από συνεντεύξεις που έδωσαν μητέρες της εργατικής τάξης της Νορμανδίας και διαμορφώθηκε από τον συγγραφέα και τους ηθοποιούς του, σαν να ονειρεύονται αυτά που συνέβησαν στους ήρωες των ιστοριών!

Από μια πιο κωμική ή, καλύτερα σουρεαλιστική, οπτική ο Ροζέ Βιτράκ στο έργο του «Βικτόρ, ή τα Παιδιά στην εξουσία» χρησιμοποιεί τον εννιάχρονο ευαίσθητο και ασυμβίβαστο Βικτόρ, ο οποίος ανακαλύπτει μέσα σε ένα βράδυ όλη τη σήψη και το ψέμα της συμβατικής ζωής της οικογένειάς του. Με λόγο αθυρόστομο και σοκαριστικό, θίγει αθλιότητες της κοινωνίας και κυρίως της αστικής τάξης όπως η μοιχεία και η αιμομιξία. Στην ίδια κωμική διάθεση είναι και το έργο του Νίκι Σίλβερ «Χοντροί άντρες με φούστες» το οποίο σατιρίζει τη σύγχρονη αμερικανική οικογένεια, παρουσιάζοντας τις επιπτώσεις που έχει η διάλυση μεταξύ των δύο γονέων στο γιο της οικογένειας, Μπίσοπ μέσα από τη γρήγορη εναλλαγή των διαλόγων αλλά και την αλληλοδιαδοχή των εικόνων.

Τέλος, δεν πρέπει να λησμονούμε και τους Έλληνες δημιουργούς μιας και λόγω της θέσης της οικογένειας και του παιδιού στην Ελλάδα, τα παιδιά είναι πολλές φορές αντικείμενο ακόμη και ερευνών. Ξεκινώντας από τη «Μήδεια» του Ευριπίδη που δολοφόνησε τα παιδιά της, πηγαίνουμε στη «Φόνισσα» του Παπαδιαμάντη που σκότωνε τα κορίτσια της περιοχής χωρίς να νιώθει ίχνος τύψης εξαιτίας των δικών της βασανισμένων παιδικών, αλλά και μετέπειτα χρόνων, ως γυναίκα αλλά επίσης και στο «Αμάρτημα της μητρός μου» του Γεώργιου Βυζηινού, που μιλά για την ατυχή δολοφονία ενός βρέφους από τη μητέρα του την ώρα του θηλασμού. Σύγχρονα έργα που αξιοποιούν το στοιχείο της οικογένειας αλλά και της φιλίας για να δώσουν φως στο ρόλο του παιδιού αλλά ως ενήλικα πια, είναι τα δυο έργα του Βασίλη Κατσικονούρη «Το Γάλα» και «Καλιφόρνια Ντρίμιν», τα οποία έχουν ανέβει με επιτυχία στο θέατρο και το πρώτο έχει γίνει και ταινία.

Με αφορμή λοιπόν την 11^η Δεκεμβρίου ως Παγκόσμια Ημέρα Παιδιού, αποφασίσαμε να ξεφυλλίσουμε λίγο την παγκόσμια λογοτεχνία. Τα έργα που αφορούν το παιδί, είτε άμεσα είτε έμμεσα, είναι αναρίθμητα και θα ήταν δύσκολο να τα συγκεντρώσουμε όλα. Αυτό που θυμηθήκαμε στην αναζήτηση μας είναι τη σπουδαιότητα αυτού του ρόλου και το σεβασμό που απαιτείται να δείχνουμε σε αυτά τα πρόσωπα γιατί όλοι κάποια στιγμή ήμασταν παιδιά, άσχετα αν μεγαλώνοντας ξεχάσαμε πως ήταν τότε! Ας γίνουμε λοιπόν όλοι παιδιά και ας προσπαθήσουμε να δούμε μέσα από τα δικά τους μάτια, γιατί μόνο τότε θα θυμηθούμε πόσο φωτεινός – και την ίδια στιγμή πόσο επικίνδυνα σκοτεινός – μπορεί να γίνει ο κόσμος μας για αυτά…