Πάμε Θέατρο | «Σλάντεκ» στο Θέατρο Πόρτα: Είδαμε την παράσταση!

Ο Σλάντεκ τολμά να ξεχωρίσει από τον «όχλο» του Μαύρου Σταυρού και να εκφράσει μια διαφορετική από την (κοινά;) αποδεκτή αντίληψη για την κοινωνία στην οποία ενηλικιώνεται. Το μη δημοφιλές έργο του Έντεν φον Χόρβατ σκηνοθετεί ο ασταμάτητος σκηνοθέτης Δημήτρης Καραντζάς στην πρώτη παράσταση για ενήλικο κοινό του φετινού ρεπερτορίου του Θεάτρου Πόρτα με τον Άρη Μπαλή στον ομώνυμο ρόλο και τους Αντώνη Αντωνόπουλο, Μαρία Κεχαγιόγλου, Γιάννη Κλίνη, Μιχάλη Οικονόμου, Αργύρη Πανταζάρα, Αινεία Τσαμάτη ν’ αποτελούν μια καλοκουρδισμένη χορωδία.

Ο Καραντζάς ξέρει τι κάνει και το κάνει όλο και καλύτερα. Για μένα, δεν είναι σκηνοθέτης, είναι μαέστρος που οργανώνει έτσι τα όργανα του για να βγει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα από την παρτιτούρα που βρίσκεται κρυμμένη μέσα στον πυρήνα των έργων που επιλέγει. Στο Σλάντεκ βρίσκει το πάτημα να δημιουργήσει κάτι πραγματικά ενδιαφέρον, αξιοποιώντας τη χαρακτηριστική του πλέον χορωδιακή ερμηνευτική προσέγγιση για να μιλήσει για την άνοδο της υπαρκτής φασιστικής ομάδας του Μαύρου Σταυρού. Οι ηθοποιοί-αφηγητές παλεύουν να μιλήσουν στήνοντας μια συγχορδία στην οποία εγκλωβίζονται σταδιακά με τρόπο σαγηνευτικό και ταυτόχρονα τρομαχτικό. Είναι εύστοχο πως ο Σλάντεκ, ο κεντρικός ήρωας, αιωρείται ανάμεσα σε αυτή τη συγχορδία και τα “σόλο φωνητικά”, δηλαδή την έκφραση της διαφορετικής σκέψης η οποία θα σταθεί καταλύτης στην έκβαση της πλοκής και στο δραματικό του τέλος.

 (Φωτό Γ. Καλαμπάκα) 

Μέσα από αυτή την παράσταση λοιπόν, ο Δ. Καραντζάς κάνει ένα πολύ καθαρό σχόλιο για την άνοδο των ολοκληρωτικών καθεστώτων όχι όμως από την απλή αναπαράσταση δοσμένων ιστορικών γεγονότων, αλλά από την ύπαρξη του φασισμού στη φύση του ανθρώπου ως πρωτόγονο ένστικτο του. Σαν μια αγέλη ζώων που μαζοποιούνται και “δρουν ομαδικά για το κυνήγι” οι “ιππότες” του Μαύρου Σταυρού στρέφονται ενάντια στον Σλάντεκ με τρόπο τρομαχτικά αναγνωρίσιμο. Από τα σημεία-κλειδιά της σκηνοθεσίας, η κίνηση της Σταυρούλας Σιάμου που οπτικοποιεί τη βία (σωματική, σεξουαλική, ψυχολογική) με έναν εξαιρετικά θεατρικό τρόπο δίνοντας δυνατές εικόνες. Τα σκηνικά και τα κοστούμια της Ιωάννας Τσάμη είναι λιτά αλλά καταφέρουν να ενάγουν το Σλάντεκ σε μια διαχρονικά ανθρώπινη βάση. Η ηχητική δραματουργία του Δημήτρη Καμαρωτού συνομιλεί ανοιχτά και καταλυτικά με το έργο βοηθώντας τους ηθοποιούς να συμπορεύονται σε ένα ηχητικό πλαίσιο όπου “μπαίνουν” κι αυτοί σαν τους μουσικούς που παίρνουν σήμα από το ρυθμό για να παίξουν τη μουσική τους. 

Η ερμηνευτική γραμμή θέτει τους ηθοποιούς σε μια ενιαία γλώσσα που θέλει προσήλωση στο ρυθμό και στην αίσθηση της κλειστής τους ομάδας, με τους ερμηνευτές να ενώνουν τις φωνές τους και να λένε ταυτόχρονα τα λόγια του εκάστοτε ρόλου. Ο Άρης Μπαλής έχει κάνει σημαντική δουλειά στον κεντρικό ρόλο του Σλάντεκ, αρθρώνοντας υπέροχα το λόγο και δίνοντας τον σχεδόν έφηβο ήρωα με έναν αθώο και με -καλώς εννοούμενο- εμμονικό τρόπο. Ο Σλάντεκ παλεύει να μιλήσει όπως αισθάνεται πότε επιτυχώς πότε ανεπιτυχώς ενώ περνά την τελετουργία μύησης στην ομάδα του Μαύρου Σταυρού. Έχουν μια εξαιρετική σκηνή με τη Μαρία Κεχαγιόγλου, την σκηνή του χωρισμού τους, που δίνει πολλά από αυτή την παλλόμενη εσωτερικότητα του Σλάντεκ. 

Προτού δω την παράσταση σκεφτόμουν “άλλη μια παράσταση για το ναζισμό”, αλλά βγαίνοντας από το Θέατρο Πόρτα προτού καν αποφανθώ για το αν μου άρεσε η όχι η παράσταση του Σλάντεκ, ένιωσα μέσα μου πως κάπου εκεί βρίσκεται αυτό το αρρωστημένο αίσθημα το οποίο μπορεί να μην έχει εκδηλωθεί απαραίτητα με ακραίες εκφράσεις βιαιότητας αλλά έχει διεισδύσει σε εφηβικές μου συμπεριφορές αλλά και σε κοινές αντιπαραθέσεις συμπολιτών μου στους δρόμους της Αθήνας. Η βιαιότητα όπως επαναλαμβάνει ο Σλάντεκ, όντως βρίσκεται στη φύση του ανθρώπου και δε θα σταματήσει να υπάρχει. Χιλιάδες σκοτωμοί συμβαίνουν καθημερινά, αλλά βολευόμαστε με το συναινούμε σιωπηλά κρύβοντας τη φωνή μας, κάτω από τη φωνή άλλων. Κι όταν ο Σλάντεκ μιλήσει, ξαφνιαζόμαστε και τρομάζουμε. Τρόμαξα λοιπόν κι εγώ με τον “Σλάντεκ” του Δ. Καραντζά, αλλά τον (ανα)γνώρισα και τον αναγνωρίζω μέσα μου. 

Συντελεστές της παράστασης:
Σκηνοθεσία Δημήτρης Καραντζάς
Μετάφραση–βοηθός σκηνοθέτης Θεοδώρα Καπράλου
Ηχητική δραματουργία – Μουσική κειμένου Δημήτρης Καμαρωτός
Σκηνικά–Κοστούμια Ιωάννα Τσάμη
Κίνηση Σταυρούλα Σιάμου
Φωτισμοί Αλέκος Αναστασίου

Ερμηνεύουν Αντώνης Αντωνόπουλος, Μαρία Κεχαγιόγλου, Γιάννης Κλίνης, Άρης Μπαλής, Μιχάλης Οικονόμου, Αργύρης Πανταζάρας, Αινείας Τσαμάτης

Info:
Η παράσταση «Σλάντεκ» σε σκηνοθεσία Δ. Καραντζά παίζεται στο Θέατρο Πόρτα (Μεσογείων 59) Τετάρτη με Κυριακή.