Στην πρεμιέρα του ακούραστου Κώστα Τουρνά (ρεπορτάζ + συνέντευξη)
Από το ξεκίνημα του με τους θρυλικούς POLL στις αρχές των ’70s, μέχρι και σήμερα, η πορεία του χαρακτηρίζεται από συνέπεια και αξιοπρέπεια. Έτσι όταν μου δόθηκε η ευκαιρία να τον δω και να μιλήσω μαζί του στη πρεμιέρα του στο Ρυθμός Stage, δε την άφησα να πάει χαμένη.
Από νωρίς, λοιπόν, βρέθηκα στο μαγαζί, ώστε να πάρω εικόνα ακόμα και από το soundcheck, αλλά και να δω τον χώρο στον οποίο πήγαινα για πρώτη φορά. Ένας ζεστός χώρος, που επιτρέπει την άμεση επικοινωνία του κοινού με τον καλλιτέχνη, και τη δημιουργία μιας εντελώς παρείστικης κατάστασης.
Αφού γνώρισα τον κ.Τουρνά και τα είπαμε σε φιλικό τόνο (δε μ’ αρέσει η λέξη συνέντευξη, γιατί πιο πολύ κουβέντα κάναμε), άραξα στο τραπεζάκι μου, άνοιξα τη πρώτη μπύρα της βραδιάς και περίμενα μαζί με το υπόλοιπο κοινό που γέμισε το χώρο, να ξεκινήσει το πρόγραμμα.
Γύρω στις 11.30 λοιπόν ο Κώστας Τουρνάς και οι επί 20ετία συνοδοιπόροι του ανεβαίνουν στη σκηνή του Ρυθμού, και για τις επόμενες 2μιση ώρες, μας πήραν μαζί τους σε ένα μουσικό ταξίδι που κάλυψε τις περισσότερες από τις περιόδους του σημαντικού αυτού τραγουδιστή. Με πρώτο κομμάτι το ‘Ανοίγει ο ουρανός’, και εν συνεχεία τα ‘Μηχανή του χρόνου’, ‘Αερόστατο, ‘Κάτω απ την Ακρόπολη’, η μπάντα (αλλά και ο ήχος) βρίσκουν σιγά σιγά τα πατήματα τους, απελευθερώνονται από το λογικό άγχος της πρεμιέρας και αρχίζουν διαρκώς να ανεβαίνουν σε απόδοση. Κάπου εκεί ο Κώστας μας ενημερώνει πως η πρεμιέρα τους, είναι αφιερωμένη στον επί χρόνια συνεργάτη τους στον ήχο Γαβριήλ Παντζή, ο οποίος δε βρίσκεται κοντά μας, και τους βλέπει πια από ψηλά.
‘Έλα στην αγκαλιά μου, ‘Άναψε φωτιά’, ‘Δε μετανιώνω/Μη της το πεις’ μαζί σε ένα πολύ όμορφο πάντρεμα, ακούμε μεταξύ άλλων για τη συνέχεια, και με τη συμπλήρωση κάτι παραπάνω από μιας ώρας, έρχεται ένα μικρό διάλλειμα, για να πάρουμε όλοι μιαν ανάσα!
Εδώ θέλω να αναφερθώ και στη μπάντα που συνοδεύει τον Κώστα Τουρνά, με τον κιθαρίστα Δημήτρη, και τον πληκτρά Ποίμη να τον συνοδεύουν πολλές φορές στα δεύτερα φωνητικά, και το ρυθμικό ‘υπόβαθρο’, τον μπασίστα Γιώργο, και τον ντράμερ Κώστα, να γεμίζουν σωστά τον ήχο του γκρουπ. Με την πάροδο τόσων ετών συνεργασίας, έχουν αναπτύξει τη δική τους χημεία επί σκηνής και αυτό φαίνεται στο όλο στήσιμο και την εμφάνιση τους.
Το 2ο μέρος του προγράμματος, ξεκινάει με τον Ποίμη να παίρνει αυτός το ρόλο του τραγουδιστή για 3 τραγούδια τα οποία προέρχονταν τα 2 απ αυτά από το ξένο ρεπερτόριο, πριν επιστρέψει ο Κώστας στη σκηνή και συνεχίσουμε το ταξίδι μας, με τη καλύτερη στιγμή κατ’ εμέ της βραδιάς, το ‘Στιγμές’ μαζί με το ‘Όπου φυσάει ο άνεμος’, σε μια εκτέλεση που κράτησε πάνω κάτω 15 λεπτά με όλη τη μπάντα να παίρνει μέρος σ ένα ‘τζαμάρισμα’ επί σκηνής, από αυτά που προσωπικά εγώ θέλω πολύ να βλέπω να συμβαίνουν. Αν έπρεπε να σας πω μόνο ένα λόγο για τον οποίο αξίζει να πάτε να δείτε το πρόγραμμα, θα σας έλεγα για να δείτε αυτό!
Εν συνεχεία ακούσαμε και για το ‘Autobianchi’, και για το ότι ‘Δε μπορώ να κλάψω’, και για τον ‘Αχιλλέα απ το Κάιρο’, και το προσωπικό αγαπημένο μου ‘Λεν’, και τελικά μετά από 2μιση ώρες (και κάτι), μας αποχαιρετούν και μας δίνουν ραντεβού για μια από τις επόμενες Παρασκευές του μήνα.
Σε γενικές γραμμές, το πρόγραμμα που μας παρουσιάζει ο Κώστας Τουρνάς, είναι εν πολλοίς αντιπροσωπευτικό της καριέρας του, αν και όλοι θέλουμε να ακούμε τα κομμάτια που γουστάρουμε ( ήθελα πχ ένα ‘Διαστημάνθρωπο’, η την ‘Άννα’). Η μπάντα ξεπερνώντας την αρχική νευρικότητα της πρεμιέρας, ανέβασε την απόδοση της, και η φωνή του Τουρνά παραμένει αναλλοίωτη στο χρόνο. Όσοι θελήσουν να περάσουν μια βραδιά παρέα με τη μουσική του ‘Πιο καλού τραγουδιστή’, να είναι σίγουροι πως δε θα μετανιώσουν για την επιλογή τους!
Η “κουβεντούλα” μας με τον Κώστα Τουρνά
Η αφίσα του προγράμματος αναφέρει από 9/12 και για λίγες εμφανίσεις.. Για πόσες λέμε;
Οι καιροί λένε ότι δε κάνεις μακροχρόνια σχέδια, γιατί δε ξέρεις πως είναι οι συνθήκες. Πάμε να κάνουμε μια δυο Παρασκευές, να δούμε πως μας υποδέχεται ο κόσμος, και από κει και μετά βλέπουμε, μπορεί να πάμε άλλες 2 μπορεί 3-4, μπορεί άλλη μια. Δεν υπάρχει πλάνο γιατί το πλάνο είναι περιττό να το κάνεις. Τι να πεις, πάμε μέχρι το Πάσχα άμα δεν υπάρχει ανταπόκριση; Πρέπει όλα να αλληλοεξυπηρετούνται, και ο κόσμος και το μαγαζί και μείς και όλοι.
Ο κόσμος λοιπόν που θα έρθει σήμερα και για όσες Παρασκευές τραβήξει, τι να περιμένει, δεδομένου ότι εμφανίζεστε μόνος και χωρίς κάποιο άλλο σχήμα η καλλιτέχνη πριν η μετά, μια αναδρομή ίσως σε όλη την καριέρα σας;
Αυτό θα το κάνουμε με βάση 2 παραμέτρους. Η μια είναι τι περιμένει περίπου ο κόσμος, και αυτό προσπαθείς να το μαντέψεις όσο μπορείς, αν και αυτό μέσα στα χρόνια το έχει δείξει και το έχει ας πούμε διαλέξει, και η άλλη είναι τι θέλουμε να παίξουμε εμείς. Βέβαια δε το κάνουμε με τη λογική του «πουλάω κρεμμύδια, καλά κρεμμύδια προς πώληση», αλλά είναι μια διαδικασία όπου η δική μας διάθεση υπάρχει περίπτωση να συμπέσει με αυτή του κόσμου. Κατά συνέπεια, υπάρχουν τραγούδια τα οποία διαλέγεις ότι είναι καλά τραγούδια για σένα, σου λένε κάτι, σε φτιάχνουν, σε ανεβάζουν, σε δονούν, και βάζεις και αυτά. Τώρα, ότι προλαβαίνει κανείς μέσα σε 2, 2μιση ώρες που κρατάει το πρόγραμμα.
Να πούμε και για τη μπάντα που σας συνοδεύει;
Με τη μπάντα είμαστε μαζί πάρα πολλά χρόνια, είναι ο Ποίμης Πέτρου, ο Δημήτρης Τσοπανέλλης, ο Κώστας Βήχος και ο Γιωργος Λειβαδάς. Έχουμε στον ήχο τον Γιάννη Τούντα και είμαστε πολλά χρόνια έτσι. Είχαμε και ένα φίλο επίσης στον ήχο που ήταν μαζί μας χρόνια, εναλλακτικά με το Γιάννη, τον Γαβριήλ Παντζή, τον οποίο χάσαμε πρόσφατα και θα του αφιερώσουμε την αποψινή βραδιά. Θα παίξουμε για εκείνον απόψε..
Φαντάζομαι θα σας βλέπει…
Μας βλέπει! Είναι εδώ μαζί μας!
Είστε στη μουσική πραγματικότητα 4 δεκαετίες. Ο Τουρνάς του ξεκινήματος, με τον Τουρνά του 2012 σχεδόν, τι σχέση έχει;
Έχω περάσει από πολλές φάσεις σε όλη αυτή τη πορεία, μια φάση είναι η “αχορταγιά” του να θες να κάνεις μουσική, και όταν είσαι αχόρταγος, γίνεσαι και ατζαμής. Υπήρξε τέτοια περίοδος. Υπήρξε περίοδος που προβληματιζόμουν αν με υιοθετεί ο κόσμος, αν αρέσω στον κόσμο, οπότε είναι η περίοδος του προβληματισμού του τι δε κάνω καλά. Και ακόμα το κάνω.. Όχι με την έννοια του “δεν πουλάω δίσκους” κλπ, αλλά του γιατί δε σε περνάει ο κόσμος μέσα στη ψυχή του. Η μουσική είναι και λίγο έρωτας, όταν ερωτευτείς δε λογαριάζεις, πας να δεις τον αγαπημένο σου καλλιτέχνη ακόμα και αν παίζει στη Ρώμη. Αν δεν ερωτευτείς μπορεί να παίζει και στη δίπλα πόρτα και να σου είναι αδιάφορο. Υπήρξε περίοδος όπου όλα πήγαιναν καλά, και λες ‘οκ το χουμε’, αλλά τελικά αυτό είναι μια πλάνη γιατί ποτέ δε το χεις συνέχεια, απλά υπάρχουν κάποιες καλές στιγμές, που λες “τι καλά που είναι τώρα”. Και υπάρχει και η τωρινή περίοδος που είμαι κάπου ανάμεσα στην αδράνεια και την αμηχανία του τι και πως, όπου ή τα πετάς όλα και γίνεσαι “μωρό” πάλι και ξεκινάς απ την αρχή, ή συγχύζεσαι τόσο που δε ξέρεις πια τι κάνεις.
Εγώ αυτή τη στιγμή τα πετάω όλα, δεν έχει σημασία τι έκανα πριν, πως κλπ, και με τη συμπαράσταση των ανθρώπων που παίζουμε χρόνια μαζί πάμε ξανά απ την αρχή. Για να σου δώσω ένα πρακτικό δείγμα του τι εννοώ, ένας μουσικός θέλει μια χ αμοιβή για να δουλέψει μια μέρα, και αν είναι καλός να πάρει και κάτι παραπάνω. Εμείς αυτή τη στιγμή δεν είμαστε εκεί, είμαστε στη φάση “μπορούμε να πάμε να παίξουμε εκεί; πάμε!”, χωρίς να σκεφτούμε τα υπόλοιπα, γιατί κάπως έτσι θα έκανε και ένα παιδί. Αυτό είναι μια “παιδικότητα” και όχι φόβος. Το ίδιο βέβαια θα μπορούσαμε να κάνουμε από φόβο κάτι που όμως δεν ισχύει.
Πάνω σε αυτό το “ξεκινάμε απ΄την αρχή”. Ο τελευταίος δίσκος σας με καινούριο υλικό ήταν πριν 11 χρόνια. Υπάρχει κάποιο πλάνο για κάτι νέο;
Υπάρχει πλάνο για ένα extended single με 4 τραγούδια το οποίο βγαίνει σε καμιά βδομάδα, δυστυχώς σαν application για το i-phone με διάφορα βίντεο, συνεντεύξεις, audio commentaries, είναι μεγάλο application, και βγαίνει και στο i-tunes σαν ξεχωριστά τραγούδια με 99 σεντς το κομμάτι!
Για να λέτε δυστυχώς, φαντάζομαι πως δε σας αρέσει όλο αυτό ιδιαίτερα.
Δε μ αρέσει γιατί ξέρω πως δεν έχει όλος ο κόσμος πρόσβαση και επαφή με i-phone και i-tunes, και πως επίσης απ τη στιγμή που βγαίνουν σ αυτή τη μορφή, εννοείτε πως θα υπάρξει και “χακάρισμα”. Τι να κάνουμε όμως, εμείς τα τραγούδια θα τα κυκλοφορήσουμε, χρήματα να πεις οτι θα βγάλουμε για να πληρωθούμε για τη δουλειά μας κλπ, δε πρόκειται να πάρουμε, αλλά θεωρώ πως αυτός είναι και ο μόνος τρόπος να τα κυκλοφορήσω και να έχουν μια ποιότητα και μια εγκυρότητα. Ο άλλος τρόπος θα ήταν να τα σηκώσω στη σελίδα μου στο internet και να πω πάρτε τα. Ξαναλέω πως ο μόνος λόγος που το κάνω έτσι, είναι για να υπάρξει μια αξιοπρέπεια στο προϊόν και μια εγκυρότητα. Δεν είναι το θέμα τα 200 ευρώ που θα πάρω απ το i-tunes, γιατί για τόσα μιλάμε, και αν τα πάρω και αυτά, είναι για το επίσημο της έκδοσης. Θα βγούνε και σε βινύλιο, σε 2 45ρια και σε cd, αλλά το application θα έχει όλα αυτά που σου είπα και νομίζω οτι θα έχει ενδιαφέρον.
Μιας και μιλάμε για δίσκους, υπάρχει κάποιο σχέδιο για επανακυκλοφορίες των παλιών δίσκων σε βινύλιο, cd κλπ;
Εγώ δε ξέρω τίποτα. Ποιός κάνει πια επανακυκλοφορίες, ποιός τα αγοράζει; Ούτε που ξέρω.
Πάμε σε μια ερώτηση που τη θεωρώ σημαντική. Τη δεκαετία του 70 κατά τη διάρκεια της χούντας, άνθισε το λεγόμενο “πολιτικό τραγούδι”. Κάποιοι καλλιτέχνες όπως ο Θεοδωράκης, ο Λοΐζος, ο Μπιθικώτσης, ο Ξυλούρης ξέφυγαν από το “σ’ αγαπώ- μ’ αγαπάς” στυλ, και εξέφραζαν πλέον τις αγωνίες ενός λαού. Δεδομένης της σημερινής-παρόμοιας κατά πολλούς κατάστασης-υπάρχει περίπτωση κάτι τέτοιο να ξαναγίνει;
Κοίτα, χοντρικά οι άνθρωποι χωρίζονται σε κάποιες κατηγορίες και κανείς δε μπορεί να προσδιορίσει τα όρια του. Υπάρχει η κατηγορία των ‘μαχητών’, αυτών που δεν αντέχουν το άδικο και είτε μόνοι τους, είτε σε ομάδες πολεμάνε και αγωνίζονται. Καταλαβαίνεις πως κάποιος ο οποίος παίζει από μικρός μουσική, δεν είναι εξοικειωμένος με κάτι τέτοια γιατί πιθανόν δε μπήκε ποτέ σε αυτή τη διαδικασία. Όπως μια γυναίκα δεν είναι στη φύση της να εκπαιδεύεται στα όπλα ή στη βία, έτσι και ο μουσικός δε μπορεί κατά τη γνώμη μου να είναι κατά γράμμα μαχητής. Υπάρχουν οι άνθρωποι που σε κάθε πρόβλημα προσπαθούν να το κατανοήσουν και να βρούν τη λύση, οι λεγόμενοι σκεπτικιστές ή φιλόσοφοι, διανοούμενοι, η ερευνητές αν θες, της ψυχής και της κοινωνίας, παρά του πολέμου. Και υπάρχει και η κατηγορία των ανθρώπων που ακολουθούν ότι κάνουν οι πολλοί, η κυρίαρχη τάση. Εμείς δεν ανήκουμε στην τάξη των μαχητών, δεν ανήκουμε σ αυτούς που ακολουθούν την κάθε τάση και γιαυτό και εγώ ενώ είμαι πολιτικοποιημένος, δε μπορώ να είμαι κομματικοποιημένος…
Ναι, αλλά είχατε ασχοληθεί το 2004 με τα κομματικά και είχατε κατέβει σαν υποψήφιος…
Ναι, και το θεωρώ ως μια μελανή σελίδα στη πορεία μου. Μια παγίδα ας το πούμε. Παρασύρθηκα να το πω έτσι από διάφορα πρόσωπα και ενώ είχα όλη τη καλή πρόθεση, είδα ότι στη πορεία τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Και ενώ έχω προτάσεις ακόμα και τώρα, το έχω μετανιώσει και δεν υπάρχει περίπτωση να ξαναασχοληθώ με κάτι τέτοιο. Αυτό που προσπαθώ να πω, είναι ότι εγώ προσωπικά, αλλά και όσοι είμαι σε θέση να γνωρίζω δεν ανήκουμε στην κατηγορία των μαχητών. Περισσότερο ανήκουμε σε μια κατάσταση που θέλουμε να τα έχουμε καλά με τον εαυτό μας και να προσφέρουμε οτι μπορούμε μέσα απ τη μουσική μας. Και γιαυτό δεν ήμουν ποτέ αυτό που λέμε ‘επαναστάτης μουσικός’. Καταλαβαίνω απόλυτα και σέβομαι όλες τις τάσεις, απλά εγώ δεν ανήκω εκεί. Παραμένω κάποιος ο οποίος από τα πρώτα μου χρονιά έως και τώρα εκπαιδεύτηκα να υπακούω στο Νόμο της Μουσικής. Η Μουσική είναι ένα εργαλείο το οποίο μπορεί να σου προσφέρει ψυχική ανάταση και γαλήνη, μπορεί όμως να σε ζορίσει και να σε στριμώξει, είναι ένα πανίσχυρο εργαλείο. Η όλη μου έννοια ήταν πάντα όπως ενα φιλόπτωχο ταμείο μαζεύει ρούχα πχ για άπορα παιδιά, έτσι και εγώ να φτιάχνω καλή μουσική και να τη προσφέρω σε όσους ίσως την έχουν ανάγκη. Αυτό θεωρώ πως είναι η κινητήριος δύναμη. (Η κουβέντα συνεχίζεται και άλλο, αλλά νομίζω πως αποτύπωσα τα κύρια σημεία της εδώ.)
Είδα έξω όπως περίμενα, διαφορετικές τάξεις και ηλικίες, από trendy άτομα, μέχρι μεταλαδες και ροκάδες και από πιτσιρικάδες μέχρι και μεσήλικες, να έρχονται να ακούσουν τον Τουρνά. Αυτό τι σας λέει;
Οι άνθρωποι, δυστυχώς στη δική μας αντίληψη κατηγοριοποιούνται. Αυτός είναι όμορφος, άρα αποδεκτός. Και τι μ αυτό; άμα είναι ένα κάθαρμα; Η εικόνα δεν είναι ο άνθρωπος. Και κοινωνικά δε θα έπρεπε να ισχύουν όλες αυτές οι περιχαρακώσεις που οι άνθρωποι αρέσκονται να βάζουν. Αριστερός σημαίνει μονόχνοτος, Δεξιός άρα τραμπούκος και φασίστας κ.ο.κ. Αυτά δεν ισχύουν. Κάθε άνθρωπος έχει ένα πλούτο ψυχής, είναι ένα πλάσμα που διακαιούτε να ζει και να απολαμβάνει. Μπορείς να δεις εδώ από έναν 80ρη παππού μέχρι ένα 14χρονο κορίτσι. Κάποιον ο οποίος μάζεψε πχ από τους φίλους του τα λεφτά για να έρθει και κάποιον που έχει 4 βίλες στην Εκάλη. Και αυτό γιατί η μουσική δεν είναι αγώνας, είναι μια απόλαυση. Αν κάποιος μου λέγε οτι θέλει να δει σε ένα σταθμό πολιτικούς και ειδήσεις, θα του πρότεινα να βάλει ένα μουσικό σταθμό καλύτερα, ώστε να ηρεμήσει και να μη βασανίζει τη ψύχη του. Αν επιμένει τότε ας βασανιστεί! Αφού ο προπάππους, ο παππούς και ο πατέρας μου ζορίστηκαν, γιατί να μη ζοριστώ εγώ; Γιατί να μη βρέξω τα πόδια μου; Ας τα βρέξω, αρκεί να μη με βασανίζει όλο αυτό. Και στη βροχή μέσα!