Συνέντευξη: Bo
Bo σε πετυχαίνουμε σε μια πολύ δημιουργική φάση με ένα νέο τραγούδι «20 χρονών», που αν και μετράει λίγες μέρες κυκλοφορίας, έχει καταφέρει όχι μόνο να κάνει αίσθηση σε ραδιόφωνα και social media, αλλά να αποτελέσει το σλόγκαν του φετινού καλοκαιριού. Μίλησε μας γι’ αυτό.
Θέλω να ευχαριστήσω το tralala για την τιμή που μου κάνει και επίσης όλο τον κόσμο που αγάπησε αμέσως το νέο μου τραγούδι και έδειξε την προτίμηση και την εκτίμηση της νέας αυτής δουλειάς. Στο τραγούδι συμμετέχει και η Ιουλία Καλλιμάνη στα φωνητικά και στους στίχους ο δημιουργός Νίκος Γρίτσης. Οι ραπ στίχοι είναι δικοί μου.
Αυτό το τραγούδι θεωρείς ότι αποτελεί μήνυμα για την νεολαία, που ψάχνεται στην μετεφηβική εποχή;
Πιστεύω πως ηλικιακά καλύπτει μια μεγαλύτερη γκάμα, δηλαδή από τα 15 μέχρι τα 30. Όλοι τότε είμαστε κοντά στην ηλικία των 20 χρονών με πολλές ανησυχίες.
Το τραγούδι αυτό με τι αφορμή γράφτηκε;
Έγραψα την μουσική και το ραπ στίχο και το υπόλοιπο τραγούδι είχε εντελώς διαφορετικό στίχο και ο Νίκος Γρίτσης, που είναι πολύ μεγάλος στιχουργός και πολύ φίλος μου, ήθελε να κάνει την διαφορά. Και γνωρίζοντας την Ιουλία που είναι πολύ μικρή σε ηλικία, κάναμε ένα «οικογενειακό» ας πούμε τραγούδι. Ήθελε ο Νίκος από την πλευρά του να δώσει το νεανικό στίγμα, αλλά με αρκετά ώριμο νόημα και μέσα από τις κακές επιλογές ότι μαθαίνουμε πολλά.
«Το μεγαλύτερο όμως σχολείο και οι εμπειρίες που αποκόμισα ήταν στις αρχές της καριέρας μου, που ήμουν μέλος των Goin’ Through.»
Νέο σου δισκογραφικό σπίτι η Universal music με πολλές προοπτικές και ίσως και πολλές απαιτήσεις. Έχουμε ήδη δύο τραγούδια που κυκλοφορούν το «Μοιάζουμε» και το «20 χρονών». Τι να περιμένουμε από αυτή τη συνεργασία και τι σχέδια έχετε για το μέλλον;
Μου έγινε μια πολύ καλή πρόταση από την Universal και την θεώρησα πολύ δελεαστική την κατάλληλη στιγμή. Είχα ήδη μια μεγάλη δυναμική από την Heaven με επιτυχίες όπως «Θα θελα», «Πιο κοντά» και «Κάνε με να τρελαθώ» και πιστεύω πως με τη νέα εταιρεία θα πάμε ένα βήμα παραπάνω. Είναι μια υγιής σχέση και θα κάνουμε μαζί πολλά πράγματα. Μετά το καλοκαίρι σίγουρα θα έχουμε νέα πράγματα με συμμετοχές που θα αποτελέσουν έκπληξη θα έλεγα, που θα ιντριγκάρουν. Η εξέλιξη είναι ένα πράγμα που έρχεται σιγά-σιγά και σταδιακά. Επίσης δεν μου αρέσει να βγάζω τραγούδι κάθε 2 μήνες όπως κάνουν μερικοί. Ουσιαστικά είναι σαν να καις την δουλειά σου και κόβεις την πορεία του τραγουδιού με την κυκλοφορία ενός καινούριου.
Αυτό είναι σημείο των καιρών όμως. Ίσως η εποχή δεν ευνοεί να κυκλοφορούμε πολλά τραγούδια μαζί. Παλιότερα βλέπαμε πως ένας καλλιτέχνης κυκλοφορούσε κάθε χρόνο ολόκληρο δίσκο με πολλά τραγούδια και σχεδόν όλα επιτυχίες.
Ναι στο παρελθόν συνέβαινε αυτό, αλλά τώρα τα πράγματα είναι πολύ πιο δύσκολα. Από τη στιγμή που δεν έχεις την ευχέρεια να κάνεις ολοκληρωμένη δισκογραφική δουλειά, πρέπει να επικεντρώνεσαι στην ουσία και να είσαι πιο προμελετημένος. Δηλαδή να κάνεις ένα τραγούδι, που θα το έχεις δουλέψει πολύ και θα πιστεύεις σε αυτό. Δεν μπορείς να πεις πως θα κάνω 10 τραγούδια και εντάξει κάποιο θα πετύχει.
«Υπάρχουν πολλοί αξιόλογοι καλλιτέχνες της νέας γενιάς και δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από παραγωγές του εξωτερικού. Για παράδειγμα το «Call me» του Claydee, που είναι ένα κομμάτι διεθνών προδιαγραφών είναι πολύ καλύτερο από κάποια που κυκλοφορούν παγκοσμίως.»
Καλοκαίρι και Bo πάνε μαζί. Μεγάλη καλοκαιρινή περιοδεία που μόλις ξεκίνησε. Δώσε μας μια γεύση για το τι θα δούμε κ θα ακούσουμε προσεχώς.
Ξεκινήσαμε 23 Μάιου εδώ στην Αθήνα σε μια δύσκολη εποχή, αλλά όλα πήγαν πολύ καλά και ευχαριστώ τον κόσμο που ήρθε. Οι εμφανίσεις εκτός από την Αθήνα θα έχουν συνέχεια στην υπόλοιπη Ελλάδα και Κύπρο. Θα έχω μαζί μου την Γεωργία Βρανά, που τραγουδάει σε όλα μου τα live και μαζί και DJ KC. Υπάρχει πιθανότητα να έχουμε μαζί μας και την Ιουλία Καλλιμάνη, λόγω της επιτυχίας που σημειώνει το τραγούδι μας. Θα είναι πρωτοτυπία να υπάρχουν 2 τραγουδίστριες που θα με πλαισιώνουν. Σε κοντινές εμφανίσεις εδώ στην Αθήνα έχω μαζί μου και χορεύτριες για να δώσω μια διαφορετική πινελιά. Επίσης, ίσως προκύψουν και εμφανίσεις με τον Κυριάκο Κυανό και την Χρύσπα, που συνεργαστήκαμε πρόσφατα.
Μετά από 15 και πλέον χρόνια δισκογραφικής παρουσίας και ζώντας το σύστημα από μέσα, κατά πόσο θεωρείς ότι η ελληνική μουσική επηρεάζεται από το εξωτερικό; Πιστεύεις πως υιοθετούμε τα ξενόφερτα ή έχουμε να προτείνουμε κάτι;
Από το 1996 είμαι στη δισκογραφία. Νομίζω πως πάντα γινόταν αυτό. Και εμείς τότε την ξένη μουσική προσπαθούσαμε να περάσουμε μέσα από τα τραγούδια μας. Τώρα αυτό συμβαίνει σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό με τους νέους τραγουδιστές κ συνθέτες.
«Πιστεύω πως πάντα θα υπερισχύει το ελληνικό τραγούδι και το λαϊκό τραγούδι. Αλλά θα υπάρχουν σίγουρα και εναλλακτικά είδη, που θα περιστρέφονται γύρω από το ελληνικό στοιχείο.»
Η Ελλάδα μπορεί να παράγει μουσική που να μπορεί να σταθεί στο εξωτερικό; Υπάρχουν πιστεύεις άξιοι εκπρόσωποι τόσο της νέας, όσο κ παλιάς γενιάς που έχουν να προτείνουν κάτι σε διεθνές επίπεδο;
Υπάρχουν πολλοί αξιόλογοι καλλιτέχνες της νέας γενιάς και δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από παραγωγές του εξωτερικού. Για παράδειγμα το «Call me» του Claydee, που είναι ένα κομμάτι διεθνών προδιαγραφών είναι πολύ καλύτερο από κάποια που κυκλοφορούν παγκοσμίως. Από τη στιγμή όμως που ζούμε στην Ελλάδα και απευθυνόμαστε σε ελληνικό κοινό πρέπει να συμβαδίζουμε και με το μουσικό ύφος εδώ και να κάνουμε πράγματα που να είναι πιο εύκολα αποδεκτά.
Διαβάζοντας το βιογραφικό σου ανακαλύπτω μεγάλες συνεργασίες με ηχηρά ονόματα της εγχώριας μουσικής σκηνής. Συνεργασίες με Νότη Σφακιανάκη, Καίτη Γαρμπή, Σταμάτη Γονίδη, Νίκο Μακρόπουλο, Γιώργο Αλκαίο, Stan, Καλομοίρα, Δέσποινα Βανδή, Χριστίνα Σάλτη, Κυριάκο Κυανό κ.α. Πως προέκυψαν όλες οι μεγάλες συνεργασίες. Ήταν δική σου επιθυμία, σου έγιναν προτάσεις ή ήρθαν συγκυριακά ;
Είναι και θέμα συγκυριών αλλά συνήθως μου το ζητάνε οι καλλιτέχνες. Μου πρότειναν ιδέες και τραγούδια και έτσι έδενε η συνεργασία. Οι εμπειρίες που έχω αποκομίσει από κάθε καλλιτέχνη είναι μονάκριβες θα έλεγα. Το μεγαλύτερο όμως σχολείο και οι εμπειρίες που αποκόμισα ήταν στις αρχές της καριέρας μου, που ήμουν μέλος των Goin’ Through. Είχαμε τότε την μεγάλη επιτυχία με τον Γιώργο Μαζωνάκη «Θέλω να γυρίσω στα παλιά» και στην περιοδεία που κάναμε τότε γινόταν χαμός. Δεν το είχα ξαναζήσει αυτό και το θεώρησα ανεπανάληπτη εμπειρία.
Θεωρείσαι ο πιο hot hitmaker & rapper των τελευταίων χρόνων αφού τα τραγούδια “Θα ‘θελα”, “Κάνε με να τρελαθώ”, “Πιο κοντά”, “Είσαι Αστέρι” και «Ολοι τα χέρια πάνω» ‘ήταν από τα τραγούδια που μονοπώλησαν radios, clubs & beach bars. Ο κόσμος δέχθηκε θερμά το ραπ στοιχείο στα τραγούδια; Το ραπ βλέπεις να έχει μέλλον στην Ελλάδα;
Ναι όντως διανύει την καλύτερη του περίοδο στην ελληνική δισκογραφία, αλλά δεν ξέρω πόσο θα κρατήσει. Πιστεύω πως πάντα θα υπερισχύει το ελληνικό τραγούδι και το λαϊκό τραγούδι. Αλλά θα υπάρχουν σίγουρα και εναλλακτικά είδη, που θα περιστρέφονται γύρω από το ελληνικό στοιχείο.
«Τα λεφτά είναι για να μας εξυπηρετούν και όχι να ζούμε γι’ αυτά. Δεν θα πρέπει να ξεφτιλίσουμε τις αρχές μας και τις αξίες μας για τα λεφτά.»
Σε μια δύσκολη εποχή και σε μια αμφίρροπη δουλειά, που πρέπει συνέχεια να δίνεις εξετάσεις για να εδραιωθείς στο χώρο, έχεις «αναγκαστεί» να κυνηγάς το σουξέ και μόνο και να κάνεις τραγούδια που ίσως να μην σε εκφράζουν;
Η επιτυχία σίγουρα είναι κάτι που ζητάμε και είναι καλό να κυνηγάς την επιτυχία, αλλά αφού πρώτα αγαπάς αυτό που κάνεις. Όσο μεγαλύτερη επιτυχία κάνεις, τόσο μεγαλύτερο είναι και το άγχος για να προχωρήσεις στο επόμενο βήμα. Αν δεν κάνεις επιτυχία τότε δεν περιμένει κανείς από σένα τίποτα. Είσαι out-sider. Αν επίσης κάνεις μια επιτυχία μικρότερη από την προηγούμενη στην χρεώνουν για αποτυχία. Σε περιμένουν όλοι στην γωνία να κάνεις ένα λάθος για να σε πυροβολήσουν. Πολλές φορές «αναγκάζεσαι» να ακολουθήσεις αυτό που προστάζει το σύστημα και όσοι το αρνούνται αυτό ή λένε ψέματα ή είναι εκτός του συστήματος. Το ζητούμενο είναι να φέρεις το σύστημα στα μέτρα σου και όσο πιο κοντά γίνεται στα θέλω σου.
Ποια είναι η σχέση σου με τα χρήματα;
Το χρήμα μου αρέσει πολύ και καθόλου. Μου αρέσει να έχω λεφτά, να περνάω καλά και να μην αγχώνομαι για την επιβίωση μου. Δεν με ενδιαφέρει να έχω πολλά λεφτά στην τράπεζα μετά από όλα αυτά που ακούμε, περί κατάρρευσης του τραπεζικού συστήματος. Μου αρέσει να βοηθάω φίλους μου που έχουν ανάγκη. Τα λεφτά είναι για να μας εξυπηρετούν και όχι να ζούμε γι’ αυτά. Δεν θα πρέπει να ξεφτιλίσουμε τις αρχές μας και τις αξίες μας για τα λεφτά.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι το σύστημα της δισκογραφίας και γενικότερα η show biz θέλει ατσάλινο στομάχι για να επιβιώσεις. Εσένα πως σου έχει φερθεί αυτό το σύστημα;
Θεωρώ πως το σύστημα μου έχει φερθεί με πολύ καλό τρόπο. Είναι τι δίνεις και τι παίρνεις. Όλα θέλουν υπομονή και οι κόποι σου μπορεί να αργήσουν να ανταμειφθούν, αλλά μπορεί και καθόλου. Πρέπει αυτό που κάνεις να το αγαπάς πραγματικά και η επιτυχία θα έρθει. Είναι πολλοί τραγουδιστές με πολύ καλές φωνές που κυνηγούν την επιτυχία με το ζόρι. Έτσι δεν θα έρθει ποτέ.
Σχεδόν όλα σου τα τραγούδια περιέχουν στίχους με αισιόδοξα και εμψυχωτικά μηνύματα και μουσική διάθεση, που δεν αφήνει την ψυχολογία του ακροατή να πέσει.
Όλα μου τα τραγούδια έχουν αισιόδοξο στίχο ή στίχο που προβληματίζει. Ακόμα και στα ερωτικά τραγούδια περνάει αυτό. Δεν είναι μόνο να «τι ωραίο φόρεμα φοράς» ή «να σε δω το βράδυ και να πάμε για ποτάκι». Όλα είναι μέσα στη ζωή και ο καθένας που κάνει χιπ-χοπ γράφει στο χαρτί αυτά που πιστεύει και αυτά που νιώθει. Ο καθένας κρίνεται με αυτά που γράφει.
Είσαι από τη φύση σου αισιόδοξος ή μέσα από τα τραγούδια παίζεις ένα ρόλο που θα ήθελες να ήσουν στην πραγματικότητα;
Ναι, πάρα πολύ. Έτσι είμαι. Δεν θέλω να δείξω κάτι. Ούτε ρόλος είναι, γιατί ο ρόλος κάποια στιγμή αποκαλύπτεται. Αν είσαι ο εαυτός σου και λειτουργείς αυθόρμητα αυτό θα φανεί.
«Είναι καλό να κυνηγάς την επιτυχία, αλλά αφού πρώτα αγαπάς αυτό που κάνεις. Αν δεν κάνεις επιτυχία τότε δεν περιμένει κανείς από σένα τίποτα. Είσαι out-sider.»
Πιστεύεις πως ο πιο αυστηρός κριτής είναι ο ίδιος σου ο εαυτός ή κόσμος που σε ακολουθεί;
Νομίζω πως είμαι εγώ. Είμαι πολύ αυστηρός. Έχω γράψει πολλά τραγούδια περνώντας ατελείωτες ώρες και δεν πρόκειται να τα ακούσεις ποτέ. Αν δεν αισθανθώ κάτι το πετάω. Δεν τα αφήνω να κυκλοφορήσουν.
Υπάρχει πιθανότητα να σε ακούσουμε, με την ιδιότητα του συνθέτη και σε άλλου είδους τραγούδια; Λαϊκά τραγούδια για παράδειγμα ;
Βεβαίως. Έχω γράψει ζεϊμπέκικα, αλλά δεν τα έχω δώσει πουθενά. Έχω γράψει όμως ένα τσιφτετέλι την «Ψυχανάλυση» του Νίκου Μακρόπουλου.
Μου αρέσει η μουσική που δεν έχει όρια. Ακούω ethnic, παλιά ελληνικά, ρεμπέτικα. Το μόνο που δεν μπορώ να ακούσω είναι heavy metal. Παίζω μπουζούκι από πολύ μικρή ηλικία και γενικά πειραματίζομαι. Όσον και αν ακούγεται παράξενο οι έλληνες ράπερ αγαπάνε πολύ τα παλιά λαϊκά και ρεμπέτικα τραγούδια, τύπου Καζαντζίδη, Διονυσίου. Είναι η σχολή του James Brown της Ελλάδας.
Η συνεχείς καλές κριτικές πιστεύεις πως κάνουν κακό τελικά;
Βέβαια, μπορεί να σε χαλαρώσει και να σου κάνει μεγάλο κακό. Πολλοί λένε μόνο καλά λόγια για ευνόητους λόγους, αλλά αυτό είναι παγίδα. Από κει και πέρα πρέπει εσύ σαν καλλιτέχνης και σαν άνθρωπος πάνω απ’ όλα να το δουλέψεις στο μυαλό σου και ξεχωρίσεις τα καλά από τα κακά. Σαφώς και μου αρέσει να ακούω καλά λόγια και σε ποιόν δεν αρέσει. Χαίρομαι όταν ακούω και αρνητικά, αλλά εκεί παίζει ρόλο ο τρόπος που θα γίνουν και τι σκοπό έχουν. Αρνητικά σχόλια με ουσία και που έχουν σαν απώτερο σκοπό την βελτίωση, ναι σίγουρα τα δέχομαι. Κανείς δεν είναι τέλειος και επίσης όλα είναι θέμα γούστου. Σε άλλους αρέσουμε, σε άλλους όχι.
«Αρνητικά σχόλια με ουσία και που έχουν σαν απώτερο σκοπό την βελτίωση, ναι σίγουρα τα δέχομαι.»
Βιώνουμε μια βαθειά κρίση, που προβλέπεται ακόμα πιο δυσοίωνη. Ο Βο τι εναλλακτικές έχει σε περίπτωση που έρθουν τα χειρότερα. Τι άλλο θα μπορούσες να κάνεις για να επιβιώσεις;
Κάτι άλλο εκτός από τη μουσική δεν έχω στο μυαλό μου. Όλα κινούνται γύρω από τη μουσική. Μπορώ να δημιουργήσω μουσική, να κάνω παραγωγές και ίσως αυτό με βοηθήσει και με κρατήσει λίγο παραπάνω στο χώρο.
Παρακολουθείς τις τελευταίες πολιτικές εξελίξεις ή σου προκαλεί αποστροφή το όλο πολιτικό κλίμα;
Ναι τις παρακολουθώ μόνο για να έχω άποψη και να ξέρω τι μου γίνεται, όταν θα πάω να ψηφίσω.
Είδαμε στις τελευταίες εκλογές να ξεφυτρώνουν πολλά νέα κόμματα, που προήλθαν από διάσπαση των ήδη υπαρχόντων και μετά την συντριπτική ήττα τους στις εκλογές είδαμε μια επανένωση. Τι σκοπό εξυπηρετεί αυτή η επανένωση; Την διάσωση της χώρας ή την παραμονή στην «καρέκλα» της εξουσίας;
Θεωρώ πως ίσως να ισχύουν και τα δύο, αλλά περισσότερα για την καρέκλα. Από όλους αυτούς κανείς δεν νοιάζεται για την πατρίδα, όσο νοιάζονται οι ίδιοι οι Έλληνες. Δεν θέλω να το ονομάσω αυτό «κατάντια», διότι η Ελλάδα είναι μια τόσο όμορφη χώρα, με πολλές δυνατότητες. Το μόνο που πρέπει είναι να τους τιμωρήσουμε είτε με την ψήφο μας, είτε με νομικές κυρώσεις. Με τσαντίζει πολύ αυτό που οι πολιτικοί δεν αγαπούν τη χώρα τους.
«Από όλους τους πολιτικούς κανείς δεν νοιάζεται για την πατρίδα, όσο νοιάζονται οι ίδιοι οι Έλληνες. Με τσαντίζει πολύ αυτό που οι πολιτικοί δεν αγαπούν τη χώρα τους.»
Ο κόσμος στις τελευταίες εκλογές πιστεύεις πως δικαιολογημένα στράφηκε στα δύο άκρα, επιλέγοντας αριστερά ή ακροδεξιά ή λειτούργησε μόνο ο θυμός;
Πιστεύω πως έγινε από θυμό και από παραδειγματισμό. Ο κόσμος θέλησε να τρομάξει το πολιτικό σύστημα και να βάλει ένα φρένο, δίνοντας τους το μήνυμα να προσέξουν τη χώρα μας. Έχουν γίνει όλα δύσκολα μόνο για εμάς τους πολίτες και όχι γι’ αυτούς. Είναι φοβερή πρόκληση να βλέπεις να ξοδεύουν σε μία μέρα όσα μια απλή τυπική οικογένεια θα κοπιάσει να τα αποκτήσει μέσα σε ένα χρόνο.
Πως περνάς τον ελεύθερο χρόνο σου, όταν δεν υπάρχουν στο πρόγραμμα live εμφανίσεις ή studio;
Αράζω σπίτι με καλή παρέα, πηγαίνω σινεμά ή θέατρο και σε πιο wild καταστάσεις να πάω σε μπουζούκια ή σε clubs για ποτό.
Τα τραγούδια της Eurovision Ελλάδας-Κύπρου που σου φάνηκαν;
Πολύ καλά και δυνατά και τα δύο, όπως και οι ερμηνεύτριες Ελευθερία και Ήβη πολύ καλές. Θεωρώ το τραγούδι της Κύπρου λίγο καλύτερο από το ελληνικό. Η Ελευθερία από την άλλη εξέπεμπε περισσότερο σιγουριά. Από την πρώτη στιγμή ξεχώρισα όμως και το τραγούδι της Σουηδίας.
«Πολλές φορές «αναγκάζεσαι» να ακολουθήσεις αυτό που προστάζει το σύστημα και όσοι το αρνούνται αυτό ή λένε ψέματα ή είναι εκτός του συστήματος. Το ζητούμενο είναι να φέρεις το σύστημα στα μέτρα σου και όσο πιο κοντά γίνεται στα θέλω σου.»
Το επερχόμενο καλοκαιρινό σου πρόγραμμα θα είναι γεμάτο εξορμήσεις. Θα συνδυάσεις διακοπές και δουλειά παράλληλα ή θα αφιερώσεις κάποιο χρόνο αποκλειστικά για διακοπές;
Διακοπές και δουλειά παράλληλα και το θετικό είναι ότι οι περισσότεροι σταθμοί θα είναι σε νησιά.
Αν έγραφες βιβλίο τι τίτλο θα του έδινες;
«ΒΟ, ο φυγάς». Κάνω αυτό που θέλω και δεν με σταματά τίποτα. Φυγαδεύω τις σκέψεις μου.
Συνέντευξη στον Νίκο Ψωμά
Ευχαριστούμε θερμά το café MIRANDA στην Ηλιούπολη για την φιλοξενία.